ปลุกสำนึกท้องถิ่นรอบลุ่มน้ำทะเลสาบ อนุรักษ์"โลมาอิรวดี"ก่อนสูญพันธุ์

[สายน้ำ]

ปลุกสำนึกท้องถิ่นรอบลุ่มน้ำทะเลสาบ อนุรักษ์"โลมาอิรวดี"ก่อนสูญพันธุ์
 


ความหลากหลายในระบบนิเวศของ "ทะเลสาบสงขลา" ซึ่งมีพื้นที่ครอบคลุม 3 จังหวัด คือ สงขลา พัทลุง และนครศรีธรรมราช ประมาณ 8,729 ตร.กม.

 โดยมีเทือกเขาบรรทัดเป็นแหล่งต้นน้ำ ถือเป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติสมบูรณ์ อีกทั้งเป็นที่อยู่ของสัตว์นานาชนิด ซึ่งรวมถึงโลมาอิรวดี และโลมาหัวบาตร ที่อยู่ในภาวะวิกฤติและมีแนวโน้มอาจจะสูญพันธุ์ไปจากประเทศไทยภายใน 5 ปี

"โลมาอิรวดี" หรือที่คนละแวกลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาเรียกติดปากว่า “เจ้าหัวหมอน” ในอดีตอาศัยชุกชุมในพื้นที่แห่งนี้ และพบมากโดยเฉพาะบริเวณทะเลสาบตอนในหรือทะเลสาบลำปำ เขต  จ.พัทลุง

 ที่สำคัญไปกว่านั้น "โลมาอิรวดี" ที่พบในทะเลสาบสงขลาเป็น 1 ใน 24 ชนิดของโลมาที่พบในประเทศไทย และหากจัดเป็นประเภทโลมาน้ำจืดหรือน้ำกร่อยแล้ว "เจ้าหัวหมอน" แห่งทะเลสาบสงขลา เป็นฝูงโลมาน้ำจืด 1 ใน 5 แห่งของโลกที่พบเท่านั้นร่วมกับทะเลสาบชิลิก้า ประเทศอินเดีย แม่น้ำอิรวดี ประเทศพม่า แม่น้ำโขง ประเทศลาว และแม่น้ำมหขาม ประเทศอินโดนีเซีย

 สัญญาณที่น่าเป็นห่วงที่สุดนั่นคือ ในรอบ 2 ปีที่ผ่านมาพบโลมาอิรวดีในลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาตายไปแล้ว 17 ตัว ล่าสุดพบเมื่อวันที่ 17 กันยายนที่ผ่านมา ลอยอยู่กลางทะเลสาบสงขลาบริเวณหน้าเกาะใหญ่ ต.เกาะใหญ่ อ.กระแสสินธุ์ จ.สงขลา พื้นที่รอยต่อระหว่าง จ.พัทลุงและสงขลา

 จากข้อมูลของ "ศูนย์วิจัยทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอ่าวไทยตอนล่าง" พบว่าโลมาอิรวดีในทะเลสาบสงขลาอยู่ในภาวะ "ใกล้สูญพันธุ์" และพบเพียง 20-25 ตัว โดยมีอัตราการเกิดประมาณปีละ 4 ตัว และตายปีละ 4 ตัว ซึ่งนั่นหมายความว่าหากโลมาอิรวดีไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ แสดงว่าทะเลสาบสงขลาอยู่ในภาวะที่ทุกฝ่ายต้องเร่งเยียวยาให้เร็วที่สุด

 นายจิต รอดเพชร ผู้นำชุมชน ต.ลำปำ อ.เมือง จ.พัทลุง เล่าว่า ก่อนหน้านี้โลมาอิรวดีจะออกมาให้พบเห็นบ่อย คือ บริเวณตรงร่องกลางทะเลสาบที่มีความลึกประมาณ 2.4-4 เมตร ที่บ้านลำปำ ตรงบริเวณที่เรียกว่า “ลับห้า” หมายถึงบริเวณที่เกาะใหญ่บดบังเกาะสี่เกาะห้ามิดพอดี

 ส่วนวิธีการที่จะอนุรักษ์โลมาฝูงสุดท้าย ได้ร่วมกันกำหนดมาตรการได้แก่  1.ให้มีการวางแนวทุ่นบริเวณลับห้า อยู่ทางด้านเหนือเกาะใหญ่ พื้นที่ 100 ตารางกิโลเมตร ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยและแหล่งหากินของโลมาเพื่อไม่ให้ชาวประมงวางอวนในบริเวณดังกล่าว 2.ให้มีการทำแพชั่วคราวบริเวณที่มีการวางทุ่น เพื่อให้ชาวประมงได้เฝ้าระวัง หากโลมาติดอวน สามารถช่วยเหลือชีวิตได้ และ 3.ให้ชาวประมงนอกเขตวางทุ่นจัดเวรยามเฝ้าระวัง

 ทั้งนี้ ยังมีการเสนอให้จัดกลุ่มอาสาสมัคร เพื่อเป็นหูเป็นตาแทนเจ้าหน้าที่ และแจ้งเหตุได้ทันท่วงที รวมทั้งจัดทำโครงการค่ายเยาวชนรักทะเลไทยสำหรับนักเรียนนักศึกษาระดับมัธยมและระดับอาชีวศึกษา ให้ร่วมกันดูแลโลมาเอาไว้

 นายนวพล บุญญามณี นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) สงขลา กล่าวว่า จัดการสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะการ  "ฟื้นฟูลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา" และวิถีของผู้คนรอบลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา พร้อมปรับปรุงระบบนิเวศในพื้นที่ให้ได้ระดับที่ดีกว่าเดิม เพราะนั่นหมายถึงการต่อลมหายใจให้ทุกชีวิตที่อาศัยอยู่ในที่นี้สามารถดำรงชีพต่อไปได้

 ด้านนายวทิน นวมท่วม นายก อบต.เกาะใหญ่ อ.กระแสสินธุ์ กล่าวว่า มีปัจจัยที่ทำให้จำนวนโลมาในทะเลสาบลดลง ลำพังองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นคงไม่สามารถดำเนินการได้สัมฤทธิผล หากหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องโดยตรงไม่มีแผน หรือนโยบายชัดเจนเพื่ออนุรักษ์โลมาอิรวดีอย่างจริงจัง เชื่อว่าโอกาสที่เจ้าหัวหมอนแห่งทะเลสาบสงขลาจะเหลือเพียงภาพถ่ายให้คนรุ่นหลังเชยชมก็มีไม่น้อย

 ชะตากรรมการอยู่รอดในเผ่าพันธุ์เล็กๆ ของ "เจ้าหัวหมอน" วันนี้ และอนาคตจึงต้องฝากไว้กับจิตสำนึกความรับผิดชอบของผู้คนอาศัยรอบลุ่มน้ำทะเลสาบอย่างเลี่ยงไม่ได้

 


จาก                                :                                คม ชัด ลึก    วันที่ 26 กันยายน 2551

[WayfarinG]

 ชะตากรรมการอยู่รอดในเผ่าพันธุ์เล็กๆ ของ "เจ้าหัวหมอน" วันนี้ และอนาคตจึงต้องฝากไว้กับจิตสำนึกความรับผิดชอบของผู้คนอาศัยรอบลุ่มน้ำทะเลสาบอย่างเลี่ยงไม่ได้

เรื่องนี้แหละ เป็นสิ่งที่ยากที่สุด.. ถ้าเค้ามีคำว่าจิตสำนึกและความรับผิดชอบ เค้าคงทำกันไปนานแล้วหละ.. ไอ้จะอยู่ๆ ให้มีเหมือนพลิกฝ่ามือ.. มันคงจะยาก ถ้าหน่วยงาน *** ไม่เข้ามาช่วยเหลือ

หรือคิดที่จะทำอะไรอย่างจริงจัง.. 

[kungkings]