กระดานข่าว Save Our Sea.net

ภูมิปัญญาการใช้หอยปรุงยารักษาโรคของหมอพื้นบ้าน


จากหนังสือสรุปงานเรื่อง การศึกษาภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ในเรื่องการใช้หอยเป็นยารักษาโรค ของสถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

โดยคณะผู้วิจัยได้สัมภาษณ์หมอพื้นบ้านและแพทย์แผนไทย  70 คน จาก 4 ภาค รวม 16 จังหวัด ในการใช้หอยเป็นยารักษาโรค ซึ่งเป็นผู้มีประสบการณ์ใช้จริงทำจริง พบว่าปัจจุบันแนวโน้มการใช้หอยปรุงยาลดน้อยลงเรื่อยๆ โดยเฉพาะหลังจากที่กระทรวงสาธารณสุขยกเลิกไม่ให้ยานวหอยเป็นยาสามัญประจำบ้าน จึงทำให้หมอพื้นบ้านหวาดกลัวเกรงถูกทางราชการจับเข้าคุก

การนำหอยมาใช้รักษาโรคตามองค์ความรู้ด้านการแพทย์พื้นบ้านของไทยนั้น ส่วนใหญ่ใช้เปลือกหอยทำยา และเชื่อว่าเปลือกหอยแต่ละชนิดมีสรรพคุณเหมือนกันหรือคล้ายคลึงกัน แต่สามารถนำไปเข้าตำรับยารักษาโรคที่แตกต่างกันไป จึงทำให้หอยชนิดเดียวสามารถรักษาโรคต่างๆ ได้หลายโรค และได้ประมวลสรรพคุณและประโยชน์ของหอยตามความรู้ของหมอพื้นบ้านและประสบการณ์ในการใช้ และพบว่า

หอยแครง ใช้เปลือกหอย มีสรรพคุณแก้พุงโร ก้นปอด ตัวเหลือง รับประทานข้าวไม่ได้  แก้ต้อต่างๆ  ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ บำรุงโลหิต ฟอกเลือด ขับโลหิต บำรุงไขข้อ ช่วยเสริมสร้างกระดูก บำรุงกระดูก แก้มะเร็งในมดลูก แก้อาการเจ็บทางซีกขวาของชายโครง โรคตับ ริดสีดวงทวาร แก้โรคลำไส้ กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร กระษัยปวดเมื่อยตามร่างกาย ไตพิการ ลดไขมันหน้าท้อง ขับเมือกมันในลำไส้ แก้ผดผื่น ไฟลามทุ่งขยุ้มตีนหมา เริม แก้ปัสสาวะกะปริบกะปรอย ปัสสาวะปวดแสบลำกล้องหรือช่องคลอด ขัดเบา กามโรค แก้อัมพฤกษ์ปากเบี้ยว อัมพาต ลมชัก ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้ ดับพิษร้อนถอนพิษไข้ ไข้หมากไม้ ไข้ออกตุ่ม รักษาแผลที่เกิดจากอีสุกอีใสหรือไข้ออกตุ่ม แก้ปวดศีรษะ ใจสั่น ตาลาย ชาตามมือตามเท้า รักษาอาการอยู่ไฟไม่ได้ ยับยั้งเอดส์ แก้ในกองลม

หอยขม ใช้เข้าตำราที่พบทั้งเนื้อ เปลือกและใช้ทั้งตัว สรรพคุณแก้กระษัยปวดเมื่อยตามร่างกาย กระษัยท้องมาร กระษัยลิ้นกระบือ อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ บำรุงกระดูก รักษาอาการปวดกระดูก ขับเมือกมันในลำไส้ บำรุงถุงน้ำดี บำรุงลำไส้ แก้ต้อต่างๆ แก้ริดสีดวงทวาร แก้ร้อนในกระหายน้ำ ขับนิ่ว ขับนิ่วในถุงน้ำดี นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ขับปัสสาวะ แก้ไข้ปวดศีรษะ ใจสั่น ตาลาย ชาตามมือตามเท้า รักษาอาการอยู่ไฟไม่ได้ เล็บขบ บำรุงกำลัง แก้โรคกระเพาะอาหาร แก้กามโรค แก้บิด แก้ปวดมวนท้องหรือถ่ายเป็นมูกเลือด ไฟลามทุ่ง เริม งูสวัด แก้ขี้ทูดกุดถัง กลากเกลื้อน แก้ตานซาง แก้พยาธิอกหัก หายใจหอบหืด หายใจเร็ว เจ็บหน้าอก แก้ตาแดง ตาต้อ ใช้เป็นยาถ่ายของไก่ แก้ช้ำใน

หอยเบี้ย ใช้ส่วนเปลือกมีสรรพคุณขับนิ่ว ทั้งนิ่วในกระเพาะปัสสาวะและนิ่วในถุงน้ำดี ขับปัสสาวะ  แก้สลบ  ไตพิการ แก้ปวดศีรษะ ใจสั่น ตาลาย ชาตามมือตามเท้า รักษาภายใน อาการอยู่ไฟไม่ได้ แก้ร้อนใน แก้ฝีในท้อง วัณโรค รักษาอาการน้ำลายไหลในเด็ก แก้อัมพฤกษ์ปากเบี้ยว รักษาอาการขาบวมขาแพลง ป้องกันฟันผุ แก้ปวดฟัน แก้คุณไสย

หอยสังข์ ใช้เปลือกมีสรรพคุณแก้กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร ขับเมือกมันในลำไส้ ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก แก้ไข้ แก้ไข้หมาก ไข้ออกตุ่ม ร้อนในกระหายน้ำ ลดไขมันหน้าท้อง แก้ปวดศีรษะ แก้อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ ช่วยรักษาโรคมะเร็ง แก้ต้อต่างๆ ช่วยบำรุงหัวใจ รักษาไข้มาลาเรีย ไข้จับสั่น แก้หญิงคลอดบุตรแล้วเลือดไหลไม่หยุด ทำให้ผิวเนียน บำรุงลำไส้ บำรุงประสาทช่วยให้ความจำดีขึ้น บำรุงเลือด ฟอกเลือด ขับน้ำคาวปลา แก้ปวดหลังปวดเอว แก้ระดูขาว ตานซาง

หอยโข่ง ใช้เปลือก เนื้อ ทั้งตัว ฝาปิด สรรพคุณแก้กระษัยลิ้นกระบือ บำรุงลำไส้ ไฟลามทุ่งขยุ้มตีนหมา เริม งูสวัด ผดผื่น กลาก เกลื้อน แก้ฝ้า แก้ขี้ทูดกุดถัง แก้ธาตุดินพิการ แก้อัมพาต แก้อัมพฤกษ์ปากเบี้ยว ขับนิ่ว ขับเมือกมันในลำไส้ แก้ต้อต่างๆ รักษาอาการถูกหนามตำ บรรเทาอาการถูกของมีคมบาด ไข้ทับระดู แก้ลมชัก แก้ไข้ ตกขาว แก้มะเร็งในมดลูก เล็บขบ แก้ตานซางเด็ก

หอยกาบ ใช้เปลือกแก้ไข้หมากไม้ ไข้หัวลม (ไข้สามฤดู) ไข้ตัวร้อน ไข้ตัวเย็น ไข้ออกตุ่ม แก้ได้สารพัดไข้ ดับพิษไข้ ลดความร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ปวดศีรษะ แก้สะอึก แก้ซางเด็ก พุงโรก้นปอด เจ็บคอ ปากพอง แก้ฝี รักษาอาการเจ็บทั้งตัว ลดไขมันหน้าท้อง ขับนิ่ว รักษาแผลเรื้อรัง ทำยาสีฟัน บำรุงไขข้อ บำรุงกระดูก แก้กามโรค แก้กระษัย กระษัยท้องมาร ขับเมือกมันในลำไส้ บำรุงลำไส้ แก้ไฟลามทุ่ง แผลเปื่อยพุพอง โรคริดสีดวง หอบหืด

หอยมุก ใช้เปลือกและไข่มุก สรรพคุณแก้กระษัยลิ้นกระบือ แก้อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ แก้ต้อต่างๆ บำรุงไขข้อ บำรุงกระดูก บำรุงเส้นผม บำรุงลำไส้ แก้กลากเกลื้อน แก้แผลอักเสบ ขับเมือกในลำไส้ ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ แก้ไข้ ไข้หมากไม้ ไข้ออกตุ่ม แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้กระษัยท้องมาร แก้ทอนซิลอักเสบ

หอยมือเสือ ใช้เปลือก สรรพคุณแก้ต้อต่างๆ บำรุงไขข้อ แก้นิ่ว ไข้มาลาเรีย ไข้จับสั่น แก้กระษัยลิ้นกระบือ ขับเมือกมันในลำไส้ ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก รักษาเลือดไม่ปกติ บำรุงโลหิต แก้ไข้ ช่วยลดความร้อนในร่างกาย แก้ฟกบวม แก้ตะพั้นมือเสือ ช่วยเสริมกำลังทางเพศ

หอยจุ๊บแจง ใช้เปลือก แก้กระษัย กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ  แก้ต้อต่างๆ แก้หูน้ำหนวก แก้ไข้ บำรุงลำไส้ ขับเมือกมันในลำไส้ ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ  บำรุงกระดูก บำรุงเลือด ขับน้ำคาวปลา ฟอกเลือด ปวดหลัง ปวดเอว แก้ร้อนใน อาการเป็นลม แก้ซานตางเด็ก

หอยตาวัว ใช้เปลือกแก้กระษัย กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร แก้ธาตุดินพิการ แก้ต้อต่างๆ แก้ไข้ ไข้มาลาเรีย ไข้จับสั่น บำรุงลำไส้ ขับเมือกมันในลำไส้ ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก

หอยพิมพการัง (พิมปะการัง) ใช้เปลือก แก้กระษัย กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร  ขับเมือกมันในลำไส้  ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก บำรุงลำไส้ แก้ตานซางเด็ก แก้ต้อต่างๆ แก้ไข้

หอยนางรม ใช้เปลือก มีสรรพคุณขับนิ่ว ขับปัสสาวะ แก้ไข้หมากไม้ ไข้หัวลม (ไข้ 3 ฤดู) ไข้ตัวร้อน ไข้ตัวเย็น แก้ได้สารพัดไข้ แก้กระษัย กระษัยลิ้นกระบือ กระษัยท้องมาร แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้เถาดาน กล่อน (โรคที่มีของเหลวเข้าไปอยู่ในถุงอัณฑะ) เสริมกระดูก อัมพาต บำรุงลำไส้ บำรุงกระดูก ขับเมือกมันในลำไส้

หอยทาก ใช้ทั้งตัว สรรพคุณแก้อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ ขับปัสสาวะ ขับเมือกมันในลำไส้ ขับนิ่ว ขับนิ่วในไต

หอยเชอร์รี่ ทั้งตัว สรรพคุณแก้ไฟลามทุ่ง เริม งูสวัด เล็บขบ แก้โดนยาสั่ง แก้ผิดสำแดง  หอยแมลงภู่  ใช้เปลือก สรรพคุณแก้ไข้ บำรุงกระดูก ขับเมือกมันในลำไส้ หอยหอม ใช้เปลือก สรรพคุณแก้นิ่วในไต ขับนิ่ว แก้ไข้ หอยหวาน ใช้เปลือกกัดเสมหะ แก้ซางเด็ก

หอยกระจก ใช้เปลือก ช่วยบำรุงประสาท ทำให้ความจำดี ทำให้ผิวเนียน หอยนมสาว ใช้เปลือก แก้ตานซางเด็ก หอยฝาน ใช้เปลือก สรรพคุณช่วยรัดหัวฝีให้หายเร็วขึ้น หอยขาว ใช้เปลือก สรรพคุณขับเมือกมันในลำไส้ หอยหลอด ใช้เปลือก สรรพคุณขับเมือกมันในลำไส้ หอยตีนชัก ใช้เปลือก แก้ตานซางในเด็ก หอยคัน ใช้เปลือกทำยาฆ่าแมลง  หอยหิน ใช้ทั้งตัวรักษาโรคตาฟาง หอยเข็ม ใช้เปลือก แก้ตานซางเด็ก หอยเม็ดมะม่วง ใช้เปลือกแก้อัมพาต แก้ธาตุดินพิการ

ตัวอย่างการใช้หอยรักษาโรคของหมอพื้นบ้าน นายเชียน จังหวัดพังงา ใช้เปลือกหอยเบี้ยแก้ฝนละลายน้ำมะนาวแทรกน้ำผึ้งรวงเล็กน้อย รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชาก่อนอาหาร วันละ 2-3 เวลา สรรพคุณขับนิ่ว ขับปัสสาวะ

นายสอง จังหวัดสุโขทัย ใช้เปลือกหอยสังข์หนาม สุมไฟตำให้ละเอียดแล้วแช่ลงในน้ำ จะได้น้ำด่างทิ้งให้ตกตะกอน รินเอาน้ำใสๆ รับประทานแก้ผู้หญิงคลอดบุตรแล้วเลือดไหลไม่หยุด ส่วนนายสำรอง จังหวัดอุดรธานี ใช้เปลือกหอยขมมาเผาไฟให้สุก บดให้ละเอียด 1 ส่วน ผสมกับเกลือให้เข้ากัน เวลารับประทานยาผง 1 ช้อนชาต่อน้ำ 1 แก้ว รับประทานหลังอาหาร 3 เวลา แก้โรคกระเพาะอาหาร เป็นต้น

การใช้หอยปรุงยามีทั้งยาตำรับเข้ากับยาสมุนไพรอื่นๆ อีกหลายตัว โดยเฉพาะยาตำรับนั้นมีบันทึกในคัมภีร์ตำรายาไทยอยู่หลายคัมภีร์ครอบคลุมหลายโรค ส่วนการใช้แบบเดี่ยวนั้นมักปรากฏเป็นภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านจากประสบการณ์และการสืบต่อ มักไม่ค่อยปรากฏเป็นตำรับตำรา ในปัจจุบันสมัย ภูมิปัญญาการทำยาจากเปลือกหอยเริ่มลดน้อยถอยลงเรื่อยๆ แต่ความน่าสนใจอยู่ตรงที่เปลือกหอย เมื่อนำมาเผาหรือสะตุจะได้แคลเซียมซึ่งสามารถนำไปพัฒนาวงการยาไทยได้มากมาย หรือนำไปทำปูนแดงที่เคี้ยวกับหมาก ส่งเสริมให้เป็นอุตสาหกรรมระดับครัวเรือน ใครสนใจก็น่าจะทดลองทำดู เพียงแต่ต้องเก็บหาเปลือกหอยให้ได้ปริมาณที่จะทำได้อย่างต่อเนื่อง

ปูนแดงนี่เขานิยมใช้กินกับหมาก คนพม่า คนไต้หวัน คนอินเดีย หรือประเทศแถบนั้นกินหมากมากกว่าคนไทยอีก ลองมองหาตลาดแถวนั้นรองรับก็น่าจะเป็นทางเลือกหนึ่งในการใช้เปลือกหอยให้เกิดประโยชน์ได้เช่นกัน.



จาก                  :                  ไทยโพสต์  วันที่ 9 มีนาคม 2551    

 :-[
โอ้โห.. เป็นห่วงลูกๆ อีก.. โดยเฉพาะอย่างยิ่งสรรพคุณ "เสริมกำลังทางเพศ".. ให้หย่อนยานลง.. สาธุ..

ก๊ากกกกก......ถ้าคำสรรเสริญเจริญพรของน้องแม่หอยเป็นจริง คนกินเห็นจะเหี่ยวเฉา ปลุกเท่าไรก็ไม่ตื่น ฟื้นไม่มีนะคะ...... :-X

แหมมมม....จะเว้นแสดงสรรพคุณของหอยคุ้มครองอย่างหอยมือเสือไว้สักพันธุ์หนึ่งก็ไม่ได้นิ ......เฮ้ออออ..... :(