2007 พืชและสัตว์ป่านับหมื่นสปีชีส์ ...ใกล้สูญพันธุ์

[สายน้ำ]

2007 พืชและสัตว์ป่านับหมื่นสปีชีส์ ...ใกล้สูญพันธุ์

โลกกำลังเผชิญกับวิกฤตการณ์ความหลากหลายทางชีวภาพ พืชและสัตว์ป่านับหมื่นสปีชีส์อยู่ในภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ จากการประเมินสถานภาพของพืชและสัตว์ป่าครั้งล่าสุดตามบัญชีแดง (Red List) ปี 2007ของสหพันธ์อนุรักษ์สากล (World Conservation Union - IUCN)

พืชและสัตว์ป่าที่ถูกคุกคามตามบัญชีแดงปี 2007 ของ IUCN มีจำนวนทั้งสิ้น 41,415 สปีชีส์ ในจำนวนนี้ 16,306 สปีชีส์ถูกคุกคามในระดับใกล้จะสูญพันธุ์ เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 118 สปีชีส์ ส่วนพืชและสัตว์ป่าที่สูญพันธุ์แล้วเพิ่มขึ้นเป็น 785 สปีชีส์ และ 65 สปีชีส์ มีอยู่เฉพาะในสวนสัตว์และฟาร์มเพาะเลี้ยงเท่านั้น


(ซ้าย)ลิงกอริลลาสายพันธุ์ตะวันตก     (ขวา)ลิงอุรังอุตังสายพันธุ์สุมาตรา


IUCN กำหนดสถานภาพของพืชและสัตว์ป่าที่ถูกคุกคามไว้ 5ระดับ คือ

1 สูญพันธุ์ไปแล้ว (Extinct )

2 เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุด (Critically Endangered) ซึ่งรวมถึงพืชและสัตว์ป่าที่คาดว่าน่าจะสูญพันธุ์แล้วด้วย

3 เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมาก (Endangered )

4 เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (Vulnerable)

5 ใกล้ถูกคุกคาม (Near Threatened )

เจน สมาร์ท หัวหน้าโปรแกรมสปีชีส์พืชและสัตว์ป่าของ IUCN กล่าวถึงความสำคัญของการจัดทำบัญชีแดงว่า IUCN จำเป็นจะต้องรู้สถานภาพที่แน่นอนของสปีชีส์ต่างๆเพื่อที่จะจัดการได้อย่างเหมาะสม บัญชีแดงทำขึ้นจากการพิจารณาสถานภาพของความหลากหลายทางชีวภาพ อัตราสูญเสียและสาเหตุของมัน


(บน) ตะโขงเนปาล     (ล่าง) โลมาแม่น้ำแยงซีเกียง

" ชีวิตของพวกเราเชื่อมโยงกับความหลากหลายทางชีวภาพอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ การปกป้องมันจึงมีความสำคัญต่อการอยู่รอดของเราในที่สุด ขณะที่โลกเริ่มที่จะได้รับผลจากความสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ข้อมูลจากบัญชีแดงของ IUCN จึงมีความจำเป็นสำหรับการกำหนดยุทธศาสตร์การอนุรักษ์และการนำไปปฏิบัติ เพื่อประโยชน์ของมนุษย์และธรรมชาติ"

ภัยคุกคามพืชและสัตว์ป่ามาจากหลายสาเหตุ จากการทำลายที่อยู่อาศัยของมนุษย์ การล่า การเปลี่ยนแปลงอากาศ โรคระบาด และภาวะมลพิษ

บัญชีแดงปี 2007 ระบุว่า 1ใน 3 ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 1ใน 8 ของนก 1 ใน 3 ของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ และประมาณ 70 % ของพืชตกอยู่ในภาวะอันตราย

ลิงกอริลลาตะวันตก (Western Gorilla) สปีชีส์ G.gorilla ถูกปรับสถานภาพจากภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากเป็นเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุด เพราะสปีชีส์ย่อยของมันคือ กอริลลาที่ราบต่ำ (Western Lowland Gorilla) ตายไปเป็นจำนวนมากจากการล่าเพื่อจำหน่ายเนื้อของพรานป่าและติดเชื้อไวรัสอีโบลา

ประชากรลิงกอริลลาที่ราบต่ำลดลงจำนวนมากกว่า 60% ในช่วงเวลา 20-25 ปี โดย 1 ใน 3 ของพวกมันที่อยู่ในพื้นที่คุ้มครองตายไปเพราะไวรัสอีโบลาในช่วง 15 ปีที่ผ่านมาและในบางพื้นที่ตายมากกว่า 95%

ลิงอุรังอุตังสายพันธุ์สุมาตรา (Pongo abelii) ยังคงสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุด พวกมันมีจำนวนลดลงถึง 80% ในระยะเวลา 75 ปีที่ผ่านมา และสายพันธุ์บอเนียวยังคงสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมาก

ลิงอุรังอุตังทั้งสองสายพันธุ์ถูกคุกคามที่อยู่อาศัยจากการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าเป็นพื้นที่ปลูกปาล์มน้ำมัน


(ซ้าย)ปะการังเวลลิงตันซึ่งน่าจะสูญพันธุ์แล้ว     (ขวา) ปะการังกาลาปากอส

ปะการังกาลาปากอสสิบสปีชีส์ถูกขึ้นบัญชีแดงในปี 2007 สองสปีชีส์มีสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุด อีกหนึ่งสปีชีส์เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ภัยคุกคามพวกมันคือปรากฏการณ์ เอล นิโญ และการเปลี่ยนแปลงของอากาศ

สาหร่ายทะเลบริเวณหมู่เกาะกาลาปากอสจำนวน 74 สปีชีส์ก็ถูกขึ้นบัญชีแดงในครั้งนี้เช่นกัน สิบสปีชีส์มีสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุดและในจำนวนนี้หกสปีชีส์น่าจะสูญพันธุ์ไปแล้ว สาหร่ายทะเลในเขตน้ำเย็นถูกคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงอากาศ และอุณหภูมิที่สูงขึ้น

โลมาแม่น้ำแยงซีเกียงน่าจะสูญพันธุ์ไปแล้วหลังจากการค้นหาครั้งใหญ่เมื่อปลายปี 2006 แต่ยังไม่ถูกจัดสถานภาพเป็นสัตว์ที่สูญพันธุ์แล้ว รายงานการพบเห็นโลมาแม่น้ำแยงซีเกียงตัวหนึ่งเมื่อเดือนสิงหาคม ปี2007 อยู่ในระหว่างการสืบสวน นักวิทยาศาสตร์ส่วนใหญ่ไม่เชื่อว่าเป็นความจริง

ตะโขงอินเดียและเนปาล(Gavialis gangeticus) ถูกปรับสถานภาพจากเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากเป็นเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มากที่สุด พวกมันมีจำนวนลดลงถึง 58% จาก 436 ตัวในปี 1997 เหลือเพียง 182 ตัวในปี 2007 ภัยคุกคามคือการทำลายที่อยู่อาศัย การสร้างเขื่อนและฝาย การทำเหมืองทราย

สัตว์เลื้อยคลานในเม็กซิโกและอเมริกาเหนือมากถึง 723 สปีชีส์ ถูกขึ้นบัญชีแดงในปีนี้ 90 สปีซีส์อยู่ในภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์รวมทั้งเต่าน้ำจืดในเม็กซิโกสองสปีชีส์ด้วย

นกแร้งหัวแดง(Sarcogyps calvus) ถูกปรับสถานภาพจากใกล้ถูกคุกคามเป็นเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมากที่สุด และนกแร้งอียิปต์(Neophron percnopterus) จากสถานภาพไม่น่ากังวลเป็นเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์สูงมาก

นี่คือบางส่วนของพืชและสัตว์ป่าที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ซึ่งเป็นไฮไลต์ของปีนี้ IUCN เชื่อว่ายังไม่สายเกินไปที่จะช่วยไม่ให้พืชและสัตว์ป่าหลายชนิดต้องสูญพันธุ์และว่าที่ผ่านมารัฐบาลหลายๆประเทศขาดเจตจำนงทางการเมืองในการปฏิบัติตามอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ ปี 1992ซึ่งมีเป้าหมายลดการสูญพันธุ์ของพืชและสัตว์ป่าภายในปี 2010

จูลีอา มาร์ตอง ลีฟีฟร์ ผู้อำนวยการทั่วไปของ IUCN กล่าวว่าที่ผ่านมาไม่เป็นเช่นนั้น บัญชีแดงของ IUCN ในปีนี้แสดงให้เห็นว่าความพยายามอย่างยิ่งในดำเนินการปกป้องสปีซีส์ต่างๆที่ผ่านมานั้นไม่เพียงพอ

"อัตราความสูญเสียของความหลากหลายทางชีวภาพกำลังเพิ่มสูงขึ้นและเราจำเป็นจะต้องปฏิบัติการทันทีเพื่อลดความสูญเสียลงและหยุดยั้งวิกฤตการณ์การสูญพันธุ์ของโลก สิ่งนี้สามารถจะทำได้ ด้วยความพยายามอย่างพร้องเพรียงกันในทุกๆระดับของสังคม" เขากล่าว



จาก          :          มติชน     วันที่  21 กันยายน  2550