ดาวขนนก สีสันแห่งโลกใต้ทะเล

[สายน้ำ]

ดาวขนนก สีสันแห่งโลกใต้ทะเล                             :                      วินิจ รังผึ้ง



       สิ่งที่เป็นสีสันแห่งโลกใต้ทะเลอย่างหนึ่งของท้องทะเลอันดามันก็คือ ดาวขนนก (Feather star) สัตว์ทะเลจำพวกเอ็คไคโนเดิร์ม (Echinoderms) ซึ่งเป็นสัตว์จำพวกเดียวกับดาวทะเล หรือที่คนทั่วไปนิยมเรียกกันว่า “ปลาดาว” ซึ่งความจริงมันไม่ใช่ปลาสักหน่อย และก็ไม่ได้มีส่วนคล้ายกับปลาเลยแม้แต่น้อย แต่ก็คงจะเป็นเพราะมันอาศัยอยู่ในท้องทะเล ชาวบ้านซึ่งไม่ใช่นักวิทยาศาสตร์ไม่รู้จะเรียกว่าอะไรเห็นหน้าตามันเป็นรูปเหลี่ยมๆ มีแฉกๆ คล้ายดาว จึงเรียกกันว่าปลาดาว สัตว์ทะเลจำพวกเอ็คไคโนเดิร์มนี้ก็มีด้วยกันหลายชนิดเช่น ดาวทะเล ดาวเปราะ เม่นทะเล และปลิงทะเล เป็นต้น
       
       ส่วนใหญ่เราจะพบเห็นสัตว์ทะเลกลุ่มนี้คืบคลานหากินอยู่บนพื้นดินพื้นทรายใต้ท้องทะเล ในขณะที่ดาวขนนกอาจจะมีความแปลกแตกต่างออกไป เพราะมันชอบเกาะอยู่บนโขดปะการังหรือยอดหินบริเวณที่มีกระแสน้ำไหลผ่าน ยิ่งน้ำไหลแรงมันยิ่งชอบ เพราะเจ้าดาวขนนกทั้งหลายนั้นจะคลี่รยางค์แขนจำนวนมากมายซึ่งมีลักษณะคล้ายกับขนนก ออกจับอาหารที่ล่องลอยมากับกระแสน้ำส่งเข้าไปทางช่องปากที่อยู่ตรงศูนย์กลางลำตัวด้านล่าง เราจึงมักเห็นเจ้าดาวขนนกนี้คลี่บานอยู่บนหลังหินหรือโขดปะการังในยามกระแสน้ำไหลแรง และจะเห็นมันหุบรยางค์แขนม้วนกลมเป็นกระจุกในยามที่กระแสน้ำหยุดไหล เหมือนเป็นการพักผ่อนหลับนอน มันมีอวัยวะยึดเกาะที่อยู่ด้านล่างลักษณะคล้ายรากของต้นโกงกาง คอยเกาะจับเกาะกับพื้นปะการังอย่างมั่นคงไม่ว่ากระแสน้ำจะไหลแรงเพียงใด

 
 
       ดาวขนนกนั้นมีมากมายหลากหลายสีสัน เช่น สีแดงสด สีแดงเลือดนก สีขาว สีเขียว สีเหลืองสด และสีดำ ซึ่งไม่สามารถบอกได้ว่ามันมีสีสันที่แตกต่างกันเพื่อประโยชน์อะไร แต่สีสันที่จัดจ้านของมันนั้นน่าจะมีประโยชน์ในการใช้เป็นสัญญาณเตือนศัตรูที่จะเข้ามาจับกินว่า มันเป็นสิ่งที่มีอันตรายไม่ควรบริโภคอะไรทำนองนั้น ดาวขนนกสามารถจะพบได้ทั้งฝั่งอ่าวไทยและฝั่งทะเลอันดามัน โดยทางฝั่งอ่าวไทยจะมีสีสันไม่สดใส ส่วนใหญ่จะเป็นสีดำ สีน้ำตาลในขณะที่ฝังทะเลอันดามันจะมีสีสันที่สดใสสวยงามซึ่งอาจแบ่งได้เป็นสองชนิดใหญ่ ๆ คือ แบบที่เป็นพุ่มกอใหญ่มีรยางค์แขนจำนวนมาก พบมากที่หมู่เกาะสิมิลัน กับพวกที่มีขนาดเล็กมีรยางค์แขนน้อยกว่า ซึ่งเจ้าพวกหลังนี้มีความสามารถพิเศษที่สามารถจะใช้รยางค์แขนของมัน โบกพลิ้วม้วนกระพือโผตัวจากยอดปะการังหนึ่งไปอีกยอดปะการังหนึ่งได้ แต่ก็จะพบลักษณะการว่ายน้ำนี้นาน ๆ ครั้ง ซึ่งการว่ายน้ำหรือการโผพลิ้วของดาวขนนกนี้มีความงดงามเหมือนการเริงระบำใต้น้ำเลยทีเดียว
       
       นอกจากความงดงามด้วยสีสันและรูปทรงที่ดูคล้ายกระถางดอกไม้ของเจ้าดาวขนนกแล้ว ลึกลงไปภายในรยางค์แขนจำนวนมากที่คล้ายกับกิ่งเฟิร์นหรือขนนกนั้น ยังมีสัตว์ทะเลขนาดเล็กที่อาศัยกิ่งก้านหรือรยางค์แขนของดาวขนนกเป็นเสมือนบ้านอันอบอุ่นปลอดภัย เพราะมีที่ให้หลบภัยและมีอาหารที่เป็นแพลงก์ตอนขนาดเล็กล่องลอยมากับกระแสน้ำให้จับกินเช่นเดียวกับดาวขนนก เรียกว่าเจ้าดาวขนนกนี้ไปจับเกาะไปตั้งทำเลหากินอยู่ที่ไหน บรรดาชีวิตเล็กๆที่ใช้ดาวขนนกเป็นบ้านนี้ก็จะอาศัยโดยสารไปด้วยเสมอ เมื่อดาวขนนกคลี่แขนผลิบานรับอาหาร เจ้าตัวจิ๋วเหล่านี้ก็ได้เวลาอาหารไปด้วย เจ้าตัวเล็กๆเหล่านี้ก็คือกุ้งดาวขนนก และปูดาวขนนกนั่นเอง

 
 
       เจ้ากุ้งและปูตัวเล็ก ๆ ที่แอบอิงอาศัยบนดาวขนนกนี้จะปรับสีสันของตัวมันให้เป็นสีสันเดียวกับกิ่งก้านของดาวขนนก เพื่อเป็นการพรางตัวหลบสายตาศัตรู เช่น ดาวขนนกสีแดง กุ้งหรือปูที่อาศัยอยู่ในนั้นก็จะมีสีแดง ถ้าดาวขนนกเป็นสีเหลือง เจ้ากุ้งก็จะมีสีเหลืองตามไปด้วย เรียกว่ากลมกลืนจนแทบจะไม่สามารถมองเห็นได้เลยทีเดียว
       
       ความจริงเจ้ากุ้ง ปู เล็ก ๆ ที่มีพฤติกรรมแอบอิงอาศัยสัตว์อื่น ๆ เป็นเสมือนบ้านในการดำรงชีวิตนั้นมีมากมาย เช่น กุ้ง ที่อาศัยอยู่ในหอยเม่น มันก็จะพัฒนารูปร่างให้แหลมยาวเหมือนหนามหอยเม่นเกาะแนบอยู่กับเข็มของหอยเม่น กุ้งที่อยู่ใต้ดาวหมอนปักเข็ม ก็จะพรางตัวเหมือนเส้นลายใต้ดาวตัวนั้น หรือ กุ้ง ปู ที่อาศัยอยู่กับหนอนทะเล ก็จะพรางสีสันบนลำตัวให้กลืนไปกับลวดลายของหนอนทะเล เรียกว่ารู้จักปรับตัวตามเจ้าของบ้านไปด้วย

 
 
       การถ่ายภาพเจ้ากุ้ง ปู ตัวจิ๋วบนดาวขนนกนั้น เป็นเรื่องที่ไม่ง่ายเลยทีเดียว เพราะเจ้ากุ้งตัวจิ๋วนี้มักขี้อาย และมีสัญชาตญาณในการระแวงภัยสูง มักจะชอบหลบไปอยู่ใต้กิ่งก้านของดาวขนนก หรือไม่ก็หลบไปเสียอีกด้านหนึ่งที่ช่างภาพมองไม่เห็น ครั้นจะใช้ตัวช่วยด้วยการใช้อุปกรณ์จำพวกเหล็กหรือตะเกียบไปเขี่ย ไปช่วยไล่ต้อน ก็จะเป็นการรบกวนเจ้าดาวขนนกที่รยางค์แขนของมันมีความเปราะบางมาก ถึงขนาดที่มันจะหักหลุดทันทีเมื่อมีอะไรไปกระทบกระเทือน ซึ่งเป็นยุทธวิธีหนึ่งในวิธีการรักษาชีวิตรอดคล้าย ๆ หางของจิ้งจก ที่พร้อมจะขาดหลุดเมื่อถูกโจมตี เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจของศัตรูในทำนองสละอวัยวะเพื่อรักษาชีวิต
       
       แต่ผมก็โชคดีครับ เมื่อเพ่งมองเข้าไปในแขนดาวขนนกสีขาวตัวหนึ่ง ซึ่งคลี่รยางค์แขนบานรับกระแสน้ำอยู่ ผมสังเกตเห็นเจ้ากุ้งสีเทาลายขาวตัวจิ๋วเกาะอยู่นิ่ง ไม่ไหวติง ไม่มีท่าทีว่าจะดีดตัวหนีไปไหน ผมเองก็ไม่ทราบว่าเป็นเพราะมันหลับอยู่หรืออาจจะด้วยกำลังอุ้มท้องอุ้ยอ้ายไม่อยากจะว่ายหนีไปไหน หรืออาจจะคิดว่าการพรางตัวของมันได้ผล จนผมคงมองไม่เห็นกระมัง จึงเกาะนิ่งอยู่เช่นนั้น ผมรีบตั้งกล้องจับโฟกัสแล้วกดชัตเตอร์เก็บภาพไว้ได้ 2-3 ภาพ ก่อนที่มันจะรู้ตัวหลบเข้าไปใต้รยางค์แขนของดาวขนนกเสียก่อน
 


จาก                         :                       ผู้จัดการออนไลน์        วันที่  17 มิถุนายน 2551

[WayfarinG]

 






ชอบเหมือนกันเลย..