การล่าหัวกะโหลกวาฬบรูด้า ตอนที่ 2

[สายน้ำ]

การล่าหัวกะโหลกวาฬบรูด้า ตอนที่ 2  (Bone Hunting Part II)


ในตอนที่ 2 นี้ จะเป็นเรื่องเล่าของแม่หมูน้ำเกี่ยวกับกลุ่มวาฬบรูด้า และความเชื่อต่างๆ ของคนไทยที่มีต่อสัตว์ใหญ่ชนิดนี้ค่ะ

เราคงทราบดีอยู่แล้วว่า ปลาวาฬหรือวาฬเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกที่มีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน วาฬสีน้ำเงิน (Blue whale, Balaenoptera musculus) มีขนาดมหึมา ความยาวลำตัวสูงถึง 33 เมตร และหนัก 160 ตัน แค่เราจินตนาการว่าลูกแรกเกิดที่มีความยาวมากถึง 7 เมตร ก็คงจะพอคาดเดาได้ว่าพ่อแม่นั้นจะตัวใหญ่ขนาดไหน

ในบ้านเราเท่าที่มีบันทึกไว้ ปลาวาฬชนิดที่มีขนาดใหญ่สุดที่เคย คือ วาฬฟิน (Balaenoptera physalus) เป็นโครงกระดูกเก่ามากแล้วถูกค้นพบเพราะมีการสร้างโครงการบ้านจัดสรร “วิจิตรธานี” ที่จ. ฉะเชิงเทรา โครงกระดูกเก็บอยู่ที่โครงการบ้านจัดสรรคะ  วาฬฟินมีขนาดลำตัวยาวสุด  27 เมตรและหนักประมาณ 75 ตัน

[สายน้ำ]

ส่วนตัวที่มีขนาดรองมาคือกลุ่มของ วาฬบรูด้าคะ (Bryde’s whale) มีขนาดความยาว  15.5 เมตรและหนัก 25 ตัน  ซึ่งกลุ่มนี้มี 3 ชนิด คือ ชนิดวาฬอีดิไน (Balaenoptera edeni)  วาฬโอมูไร (Balaenoptera omurai)   วาฬบรูดิไอ (Balaenoptera brydei) โดยในเบื้องต้นยังคงเรียกว่าอยู่ในกลุ่ม “วาฬบรูด้า” ได้ก่อน ซึ่งต่อไปในอนาคตอาจจะเรียกแยก 2 ชนิดหลังว่า “วาฬโอมูไร” และ “วาฬบรูดิไอ” ก็ได้ค่ะ

[สายน้ำ]

คนไทยมักมีความเชื่อเรื่องของอำนาจที่มองไม่เห็น และให้ความเคารพหรืออาจจะเป็นความเกรงกลัวกับสิ่งที่มีขนาดใหญ่หรืออายุยืน ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ใหญ่ และสัตว์ใหญ่ๆ ต่างๆ จำพวกช้าง หรือปลาวาฬในทะเล หากสัตว์พวกนี้ปรากฏกายให้เห็นหรือตาย อาจนำมาซึ่งลางร้าย หรือเหตุเภทภัยต่างๆ ได้

ยกตัวอย่าง มีชาวบ้านบอกว่าก่อนเกิดพายุ ‘เกย์’ ที่ จ.ชุมพร ในเดือนพฤศจิกายน ปี พ.ศ.2532 ที่ส่งผลให้บ้านเรือน ไร่ นา ได้รับความเสียหาย มีผู้คนล้มตายและสูญหายจำนวนมากนั้น ได้มีปลาวาฬตัวใหญ่มาเกยตื้น

[สายน้ำ]

หรือเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา มีวาฬบรูด้า 4 ตัว เข้ามาใกล้ชายหาดบางแสน ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่ไม่เคยพบมาก่อนเลย ชาวบ้านก็กลัวว่าจะเกิดพายุหรือภัยธรรมชาติต่างๆ ซึ่งที่จริงแล้ว สัตว์เหล่านี้ ส่วนใหญ่จะหาฝูงปลาหรือเคยกิน จึงเป็นไปได้ที่จะตามอาหารเข้ามาจนใกล้ชายฝั่ง

ในบางพื้นที่ชาวบ้านจะนิมนต์พระสงฆ์มาสวดให้ซากปลาวาฬก่อนการฝังกลบ หรือการลากซากไปทิ้งในทะเลในกรณีที่ไม่สะดวกทำการฝังกลบ ที่รู้ๆ ก็มีที่อ. ปะทิว จ.ชุมพรเมื่อปี 2541 และที่จ.เพชรบุรี เมื่อหลายปีก่อนมาแล้ว ส่วนสัตว์ใหญ่อื่นก็เห็นจะเป็นช้างนะคะที่บางครั้งเจ้าของหรือควานช้างจะนิมนต์พระมาสวดก่อนจัดการฝังซาก

[สายน้ำ]

ความเชื่อแบบนี้ ในความเห็นของแม่หมูน้ำก็ถือเป็นเรื่องที่ดีนะคะ ไม่ใช่ความงมงาย เพราะเป็นการเคารพและให้ความสำคัญในธรรมชาติ ธรรมชาติเป็นของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด ไม่ใช่เป็นของเราอย่างเดียว  เสมือนว่ามนุษย์เราเป็นใหญ่ หรืออยู่ในระดับสูงสุดบนแผ่นดิน ปลาวาฬหรือวาฬก็เป็นสัตว์ที่ใหญ่ที่สุดในมหาสมุทร ไม่ใช่มีขนาดใหญ่อย่างเดียวนะคะ มันยังมีชีวิตที่ลึกลับมากอีกด้วย

ข้อได้เปรียบของการที่สัตว์หลายๆชนิดมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ลึกลับนี่แหละที่ช่วยให้สัตว์เหล่านั้นยังไม่สูญพันธุ์ไปด้วยน้ำมือมนุษย์ (เพิ่มมาคะ)

[สายน้ำ]

 

[สายน้ำ]

ในประเทศเวียดนามดูเหมือนจะมีความเชื่อทำนองเดียวกับบ้านเรา เขาเก็บรักษากระดูปลาวาฬไว้ตามวัดต่างๆ โดยปิดไว้อย่างมิดชิด บางวัดทำกล่องคล้ายโรงศพเก็บกระดูกพวกนี้คะ คนภายนอกไม่สามารถดูได้ นอกจากได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่ของวัดเสียก่อนเท่านั้น

ในบ้านเราดูเป็นเรื่องปกติที่คนมักเอาของต่างๆ ไปบริจาคให้วัด เพราะนอกจากวัดจะมีพื้นที่กว้างใหญ่แล้ว วัดยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาของเรามาแต่อดีต ย่อมมีประโยชน์หากวัตถุเก่าแก่ มีคุณค่าทางวิชาการหรือประวัติศาสตร์วัฒนธรรม หรือของที่หาดูได้ยากจะถูกรวบรวมเก็บรักษาไว้ที่วัด

หรือเมื่อไม่นานมานี้มีภาพยนตร์ของประเทศนิวซีแลนด์เรื่อง “Whale Rider-เด็กหญิงบนหลังปลาวาฬ นิวซีแลนด์ เป็นเรื่องของชนเผ่าเมารี ที่มีความเชื่อว่าปลาวาฬเป็นเสมือนสัตว์พาหนะของบรรพบุรุษ ไม่ทราบว่ามีสมาชิก SOS คนไหนได้ดูบ้างคะ... แม่หมูน้ำยังไม่ได้ดูคะ แต่คงต้องหาแผ่นมาดูแน่ๆ

[สายน้ำ]

 

[สายน้ำ]

 

[สายน้ำ]

 

[สายน้ำ]

..

[สายน้ำ]

..

[สายน้ำ]

นอกจากตามวัดกระดูกปลาวาฬ โลมา หรือ กระดองเต่าทะเล ตามวัดวาอารามแล้ว สถานศึกษาต่างๆ ก็พยายามที่จะรวบรวมสิ่งเหล่านี้ไว้เพื่อการศึกษา เช่น ที่สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา จ.ชลบุรี / คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ / คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย / ศูนย์ไรฝึกฯ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ อ.ละแม จ.ชุมพร

[สายน้ำ]

หรือเก็บไว้ตามส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ สถาบันวิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเล ชายฝั่งทะเล และป่าชายเลน จ.ภูเก็ต หรือที่รู้จักดีในชื่อ Phuket Marine Biological Center (PMBC) [แม้ชื่อสถาบันฯ ภาษาไทยจะเปลี่ยนมาแล้ว 5 ครั้ง (จนปัจจุบันการจะเรียกชื่อเต็มภาษาไทยให้จบต้องหยุดสูดลมหายใจเข้าหนึ่งครั้ง เพราะชื่อยาวมากคะ) เรายังคงใช้ชื่อภาษาอังกฤษเหมือนเดิมคะ]   อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร และ สวนสนประดิพัทธ์ อ.หัวหิน จ.ประจวบคิรีขันธ์

[สายน้ำ]

ในทีนี้จะไม่ขอพูดถึงในเรื่องความถูกต้องในการครอบครองชิ้นส่วนของวาฬบรูด้านะคะ

หากอยู่ที่วัด พิพิธภัณฑ์ ส่วนราชการ หรือสถานศึกษาต่างๆ นั้น นับว่าเป็นประโยชน์ ถ้าได้รับการเก็บรักษาที่ถูกต้อง

แต่ในส่วนของบุคคลธรรมดาทั่วไปนั้น น่าจะได้นำไปมอบให้แก่ส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะสถาบันฯ ภูเก็ต ซึ่งเป็นแหล่งรวมโครงกระดูกวาฬและโลมาในประเทศไทย และมีอาคารเก็บรักษาโครงกระดูกพร้อมเจ้าหน้าที่ดูแลประจำ