เบื่ออัมพวา

เห็นในข่าว เลยมาช่วยโพสเพิ่มครับ ..
อัมพวา ไม่ได้มีดีแค่หิ่งห้อยอย่างเดียวนะจ๊ะ

ที่มา วันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2552 ปีที่ 32 ฉบับที่ 11353 มติชนรายวัน

"ภุมรินทร์กุฎีทอง" วัดดีของ "อัมพวา"

โดย สกุณา ประยูรศุข

ใคร ไปอำเภออัมพวา จ.สมุทรสงคราม ยามนี้ ของดีไม่ได้มีแค่ "หิ่งห้อย" แมลงตัวเล็กๆ ส่องแสงที่ปลายก้นยามค่ำคืนตามต้นลำพู ซึ่งกลายเป็นเครื่องหมายการค้าของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยไปแล้วเท่านั้น

แต่ ยังมี "ของดี" อีกอย่างที่เกี่ยวข้องกับเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ไทย เป็นเรื่องของหญิงสาวชาวบางช้างที่ ชื่อ "นาค" ภายหลังได้เป็น "พระบรมราชินี" ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1

เรื่อง ของหญิงสาวผู้นี้เกี่ยวข้องกับอัมพวาได้อย่างไร พระครูวิมล ภาวนาจารย์ พระนักพัฒนา เจ้าอาวาส วัดภุมรินทร์กุฎีทอง ซึ่งตั้งอยู่คนละฟากแม่น้ำกับอุทยาน ร.2 ที่ อ.อัมพวา เป็นคนบอกเล่าให้ฟัง- -

พระครูวิมลภาวนาจารย์ ท่านเป็นพระนักคิดและนักทำ (พัฒนา) มองเห็นความสำคัญของประวัติศาสตร์ที่ต้องสืบทอดให้ชนรุ่นหลังได้เรียนรู้ และยังเป็นพระนักอนุรักษ์ ชื่นชอบงานศิลปวัฒนธรรมไทย จึงต้องการพัฒนาให้วัดภุมรินทร์กุฎีทอง เป็น "ตลาดวัฒนธรรม" สำหรับแลกเปลี่ยนเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมไทยใน จ.สมุทร สงคราม

ไม่ว่าจะ ในเรื่องของดนตรีไทย หุ่นกระบอก หรือ การประดิดประดอยข้าวของแบบชาวบ้านที่อาศัยภูมิปัญญาไทย เช่น เครื่องดนตรีไทย จำพวกซออู้ ซอด้วง หรือ การทำว่าวไทย ฯลฯ

ความคิดของพระครูได้รับการสร้างสรรค์ผ่านทางการจัดสร้าง "พิพิธ ภัณฑ์ศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์" ทางหนึ่ง และ "บ้านดนตรีไทย" อีกทางหนึ่ง

พิพิธภัณฑ์ ที่ว่านี้ตั้งอยู่บนชั้นสองของศาลาการเปรียญภายในวัด ใครได้ไปเห็นเป็นต้องตะลึงกับความงดงามของพระพุทธรูปที่หาดูจากที่ไหนไม่ได้ อีกแล้ว เป็นพระพุทธรูปในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่สมบูรณ์อย่างที่สุด งดงามทั้งพระพักตร์และจีวรที่เรียกว่า "ลายดอกพิกุล" ที่แปลกกว่า ที่อื่นก็คือ พระพุทธรูปที่ทำจากไม้ลงรักปิดทองอร่ามไปทั้งองค์ นับจำนวนเป็นร้อย

ส่วน "บ้านดนตรีไทย" นั้น เกิดขึ้นได้ไม่นาน ใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ดนตรีไทยของเด็กๆ ในละแวกตำบลสวนหลวง ต่อมาได้ คุณครูปิ๊ก-คชาภรณ์ สำราญใจ ลูกศิษย์ชั้นเหลนของ ครูชื้น สกุลแก้ว มาเปิดการเรียนการสอน "เชิดหุ่นกระบอก" ให้กับเด็กๆ ที่รักและสนใจแบบสอนฟรี!! ไม่มีเก็บสตางค์ ซึ่งจากตรงนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นไปสู่การเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมไทยตามความต้อง การของพระครู ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการทำตัวหุ่น การเขียนหน้าหุ่น การทำหัวโขน หรือการปักผ้า อื่นๆ อีกมากมาย

สำหรับ "วัดภุมรินทร์กุฎีทอง" ก็มีความเป็นมาเกี่ยวข้องกับประวัติ ศาสตร์ โดยพระครูวิมลฯ เล่าว่า เดิมวัดภุมรินทร์อยู่ติดกับวัดบางลี่น้อย แต่อยู่ลึกเข้ามาทางด้านใน ส่วนวัดบางลี่น้อยอยู่ติดริมแม่น้ำแม่กลอง ทำให้ถูกกระแสน้ำกัดเซาะตลิ่งพังลงเรื่อยๆ พระอธิการเกีย เจ้าอาวาสในตอนนั้นได้รื้อย้ายกุฎีทองของวัดบางลี่มาไว้วัดภุมรินทร์

โดย กุฎีทองนี้มีความสำคัญคือ เป็นกุฎีที่ "สมเด็จพระอมรินทรามาตย์ พระมเหสีในรัชกาลที่ 1" สร้างถวายแก่พระปลัดทิม เจ้าอาวาสวัดบางลี่น้อยสมัยนั้น เพราะเป็นผู้ทำนายชะตาของนางนาค ธิดาเศรษฐีตระกูลบางช้าง ว่าจะได้เป็นนางกษัตริย์

"เมื่อย้ายมาแล้ว พระอธิการเกีย ได้บูรณะซ่อมแซมเพิ่มช่อฟ้าใบระกาใหม่ทั้งหลัง เพื่อใช้เป็นที่สวดมนต์ หลังจากนั้นวัดบางลี่ถูกกระแสน้ำกัดเซาะตลิ่งพังทลายหายไปทั้งวัด แล้ววัดภุมรินทร์จึงอยู่ปากคลองบางลี่แทน และมีชื่อเรียกใหม่ว่า "วัดภุมรินทร์กุฎีทอง" ตามที่ได้รื้อกุฎีทองมาไว้"

"กุฎีทอง" มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ตามที่พระครูเจ้าอาวาสเล่าไว้ และที่น่าสนใจยิ่ง คือเป็นกุฏิที่สร้างด้วยไม้สักทองทั้งหลัง เมื่อมีการรื้อบูรณะทำให้ค้นพบพระพุทธรูปจำนวนนับร้อยองค์ที่ซ่อนอยู่ใต้ หลังคากุฏิ จึงได้นำไปเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ของวัดนั่นเอง

"อาตมา เป็นเจ้าอาวาสองค์ที่ 8 ของวัดนี้ แต่ก่อนสภาพวัดไม่เป็นอย่างนี้ ทรุดโทรมมากจนไม่มีคนทำบุญ เพราะพระยุคนั้นไม่ดีชอบทำเดรัจฉานวิชา ทำน้ำมันพราย ให้หวย มอมเมาชาวบ้าน วัดเลยเสื่อมเรื่อยจนมาถึงสมัยหลวงพ่อพระครูสถิตสมุทรคุณ ราวปี 2500 ชาวบ้านไปนิมนต์ท่านมาเป็นเจ้าอาวาส เพราะเห็นว่าวัดจะถูกยุบ เนื่องจากไม่มีคนดูแล ต้นไม้ขึ้นปกคลุมรก ทรัพย์สมบัติในวัดโดนโจรกรรมไปหมด พระครูสถิตฯ ท่านขอมาดูวัดก่อน พอมาเห็นกุฎีทองซึ่งเป็นกุฎีประวัติศาสตร์ ที่สมเด็จพระราชินีในรัชกาลที่ 1 สร้างถวาย เห็นมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์มากเลยมีใจอยากมาพัฒนาวัดภุมรินทร์ กระทั่งวัดเจริญขึ้นเป็นลำดับ ใช้เวลาอยู่ 2-3 ปี"

พระครูวิมลฯ เล่าเสียงสลดเมื่อบอกว่า "พระครูสถิตฯ ท่านเคยพูดตอนมาอยู่ใหม่ๆ นั่งมองขันข้าวโยมผ่านหน้าวัดไป...คือหมายความว่าโยมเอาขันข้าวลงเรือพาย ผ่านหน้าวัดไปทำบุญที่วัดอื่น ก็สลดใจนะ วัดเสื่อมขนาดเขาไม่ทำบุญกัน.."

" เจ้าอาวาสตอนนั้นท่านเป็นคนเก่ง เป็นนักปกครอง เป็นนักโหรา ศาสตร์ เป็นนักบรรยาย และเป็นหมอรักษากระดูกด้วย คนพื้นที่นี้ขึ้นมะพร้าวกันทุกวัน ตกต้นมะพร้าวก็หามมาให้หลวงพ่อรักษา ท่านก็เลยโด่งดัง เวลาไปหาคนใหญ่ๆ โตๆ ขอเงินมาบูรณะวัด เขาเอาเงินใส่ปี๊บหมากถวายทีละ 2-3 ปี๊บ นับแล้วปี๊บหนึ่งได้ 7-8 หมื่นบาท บางปี๊บเป็นแสน สมัยนั้นเงินหมื่นเงินแสนไม่ใช่น้อยๆ หลวงพ่อจึงสามารถบูรณะวัดได้เป็นอย่างดี ศาลาการเปรียญนี่สร้างแปดเดือนเสร็จ พอเข้าพรรษาชาวบ้านก็มาทำบุญได้เลย" เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบันเล่าถึงอดีตเมื่อปี 2500

แต่ นั่นเป็นเรื่องราวที่ผ่านมานานมากแล้ว ขณะที่ปัจจุบันวัดภุมรินทร์กุฎีทองได้รับการพัฒนามากระทั่งถึงยุคนี้ พ.ศ.2552 วัดภุมรินทร์กุฎีทอง จะได้รับการยกย่องเป็น "วัดตัวอย่างการพัฒนาดีเด่น" จังหวัดสมุทร สงคราม

วัดภุมรินทร์กุฎีทอง จึงนับเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งด้านศาสนาและศิลปวัฒนธรรมไทย "ของดี" อีกแห่งของสมุทรสงคราม

วัดภุมรินทร์กุฎีทอง แหล่งรวมโบราณวัตถุยุครัตนโกสินทร์ตอนต้น

นอก จาก "กุฎีทอง" ที่สมเด็จพระอมรินทรามาตย์ พระมเหสีในรัชกาลที่ 1 สร้างถวายวัดบางลี่น้อยไว้แต่เดิมแล้ว ยังมีเครื่องใช้ส่วนพระองค์ถวายไว้ที่วัดจำนวนมาก ต่อเมื่อรื้อย้ายกุฎีทองไปไว้ที่วัดภุมรินทร์ ซึ่งสร้างโดย น.ส.ภู่ เมื่อ พ.ศ.2431 ทำให้วัดภุมรินทร์ มีสร้อยต่อท้ายชื่อเป็น "วัดภุมรินทร์กุฎีทอง" มาจนถึงปัจจุบัน

สิ่งของโบราณวัตถุมากมายในวัดภุมรินทร์กุฎีทอง ล้วนแล้วแต่เป็นของเก่าอายุหลายร้อยปี เช่น รอยพระพุทธบาทจำลอง พระพุทธรูปนับร้อยองค์ ส่วนมากเป็นพระที่ชาวบ้านนำมาถวายวัดเป็นพุทธบูชาในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

" พระเนรมิตร นิยมเวช" พระลูกวัดที่ทำหน้าที่วิทยากรประจำพิพิธภัณฑ์ เล่าว่า เดิมชาวบ้านเรียกว่าวัดปากคลอง เพราะอยู่ปากคลองพอดี พอน.ส.ภู่คหบดีมาสร้างวัดก็เลยให้ชื่อเหมือนเจ้าของคนสร้าง

"ว่ากัน ว่าพระพิฆเณศของที่นี่ศักดิ์สิทธิ์มาก ใครมาขอในเรื่องหน้าที่การงานจะได้สมปรารถนาทุกคน เท่าที่เขามาทำบุญเขาบอกอาตมาเช่นนั้น จนกลายเป็นว่าใครมาทำบุญก็มาขอกับท่านในเรื่องงาน เท็จจริงอย่างไรต้องพิสูจน์เอง"

วัดแห่งนี้มีเนื้อที่ 52 ไร่ 2 งาน 4 ตารางวา เก็บพระพุทธรูปองค์ใหญ่สมัยกรุงศรีอยุธยา พระพุทธรูปเชียงแสน ทวารวดี ศรีวิชัย แต่พระยุครัตนโกสินทร์ตอนต้นมากที่สุด เดิมมีมากกว่านี้แต่ถูกโจรกรรมสมัยที่มีข่าวขโมยพระตามวัดต่างๆ พระที่วัดก็โดนด้วย อย่างองค์ที่เป็นพระพุทธรูปปางบำเพ็ญทุกรกิริยา โจรขนไปไม่ไหวทิ้งไว้ริมตลิ่งข้างแม่น้ำ เอากลับมายังเปื้อนโคลนอยู่ ไม่กล้าขัดออกเพราะกลัวรักปิดทองจะลอกออกหมด

หรือตู้เก็บพระไตรปิฎก ก็สร้างในสมัยรัชกาลที่ 4 เป็นของดั้งเดิม ลายลบเลือนแทบจะหายหมดแล้ว ของทั้งหมดในนี้กรมศิลปากรมาสำรวจแล้ว บางส่วนก็ขึ้นทะเบียนแล้ว แต่บางส่วนก็ยัง

นอกจากนี้ ยังมีเครื่องถ้วยลายคราม เครื่องถ้วยชามเบญจรงค์ และตราประจำรัชกาลที่ 1 เป็นตราที่ทำจากงาช้าง ซึ่งเจ้าอาวาสเป็นผู้เก็บรักษาไว้

ตลาดวัฒนธรรม ศูนย์เรียนรู้"หุ่นกระบอก"

ร่วมพิธีไหว้ครูใหญ่ 12 เมษายน 2552

เพียง เวลาไม่ถึงสองเดือน "ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมไทย ชฎานางหุ่นกระบอก" ของ ครูปิ๊ก-คชาภรณ์ สำราญใจ บัณฑิตจากเพาะช่างสาขาศิลปะประจำชาติ ที่ดั้นด้นมาเปิดสอน "การเชิดหุ่นกระบอก" ให้กับลูกหลานของชาวบ้าน ต.สวนหลวง อ.อัมพวา ก็คืบหน้าไปมากมายจนคนเป็นครูอดปลื้มใจกับลูกศิษย์ตัวน้อยไม่ได้

" ครูปิ๊ก" เธอเล่าความเป็นมาให้ฟัง ว่ามาเปิดสอนที่นี่ โดยมาติดต่อกับเจ้าอาวาส เพราะทราบว่าท่านเป็นพระที่รักในศิลปวัฒนธรรมไทย ซึ่งเมื่อมาถึงก็ไม่ผิดหวังได้รับการสนับสนุนอย่างดี และยังช่วยประกาศไปยังผู้ปกครองที่อยากให้ลูกหลานมาเล่าเรียนการเชิดหุ่น และยังเป็นผู้หาทุนมาสนับสนุนในโครงการ โดยติดต่อกับหน่วยงานต่างๆ ทั้ง อบจ. อบต. และหน่วยงานเอกชนอื่นๆ จนได้เงินงบประมาณจำนวนหนึ่งมาทำโครงการ

" โครงการมีชื่อว่า โครงการร่วมศึกษาศิลปวัฒนธรรมไทยสร้างสายใยให้เยาวชน เป็นการสอนฟรี เด็กๆ ให้ความสนใจมากและตั้งใจจริง สอนไม่นานก็จับหุ่นกันได้แล้ว อาจเป็นเพราะเด็กๆ มีพื้นเดิมอยู่แล้วในเรื่องของจังหวะ เพราะเขาเรียนดนตรีไทยที่บ้านดนตรีไทยมาก่อนแล้ว จึงไม่ยากในการสอน ส่วนมากเป็นเด็กในพื้นที่ ในชุมชน มาจากโรงเรียนต่างๆ ละแวกนี้ ซึ่งเรารับสอนตั้งแต่ 8 ขวบก็สามารถเล่นได้แล้ว การสอนก็ฟรี เสียแต่ค่าครู 12 บาท"

"วันที่ 12 เมษายนนี้ เราจะจัดพิธีใหญ่เป็นการไหว้ครูประจำปี จะมีพราหมณ์มาทำพิธีและครอบครูให้กับเด็กๆ ที่เรียน มีพิธีบายศรี มีคนสำคัญๆ มาร่วมงานทั้งจากจังหวัด อบต. และ อบจ. เป็นงานใหญ่ของเรา" เสียงครูปิ๊กเล่าอย่างร่าเริง

"เราตั้งความหวังไว้ว่าสิ้นเดือน เมษายนนี้เราจะมีคณะหุ่นกระบอกบ้านดนตรีไทย ตั้งใจแบบนั้นจริงๆ ละครที่นำมาเล่นจะเน้นละครนอก เพราะชาวบ้านสามารถดูได้ เช่น สังข์ทอง พระอภัยมณี นำมาดัดแปลงบท ใส่คำพูดที่ปรับให้เข้ากับชาวบ้าน ให้บรรยากาศเข้ากับพื้นที่ ทุกอย่างเราทำเองหมด เขียนบทเอง ซ้อมเอง สอนเด็กๆ ให้เล่น ทำหมดทุกอย่าง"

สำหรับตัวครูปิ๊กเองนั้น เธอว่า "เพราะใจรักถึงมาทำที่นี่ อยู่ที่นี่ แม้ว่าจะไม่ได้เงินทองมากมายอะไร ก็ไม่คิดที่จะเลิกทำ

" ชีวิตที่ผ่านมาเคยทำธุรกิจ ได้เงินเยอะแยะแต่รู้สึกว่าตัวเองไม่มีความสุขเลย-เลยถอยหลังมาคิดใหม่ มาทำในสิ่งที่ตัวเองรัก ทุกครั้งที่ได้จับตัวหุ่นสอนเด็กๆ เหมือนมีวิญญาณครูเข้าสิง มีความสุขมาก"

หน้า 20

	ผู้เขียน	หัวข้อ: เบื่ออัมพวา (อ่าน 15519 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้