หน้าต่างใต้ทะเลลึก

หน้าต่างใต้ทะเลลึก : วินิจ รังผึ้ง

การเดินทางท่องเที่ยวไปในแดนดินต่างถิ่นต่างวัฒนธรรมนั้น บางครั้งขณะเพลิดเพลินกับความสวยงามของอาคารบ้านเรือนของชุมชน ผมอาจรู้สึกว่ามีสายตาบางคู่จ้องมองมาจากหน้าต่างบานใดบานหนึ่ง อาจเป็นสายตาแห่งความสนใจใคร่รู้กับคนแปลกหน้าผู้มาเยือน อาจเป็นสายตาใสซื่อบริสุทธิ์ของเด็กน้อย สายตาเอียงอายใคร่รู้ของหญิงสาว หรือสายตาหม่นเทาของผู้เฒ่ามากประสบการณ์

หน้าต่างอาจเป็นเสมือนช่องทางให้สายตาและจินตนาการของพวกเขาล่องลอยออกไปรับรู้โลกกว้างและการมาของนักเดินทางต่างถิ่น ในขณะเดียวกันหน้าต่างก็เป็นเสมือนกรอบมั่นคงที่ปกป้องปิดกั้นให้รู้สึกได้ถึงความอบอุ่นปลอดภัยไปในตัว ผมมักส่งยิ้มเป็นการทักทาย รอยยิ้มเป็นภาษาสากลที่ใช้ได้ในทุกแดนดินถิ่นที่ ใช้ได้กับชนทุกชาติทุกภาษา และให้ไปแล้วก็มักจะได้รับกลับมาแทบทุกครั้ง พร้อมๆกับความแปลกหน้าแปลกถิ่นที่ค่อยๆ เลือนลางจางหายไป

ขณะที่ดำน้ำลอยตัวอยู่เหนือโขดปะการัง บางครั้งผมมีความรู้สึกว่าเหมือนกำลังถูกจ้องมองด้วยสายตาแห่งท้องทะเลบางคู่ แต่เมื่อเหลือบมองหรือกวาดสายตาไปรอบข้าง ก็ไม่พบเห็นหรือสบตากับเจ้าของสายตาคู่ใดที่กำลังจ้องมองมา แต่ผมก็ยังรู้สึกได้ว่าสายตาคู่นั้นยังคงจับจ้องมองดูการมาของผมอยู่อย่างไม่ละสายตา เมื่อมองรอบข้างอย่างพินิจบนโขดปะการัง ผมก็พบเข้ากับดวงตากลมโตของเจ้าถิ่นตัวจิ๋ว ที่โผล่หน้ามาจากรูกลมเล็กๆตามโขดปะการัง เจ้าของสายตากลมโต มีหนวดคู่เล็กเหมือนเสาอากาศ มีริมฝีปากเล็กๆที่มีรูปทรงเหมือนกำลังแย้มยิ้มอยู่ตลอดเวลา

เจ้าของบ้านตัวจิ๋วที่โผล่หน้าต่างขึ้นมายิ้มกับผมบนโขดปะการังเหล่านี้ก็คือเจ้าปลาตุ๊ดตู่ หรือปลาตั๊กแตนหิน ซึ่งเป็นปลาในกลุ่ม Blenny นั่นเอง ปลาในกลุ่มนี้มีขนาดเล็กมีความยาวไม่เกิน 12 เซนติเมตร นับเป็นกลุ่มที่มีความหลากหมายมากมายกว่า 300 ชนิด ลักษณะใกล้เคียงกับปลาบู่ทะเล แต่จะไม่มีครีบวงกลมใต้ท้องเหมือนปลาบู่ ลำตัวจะไม่มีเกล็ด และจะมีปากอยู่ด้านล่าง

เจ้าปลาตุ๊ดตู่ที่ชอบอยู่ในรู ชอบโผล่หน้าต่างมาจ้องมองนักดำน้ำนี้ ความจริงมันไม่ได้อยู่แต่เฉพาะในรูเป็นหลัก เพราะบ่อยครั้งผมพบมันว่ายออกมาลอยตัวจับกินอาหารที่ล่องลอยมากับกระแสน้ำรวมอยู่กับกลุ่มปลาทองและปลาขนาดเล็กอื่นๆ แต่เมื่อมีภัยอันตรายหรือมีปลาแปลกหน้าท่าทางไม่น่าไว้วางใจผ่านมา มันก็จะว่ายหลบผลุบหายเข้าไปในรูอย่างฉับไว ก่อนที่จะค่อยๆโผล่หน้าออกมาดู ออกมาสังเกตการณ์ ผมชอบเข้าไปจ้องมอง เข้าไปสังเกตรายละเอียดของลวดลายและสีสันบนใบหน้า ชอบเข้าไปสบตา เพราะเจ้าปลาตุ๊ดตู่นั้นมักมีดวงตากลมโต และไม่วายจะส่งยิ้มให้ เพราะเจ้าของดวงตาที่โผล่หน้าออกมาจากหน้าต่างนั้น ซึ่งแต่ละตัวเหมือนกำลังยิ้มทักทายผมเช่นกัน

นอกจากบรรดาปลาในกลุ่มตั๊กแตนหิน หรือปลาตุ๊ดตู่ที่ชอบอาศัยอยู่ในรูตามโพรงหินหรือโขดปะการังแล้ว เจ้าปลาที่มีสมาชิกในกลุ่มเป็นจำนวนมากและมีนิสัยชอบอาศัยอยู่ในรูเช่นกันก็คือปลาในกลุ่มปลาบู่ทะเล (Goby) ซึ่งเป็นปลาที่มีอยู่มากมายในท้องทะเล โดยปลาบู่ทะเลนั้นมีไม่ต่ำกว่า 200 สกุล 1,500 ชนิดเป็นอย่างต่ำ เรียกว่าเป็นปลาตระกูลใหญ่สุดในท้องทะเลก็ว่าได้ แต่ปลาบู่ทะเลก็ไม่ได้อาศัยอยู่ในรูเสมอไป เพราะความมากมายหลากหลายทำให้มีทั้งปลาบู่ที่อาศัยอยู่ในโพรงถ้ำ อาศัยอยู่ตามกิ่งก้านปะการัง ปะการังอ่อน กัลปังหา ฟองน้ำ แส้ทะเล เม่นทะเล ส่วนปลาบู่ที่อยู่ในรูนั้นส่วนใหญ่จะเป็นปลาบู่ชนิดที่อาศัยอยู่ตามพื้นทราย และรูที่มันอาศัยอยู่ส่วนใหญ่นั้นก็ไม่ใช่รูที่มันขุดขึ้นเองสร้างขึ้นเองเป็นหลัก แต่เป็นรูที่มันอาศัยอยู่ร่วมกับกุ้งดีดขัน ซึ่งเป็นกุ้งขนาดเล็ก โดยเป็นการอาศัยอยู่ร่วมกันของชีวิตต่างสายพันธุ์

ชีวิตที่อยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาอาศัย เอื้ออาทรต่อกันและกันของปลาบู่ทะเลกับกุ้งดีดขันนั้นเป็นไปอย่างหน้ารักน่าอิจฉา เพราะในผืนทะเลกว้างที่เต็มไปด้วยการล่าและการตกเป็นผู้ถูกล่า การแสวงหาและการรักษาชีวิตให้อยู่รอด ทำให้สรรพชีวิตจำต้องใช้ทุกวิถีทางทุกรูปแบบเพื่อการดำรงอยู่ของชีวิตและเผ่าพันธุ์ กุ้งดีดขันนั้นเป็นนักขุดที่มีก้ามแข็งแรงทรงพลัง แต่มีขนาดเล็กจิ๋วและตาไม่ค่อยจะดี จึงง่ายต่อการตกเป็นเหยื่อของปลาและสัตว์ทะเลอื่นๆ มันจึงตกลงปลงใจที่จะใช้ชีวิตร่วมกับปลาบู่ทะเลยอมให้ปลาบู่ทะเลเข้ามาอาศัยอยู่ในรูด้วย

ปลาบู่ทะเลมีดวงตาโต และมีประสาทสัมผัสข้างลำตัวที่ว่องไว มันจึงทำหน้าที่เสมือนยามคอยเฝ้าดูแลรักษาความปลอดภัย ให้กับกุ้งอยู่ตรงปากรู หากมีปลาใหญ่ว่ายผ่านมา หรือมีสถานการณ์ไม่น่าไว้วางใจ ปลาบู่ทะเลก็จะค่อยๆถอยหลังลงรู โดยใช้หางโบกเตือนให้กุ้งรู้ตัวหลบลงไปก่อน จากนั้นมันก็จะหลบตามลงไป

เมื่อรอคอยจนกระทั่งสถานการณ์ปลอดภัย ปลาบู่ทะเลก็จะค่อยๆโผล่หน้าขึ้นมาดู มองซ้ายมองขวาว่ารอบข้างปลอดภัยแล้วหรือยัง เมื่อทุกอย่างเรียบร้อย มันก็จะออกจากรู มาคอยดักจับอาหารที่ล่องลอยมากับกระแสน้ำกินอย่างสบายใจ กุ้งก็จะตามขึ้นมาปัดกวาดทำความสะอาดนำเศษกรวดทรายที่ตกลงไปในบ้านขึ้นมาไว้ข้างนอก กระทั่งเสร็จภารกิจแล้วจึงออกมาจับกินอาหารที่กระแสน้ำพัดพามาส่งถึงหน้าบ้าน

มันเป็นความสัมพันธ์และการพึ่งพาอาศัยระหว่างชีวิตต่างสายพันธุ์ที่แสนจะน่ารักและบริสุทธิ์ บางทีสังคมในสายพันธ์เดียวกันเสียอีกที่กลับมีแต่ความแตกแยกและความแตกต่าง มีแต่การจ้องเอารัดเอาเปรียบแก่งแย่งกอบโกย โดยไม่มีความเมตตาเอื้ออาทรต่อเพื่อนร่วมสายพันธุ์ ร่วมสังคมเดียวกัน บางทีดวงตาจากหน้าต่างใต้ทะเลลึก ก็ให้ความรู้สึกที่บริสุทธิ์สดใสและจริงใจมากกว่าดวงตาบางคู่ของเพื่อนมนุษย์ด้วยกันเสียอีก.

จาก : ผู้จัดการออนไลน์ วันที่ 23 กันยายน 2551

	ผู้เขียน	หัวข้อ: หน้าต่างใต้ทะเลลึก (อ่าน 3671 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้