ความในใจของคนที่ชอบทำกิจกรรมรับใช้ทะเล

[สายน้ำ]

ปกติ เวลาอ่านนิตยสารฉบับไหน  สองสายจะตรงดิ่งไปหาสารบัญก่อนที่จะเข้าไปยังเนื้อหาด้านในของหนังสือ  แต่คราวนี้ เกิดไปอ่านบทบรรณาธิการของนิตยสารเกี่ยวกับทะเลที่ตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษฉบับหนึ่งที่มีผู้บริหารเป็นคนไทยเข้า แล้วไปสะดุดใจเอาตรงครึ่งหลังของบทบรรณาธิการนี้ ซึ่งพอจะถอดความเป็นไทยได้ว่า :


“....  ก่อนที่จะจบ ผมอยากพูดถึงเรื่องหนึ่ง คือ เรื่องกระแสนิยมของกลุ่มนักดำน้ำ

ผมสังเกตเห็นว่า กิจกรรมหรือโครงการต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม อย่าง การทำความสะอาดชายหาด, การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ .... กำลังมีเพิ่มมากขึ้น

ผมไม่ข้องใจในเรื่องของความตั้งใจดีที่จะทำกิจกรรมนั้น  มันสำคัญอยู่ตรงที่ว่า ทั้งผู้จัดและผู้เข้าร่วมกิจกรรมจะต้องคิดให้ถี่ถ้วนถึงรายละเอียดของการทำกิจกรรม และมั่นใจว่า จะให้ผลดีมากกว่าผลเสีย

ยกสักตัวอย่างหนึ่งที่ผมพอจะนึกออก ... การเก็บขยะหรือทำความสะอาดใต้ทะเลด้วยการเก็บเศษอวนออกจากแนวปะการัง   ปัญหาก็คือ เศษอวนเหล่านั้นได้ติดอยู่ที่ตรงนั้นมาเป็นปีๆแล้ว  การใช้กำลังนำเศษอวนออกมานั้น  น่าจะเป็นวิธีที่ทำลายชีวิตของปะการังเสียมากกว่าการทิ้งมันไว้ตามเดิม   ผมสงสัยว่า จะมีใครนึกถึงประเด็นนี้หรือเปล่า

หากท่านสนใจในเรื่องที่จะช่วยกันอนุรักษ์สภาพแวดล้อม  อาจจะเริ่มจากเรื่องง่ายๆ  เช่น ลดการใช้ไฟฟ้าและการใช้น้ำมัน  และรู้จักแยกแยะให้มากขึ้นก่อนที่จะเข้าร่วมกิจกรรมที่ต้องการเพียงความดัง ดูดี ซึ่งจริงๆแล้ว อาจจะช่วยให้สิ่งแวดล้อมดีขึ้น หรืออาจจะไม่เลยก็ได้

มันต้องดูกันที่ผลงานมากกว่า ไม่ใช่จากการที่กลายเป็นข่าวออกไปตามสื่อต่างๆ ....”

 

[สายน้ำ]

ผมเข้าใจดีเช่นกันว่า ท่านผู้เขียนบทความนี้ มีความเป็นห่วงสภาพแวดล้อมและแนวปะการังเช่นเดียวกัน  ... แต่ข้อเขียนของท่านค่อนข้างจะเหวี่ยงแหมากไปนิด  มันจึงไปกระทบความรู้สึกของหลายๆคนที่ดำเนินกิจกรรมประเภทที่ท่านกล่าวถึงอยู่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมทั้งสมาชิก SOS ด้วย โดยในบางจุดก็ผมค่อนข้างจะเห็นด้วยเป็นอย่างมาก แต่บางจุดผมก็ไม่เห็นด้วย 

จึงต้องขอชี้แจงเพื่อความเข้าใจในแง่มุมของ SOS  ที่เคยจัดกิจกรรมเหล่านี้  ยังคงจัดอยู่ในขณะนี้ และจะยังจัดต่อไป

[สายน้ำ]

ที่ผมเห็นด้วย .... 

สิ่งที่ผู้จัดกิจกรรมดังกล่าว จะต้องคิดถึงเป็นสิ่งแรกคือ วัตถุประสงค์ และเป้าหมายอันชัดเจน ที่ต้องการช่วยให้สภาพแวดล้อมดีขึ้นและเพื่อปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์ให้เกิดขึ้นกับคนในสังคม จากการทำกิจกรรมนั้น เนื่องจากได้พบเห็นและตั้งใจที่จะแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจริงๆ .....ไม่ใช่เพื่อหวังผลในการโฆษณาประชาสัมพันธ์หน่วยงานของผู้จัด สถานที่ที่ใช้ประกอบกิจกรรม หรือผู้สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดกิจกรรม ….. มิเช่นนั้น ผลลัพธ์ที่ได้จากการที่ไม่ได้มีใจจริงที่จะแก้ไขปัญหาเหล่านั้น อาจจะเป็นการซ้ำเติมให้ปัญหามันหนักขึ้นหรือกลายเป็นไปทำร้ายสภาพแวดล้อมเพิ่มขึ้นอีก อย่างที่ผู้บริหารนิตยสารฉบับนี้กล่าวถึงก็ได้

จริงอยู่ ที่ในปัจจุบัน กิจกรรมประเภทการดำน้ำเก็บขยะ ตัดเศษอวน และปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ กำลังเป็นเรื่องที่อยู่ในกระแสนิยม หรือ in trend เอามากๆ  ใครต่อใครก็ทำ ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานราชการ  ชมรมสมาคมต่างๆ  ธุรกิจทั้งขนาดใหญ่และเล็ก ไปจนถึงต้นสังกัดของสถานีโทรทัศน์และคลื่นวิทยุอีกมากมาย .... แต่ผมเชื่อว่า  จุดมุ่งหมายหลักของผู้จัดคือ เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และกระตุ้นจิตสำนึกของผู้เข้าร่วมกิจกรรมในการดูแลรักษาสภาพแวดล้อม  แต่อย่างไรก็ตาม การโหมประโคมข่าวทางสื่อมวลชน เพื่อให้กิจกรรมเป็นที่รับทราบของสังคม เพื่อให้ได้ผลงานและผลประโยชน์ตอบแทนทางธุรกิจ ก็เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เช่นกัน

มันคงจะต้องเป็นความรับผิดชอบของผู้จัดกิจกรรมในการกำหนดขอบเขตของการทำกิจกรรม  จำนวนของนักดำน้ำที่เข้าร่วม ที่สามารถควบคุมได้ คุณสมบัติของนักดำน้ำที่เหมาะสมกับกิจกรรม และรายละเอียดวิธีการทำงานที่ได้ทั้งปริมาณและคุณภาพ ปลอดภัยต่อทั้งสภาพแวดล้อม และชีวิตของตัวนักดำน้ำเองอีกด้วย  ซึ่งในบางครั้งปริมาณไม่ได้เป็นสิ่งที่ทำให้กิจกรรมได้คุณภาพเสมอไป

เห็นด้วยอย่างยิ่งครับว่า มันต้องดูกันที่ผลงานมากกว่า ไม่ใช่จากการที่กลายเป็นข่าวโด่งดังใหญ่โต ..... 

[สายน้ำ]

ที่ผมไม่เห็นด้วย .....

ผู้เขียนเป็นห่วงในประเด็นของ การทำกิจกรรมเก็บขยะหรือทำความสะอาดใต้ทะเลด้วยการเก็บเศษอวนออกจากแนวปะการัง   ตรงที่ว่า  เศษอวนเหล่านั้นอาจจะเป็นเศษอวนเก่า ติดอยู่ตรงนั้นมานานแล้ว  การใช้กำลังนำเศษอวนออกมานั้น  น่าจะเป็นวิธีที่ทำลายชีวิตของปะการังเสียมากกว่าการทิ้งมันไว้ตามเดิม   

ผมคิดว่า คงจะมีนักดำน้ำไม่กี่กลุ่มหรอกครับ ที่ทำกิจกรรมเก็บขยะจนเลยเถิดไปถึงขั้นเก็บเศษอวนด้วย  และก็เชื่อว่านักดำน้ำเหล่านั้น ก็คงไม่หลับหูหลับตาตัดเก็บมันท่าเดียว โดยไม่ดูว่าทำไปแล้วจะกระทบอะไรบ้าง .....

[สายน้ำ]

ไม่ทราบว่า เคยเห็นไหมครับ เศษอวนเก่าที่คลุมหินอยู่ และนักดำน้ำหลายกลุ่มเคยว่ายผ่านไปมาโดยไม่สนใจที่จะทำอะไรกับมัน ตั้งแต่มันติดใหม่ๆจนผ่านไปหลายปี  เกิดฉีกขาด ปลิวสะพัดเป็นสายอยู่ในน้ำ  ซึ่งอาจเป็นอันตรายกับนักดำน้ำ และการเดินเรือด้วย

[สายน้ำ]

เคยเห็นไหมครับ เศษอวนเก่าที่คลุมหินอยู่ และนักดำน้ำหลายกลุ่มเคยว่ายผ่านไปมาโดยไม่สนใจที่จะทำอะไรกับมัน ตั้งแต่มันติดใหม่ๆจนผ่านไปหลายปี  มีสิ่งเกาะติดมากมายทั้งฟองน้ำและหอยนานาชนิด  จนหินที่เศษอวนเกี่ยวติดอยู่ทานน้ำหนักไม่ไหว เกิดหลุดร่วงลงมาเฉี่ยวตัวนักดำน้ำที่กำลังว่ายผ่านไป ชนิดเส้นยาแดงผ่าแปด  ถ้าลงมาตรงตัว  ผมก็ไม่สามารถบอกได้เหมือนกันว่าอะไรจะเกิดขึ้นต่อไป เพราะอวนผืนนั้นไม่ใช่เล็กๆ

[สายน้ำ]

เคยเห็นไหมครับ เศษอวนเก่าที่คลุมหินอยู่ และนักดำน้ำหลายกลุ่มเคยว่ายผ่านไปมาโดยไม่สนใจที่จะทำอะไรกับมัน ตั้งแต่มันติดใหม่ๆจนผ่านไปหลายปี  ยังมีปลาเข้าไปติดจนตายอยู่ตลอดเวลา และจะเป็นเช่นนี้ต่อไปตลอดกาล

[สายน้ำ]

เจออย่างนี้เข้า เป็นใครก็ต้องตัดครับ ต้องช่วยกันเอาออก ถ้ายังดูดายได้ หรือว่ายผ่านเลยไปอีกให้มันอยู่ต่อไปอีกหลายๆปี ผมก็นับถือจิตใจท่านแล้วล่ะครับ

 แต่การจะตัด จะเก็บออก คงต้องเลือกวิธีกันหน่อย ..... การใช้มีดตัดเศษอวนนั้น ถ้าไม่ใช่สถานการณ์ฉุกเฉินแล้ว อย่าทำเลยครับ มันจะเป็นอย่างที่ผู้เขียนท่านเป็นห่วงคือ มันจะเกิดแรงกระชาก ปะการังหรืออะไรที่อวนเกาะติดอยู่จะหลุดร่วงออกมาเสียหายหมด .... ควรใช้ตะไกรครับ  จะถูกหรือแพง ใช้ได้ทั้งนั้น ตัดเลาะออกมาจากหิน ให้เป็นชิ้นที่เล็กลง  ถ้าเป็นเศษอวนใหม่ๆ ยังไม่มีอะไรเกาะติด ควรช่วยกันลำเลียงกลับไปบนเรือ เพื่อนำไปทิ้งบนฝั่ง แต่ถ้ามีสิ่งเกาะติดมากๆ  เมื่อตัดเลาะออกมาแล้ว ควรปล่อยทิ้งลงไปยังพื้นทะเลให้มันดำรงชีพต่อไป

[สายน้ำ]

การนำเรื่องนี้มาบอกเล่าสู่กันฟัง  ไม่ได้มีเจตนาที่จะตอบโต้ผู้เขียนบทบรรณาธิการนี้ เพราะเข้าใจว่าท่านก็มีความเป็นห่วงสภาพแวดล้อมของทะเลเช่นเดียวกัน แต่อาจจะมองต่างมุมกันไปบ้าง หรือไม่ได้คิดจะแก้ตัว แก้ต่างแทนสมาชิก SOS ที่ร่วมกันทำกิจกรรมเก็บขยะหรือทำความสะอาดใต้ทะเล และปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ ที่ได้กล่าวถึงนี้เป็นประจำ  เพราะ  สมาชิก SOS ทุกคนที่เคยร่วมทำกิจกรรมดังกล่าว ทราบดีว่าเราทำอะไรกันอยู่  เพื่อใคร และเพื่ออะไร  .....

ที่สำคัญ เราไม่เคยคิดอยากดังด้วยการตีพิมพ์ข่าวการทำงานของเราในหน้าหนังสือพิมพ์ หรือ แสดงการทำงานออกโทรทัศน์แม้แต่น้อย  เราพอใจที่จะปิดทองหลังพระอย่างนี้ไปเรื่อยๆครับ

[สายน้ำ]

อะไรก็แล้วแต่ ..... ผมยังยินดีที่มีหลายหน่วยงาน คนหลายๆกลุ่มตระหนักถึงปัญหาที่กระทบถึงสภาพแวดล้อมในทะเล จนได้มีการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมขึ้นมาให้ได้รับทราบกันแทบทุกวัน ไม่ว่าจะเป็นการดำน้ำเก็บขยะ  เก็บเศษอวน  การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ  การปลูกป่าชายเลน ฯลฯ  ถึงจะหวังผลในด้านอื่นๆด้วยก็เอาเถอะ  แต่อย่างน้อยก็เป็นส่วนสำคัญในการกระตุ้นจิตสำนึกของผู้คนในสังคมให้หันมาใส่ใจกับสภาพแวดล้อมของทะเลซึ่งเลวลงไปทุกวัน ที่อาจจะทำไปพร้อมๆกันกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมของโลกในด้านอื่นๆได้อีกด้วย  ซึ่งยังดีกว่าคนที่อยู่กับทะเล อาศัยทะเลทำมาหากินทั้งทางตรงและทางอ้อม  เห็นปัญหา  แต่ไม่เคยคิดจะทำอะไรตอบแทนให้กับทะเลเลย .......

[แม่หอย]

รออยู่ให้พี่สายน้ำโพสต์ความในใจให้จบ ตะกี้เห็น online อยู่ เผลอแป๊บเดียว offline ไปแล้ว แม่หอยเลยขอต่อคิวแสดงความในใจสนับสนุนพี่สายน้ำด้วยนะคะ

รู้สึกเช่นเดียวกับพี่สายน้ำ พี่สายชล และคงอีกหลายๆ ท่านสมาชิก SOS ของเราก็คงรู้สึกเช่นเดียวกัน
 ดีใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มคนที่ไม่เพียงแต่แสดงความรู้สึก "ห่วงใย" หากแต่ได้ "ลงมือ" ร่วมแรงร่วมใจกันช่วยแก้ปัญหา แม้จะเป็นการแก้ปลายเหตุหรืออะไรก็แล้วแต่..

.. ที่จริงในความรู้สึกมีรายละเอียดเยอะกว่านี้  แต่เรียบเรียงความในใจออกมาไม่ค่อยถูก.. เลยขอบอกแค่ว่า ภูมิใจที่ได้ลงมือทำ และมั่นใจว่าสิ่งที่เราทำนั้น ส่งผลเสียต่อระบบนิเวศในแนวปะการังน้อยกว่าที่จะปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ทำอะไรแน่นอน ..
เพราะการตัดอวนเก็บอวนของเรา ได้พยายามเลือกใช้วิธีที่นุ่มนวลและก่อความเสียหายน้อยที่สุดเท่าที่เราจะทำได้แล้วล่ะค่ะ.. 

รัก SOS..

[สายชล]

ไม่ทำ....ก็ไม่รู้....

ไม่ดู.....ก็ไม่เห็น....

เชื่อว่า พวกเราชาว SOS ที่ได้อ่านบทความ "เหวี่ยงแห" นี้แล้ว ก็คงจะรู้สึกสะท้อน...สะท้าน...สะเทือนใจกันทั้งนั้นนะคะ  แต่ด้วยความที่ได้รู้จักสนิทสนมกับคนเขียนและทีมงานของนิตยสารเล่มนี้ดี และเกือบทุกคนในทีมงานก็รู้จัก SOS ดี  ก็เลยคิดในแง่ดีว่า  ผู้ที่เขาว่าไปตัดอวนแล้วทำลายแนวปะการังนั้น เขาคงไม่ได้หมายถึงพวกเราชาว SOS แน่ๆ

สองสายได้พยายามโทรศัพท์หลายครั้งเพื่อสอบถามเรื่องนี้ให้แน่ใจ แต่ก็ไม่มีการรับสายและไม่มีการโทรกลับแต่อย่างไร ยังดีที่มีโอกาสได้คุยกับหนึ่งในทีมงาน ซึ่งได้บอกว่าผู้ไปตัดอวนแล้วไปทำลายปะการังนั้นผู้เขียนไม่ได้หมายถึงพวกเราชาว SOS แน่นอน

อย่างไรก็ตาม....เราก็อยากจะพูดเรื่องนี้ให้พวกเราได้รับทราบไว้ว่ามีสื่อได้พูดเกี่ยวกับเรื่องนี้  ซึ่งมีทั้งที่เราเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย  ซึ่งคุณสายน้ำก็ได้ว่าไว้โดยละเอียดแล้วข้างต้น

ถ้าเราไม่ได้ทำอย่างที่เขาพูดก็อย่าไปเดือดเนื้อร้อนใจเลยนะคะ  ขอให้ทำงานรับใช้ทะเลของเราต่อไปในทางที่ถูกที่ควร อย่าให้ใครมาว่าเอาได้

ส่วนผู้ที่ทำอย่างที่เขาพูด และยังอยากจะทำตัวเป็นนักอนุรักษ์ทะเล และช่วยตัดอวนในทะเลกันต่อไป ก็ควรจะปรับปรุงวิธีการทำงานให้ถูกให้ควร ไม่ให้เขาประนามได้ว่า.....เป็นผู้ทำลายทะเลแล้วยังอยากดัง...

 

[a-bad]

SOS เป็นชุมชนที่ชัดเจนในแนวทางของการดำน้ำและอนุรักษ์นะครับ เชื่อว่าสมาชิกขาประจำทุกคนย่อมทราบดี
ของไม่ดีจริง...จะอยู่มานานถึงป่านนี้ได้ไง 

ผมเองเคยไปดำน้ำตัดอวนกับหลายกลุ่ม ก็พอเห็นมาบ้างทั้งดีและไม่ดี
แต่ค่อนข้างเชื่อว่า ทุกคน ทุกกลุ่ม ทำด้วยใจรักษ์ มากกว่าจะหวัง "ดัง" อย่างที่ผู้เขียนบทความกล่าวไว้

ไม่แน่ใจว่าผู้เขียนเคยมาร่วมทำกิจกรรมแบบนี้บ้างหรือปล่าวหรือเอาแต่อ่านข่าวแล้วเขียนหว่า?

[WayfarinG]

เรื่องของที่อื่นไม่ไปขอออกความคิดเห็น เพราะ เราก็ไม่ได้ไปเห็นกะตา ว่าเค้าเหล่านั้นทำกันยังงัย.. คิดกันยังงัย.. มีเบื้องหน้า เบื้องหลังอย่างไร คนจัดหรือคนทำ ก็คงรู้อยู่แก่ใจเป็นอย่างดีอยู่แล้ว.. 

แต่ในฐานะสมาชิกเอสโอเอส.. ที่ร่วมทำกิจกรรมเสมอ ถ้าลาป่วยนายได้.. 

คิดอยู่เสมอๆ เลยว่า.. โชคดีนะ.. ที่ได้รู้จักพี่พี่และน้องน้องทุกคนที่นี่.. ถึงจะรู้จักกันไม่หมดทุกคน.. แค่ได้รู้จักกันผ่านหน้าเวปแห่งนี้..

รู้สึกเสมอว่า.. เค้าเหล่านั้นพยายามอย่างเต็มที่ที่จะช่วยเหลือสิ่งแวดล้อม โดยคาดหวังว่า สิ่งที่ทำลงไป จะทำให้ธรรมชาติที่แสนจะเปราะ.. มีกำลังใจที่จะต่อสู้กับการทำลายล้างที่แสนจะรุนแรงขึ้นมาอีกซักนิด.. 


สรุป.. เราทำเต็มที่เพื่อสิ่งแวดล้อมที่เป็นที่รักของเรา.. อย่างน้อยเราก็ทำอะไรบ้าง.. ไม่ใช่แค่นั่งๆ นอนๆ อยู่กับบ้าน.. 

[conundrum]

ผู้ที่ทำงาน และร่วมงานทางด้านนี้ ก็คงจะต้องคำนึงถึงสิ่งต่าง ๆ ให้ละเอียดรอบคอบ  ต้องมีการประเมินว่าสิ่งที่เราจะเข้าไปจัดการมันจะก่อให้เกิดอันตรายหรือไม่ ถ้าหากไม่ก็อาจจะปล่อยไปเฉย ๆ   แต่ถ้าประเมินแล้วว่าทิ้งไว้อาจจะก่อให้เกิดอันตรายและผลเสียภายหลัง ก็ควรที่จะเข้าไปจัดการกับมัน  ทั้งนี้ทั้งนั้นต้องคำนึงถึงความปลอดภัยของตนเองอันดับแรก