[สายน้ำ]

พระราชาผู้ไม่เคยทิ้งประชาชน ..... (5)

นอกจากนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หน่วยแพทย์หลวงที่โดยเสด็จฯ จัดตั้งหน่วยแพทย์ชั่วคราวเพื่อรักษาพยาบาลราษฎรผู้เจ็บป่วย สำหรับบางรายที่มีอาการหนักก็โปรดเกล้าฯ ให้รับไว้เป็นคนไข้ในพระบรมราชานุเคราะห์ จะทรงขอให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองอนุเคราะห์นำคนไข้ไปเข้าโรงพยาบาลตามที่แพทย์แนะนำ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเงินค่าเดินทางอย่างเพียงพอ ส่วนค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลนั้น คนไข้ไม่จำเป็นต้องเสียแม้แต่น้อย ในโอกาสนี้จะมีเจ้าหน้าที่บันทึกประวัติและอาการคนไข้แต่ละคนอย่างละเอียด เพื่อเก็บรักษาไว้เป็นข้อมูลในการติดตามผลการรักษา

เมื่อพระเจ้าอยู่หัวทรงเสร็จพระราชภารกิจด้านการพิจารณาวางโครงการแล้ว จะเสด็จพระราชดำเนินมาสมทบกับขบวนสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่จุดเยี่ยมราษฎร จนเสร็จสิ้นพระราชภารกิจ จึงเสด็จฯ กลับถึงพระตำหนักเป็นเวลาไม่แน่นอน สุดแล้วแต่พระราชภารกิจมากหรือน้อย และแล้วแต่สภาพเส้นทางคมนาคมที่บางครั้งทุรกันดาร

เมื่อกลับจากเสด็จฯ ไปทอดพระเนตรสภาพที่แท้จริงของพื้นที่แล้ว จะทรงใช้เวลาพิจารณาข้อมูลเบื้องต้นโดยละเอียดถี่ถ้วน ข้อมูลดังกล่าวได้มาจากการที่ทรงไต่ถามทุกข์สุขกับราษฎรในท้องถิ่น การที่ได้มีโอกาสทรงพระราชดำเนินทอดพระเนตรพื้นที่ที่ประสบกับปัญหาตามสภาพความเป็นจริง ทรงทราบสถิติข้อมูลและรายงานทางวิชาการของเจ้าหน้าที่ฝ่ายพัฒนา ตลอดจนรายงานจากเจ้าหน้าที่ที่ตามเสด็จฯ หรือจากใจความในฎีการ้องทุกข์ที่ราษฎรทูลเกล้าฯ ถวาย ในบางโอกาสจะโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับกิจการพัฒนาเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท เพื่อกราบบังคมทูลรายงานและถวายความเห็น รับพระราชทานพระราชดำริเพิ่มเติมเพื่อนำไปปฏิบัติ แล้วส่งรายงานมาทูลเกล้าฯ ถวายเป็นระยะๆ ตามปกติจะเสด็จพระราชดำเนินติดตามทอดพระเนตรผลงานความก้าวหน้า หรือทรงแก้ไขอุปสรรคให้ลุล่วงไปด้วยดีในพื้นที่เดิม จนกระทั่งโครงการเริ่มเป็นรูปเป็นร่างขึ้น ทรงชำนาญในการวางแผนงานจากแผนที่ประกอบกับภาพถ่ายทางอากาศเป็นพิเศษ เพราะทรงศึกษาการใช้ประโยชน์จากแผนที่ โดยทรงตรวจสอบความถูกต้องกับพื้นที่จริงอยู่ตลอดเวลา

ในปัจจุบัน แนวพระราชดำริในการจัดตั้งโครงการพัฒนาชนบทจะมีลักษณะคล้ายคลึงกันในทุกภูมิภาค กล่าวคือ ก่อนอื่นจะทรงพิจารณาสภาพพื้นที่ในแต่ละภูมิภาคเสียก่อน มักจะทรงเลือกท้องที่ค่อนข้างห่างไกลความเจริญ ทั้งนี้หมายความว่ามิได้ทรงก้าวก่ายงานของทางราชการ หากแต่ทรงพยายามส่งเสริมงานด้านการพัฒนาท้องถิ่น ให้สอดคล้องกันกับของทางราชการ ภาระด้านงบประมาณและความช่วยเหลือด้านวิชาการแก่ท้องถิ่นก็ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลโดยตลอด ถึงแม้ว่าจะพระราชทานทุนฉุกเฉินอยู่เนืองๆ โดยไม่มีเงื่อนไข เงินพระราชทานดังกล่าวประกอบด้วยเงินที่มีผู้มีจิตศรัทธาทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อโดยเสด็จพระราชกุศลโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตลอดจนพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ แต่ในที่สุดเมื่อโครงการพัฒนาดังกล่าวนี้เริ่มพึ่งตัวเองได้มั่นคงแล้ว ก็จะทรงมอบให้อยู่ในความดูแลของรัฐบาล เพราะฉะนั้น การจัดตั้งโครงการพัฒนาขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ หรือโครงการพัฒนาชนบท ซึ่งอยู่ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของรัฐบาล ผู้ที่ได้รับผลประโยชน์คือราษฎรในชนบทนั่นเอง

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่ถือเป็นหลักในทุกภูมิภาค คือ โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งในปัจจุบันทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งขึ้นทั้งหมด 6 แห่ง กระจายอยู่ในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้ วัตถุประสงค์ของโครงการดังกล่าวคือ การ ศึกษา ได้แก่ การค้นคว้าทดลอง วิจัยปัญหาเกษตรกรรมในท้องที่ทั้งทางด้านทฤษฎีและปฏิบัติ ตลอดจนแสวงหาแนวทางกับวิธีการพัฒนาด้านต่างๆที่เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพแวดล้อม ตลอดจนการประกอบอาชีพของราษฎรที่อาศัยอยู่ในแต่ละท้องถิ่น เพื่อให้ราษฎรสามารถรับไปปฏิบัติได้จริงจัง เมื่อสามารถค้นพบหรือค้นคิดวิธีแก้ไขปัญหาส่วนใด ด้วยวิธีการใด หรือประดิษฐ์สิ่งใหม่ๆขึ้นได้ ก็จะจัดให้มีการสาธิต ภายในบริเวณศูนย์ศึกษาการพัฒนา ส่วนปัญหาที่ยังแก้ไขไม่ได้ก็ดำเนินการศึกษาต่อไป เนื่องจากปัญหาแต่ละข้อมีความยากง่ายไม่เท่ากัน

ในที่สุด ประชาชนในท้องที่ ตลอดจนที่มาจากท้องถิ่นใกล้เคียง ก็สามารถเดินทางมาศึกษาดูงานวิทยาการแผนใหม่จากงานสาธิตการพัฒนาเบ็ดเสร็จนี้ ซึ่งจะทำให้ทราบถึงวิธีการทำมาหากินให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น นอกจากนั้น อาจสมัครเข้าฝึกอบรมทั้งในด้านการเกษตร อุตสาหกรรมในครัวเรือน และด้านศิลปาชีพพิเศษ กิจกรรมทั้งหมดของศูนย์ศึกษาการพัฒนาทุกแห่งจะมีลักษณะคล้ายพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาที่มีชีวิต ซึ่งนักเรียน นักศึกษา และผู้ที่สนใจทั่วไป ก็อาจเดินทางไปชมในแง่ที่เป็นการทัศนศึกษานอกสถานที่ ตลอดจนพักผ่อนหย่อนใจไปในโอกาสเดียวกัน ภารกิจหลักอีกประการหนึ่งก็คือ การกระจายผลที่ได้จากการศึกษาในรูปของวิธีการพัฒนาไปสู่ท้องถิ่นอื่นๆ ในภูมิภาคเดียวกัน ก่อให้เกิดการขยายผลแผ่กระจายวงกว้างออกไปเรื่อยๆ หากพบว่าพื้นที่ใดในแต่ละภาคประสบปัญหามาก และอาจจะมีลักษณะแตกต่างกัน ก็อาจพิจารณาจัดตั้งศูนย์สาขาขึ้น โดยได้รับการสนับสนุนในทุกๆ ด้านจากศูนย์ใหญ่

กิจกรรมหลักของโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริโดยทั่วไป คือ การพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อสนับสนุนกิจการเกษตรกรรมทุกสาขา ตลอดจนเพื่อการอุปโภคบริโภคให้สมบูรณ์ อันจะมีผลต่อการช่วยอนุรักษ์บริเวณต้นน้ำลำธารและป่าไม้ การปลูกป่าทดแทนอย่างมีระบบเพื่อฟื้นฟูสภาพป่าไม้ และการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าในท้องถิ่น ตลอดจนเพื่อประโยชน์ใช้สอย การศึกษาพัฒนาที่ดินที่มีปัญหาและที่ดินไร้ประโยชน์ให้สามารถทำกินเท่าที่จะทำได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการส่งเสริมการปลูกข้าวซึ่งเป็นอาหารหลัก หมุนเวียนกับการปลูกพืชเศรษฐกิจอื่นๆ เท่าที่สภาพพื้นที่จะอำนวย กิจกรรมอีกสิ่งหนึ่งที่ทรงสนับสนุนควบคู่กับการเพาะปลูก คือ การส่งเสริมการเลี้ยงสัตว์ที่เหมาะสมกับสภาพท้องที่

การที่ทรงมุ่งพัฒนาแหล่งน้ำเป็นอันดับแรก เพราะ น้ำ เป็นปัจจัยแห่งการพัฒนาและการช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติ ตลอดจนสามารถบรรเทาอุทกภัยได้ และที่สำคัญก็คือ เป็นทรัพยากรที่สามารถพัฒนาให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้โดยง่าย จึงได้มีพระราชดำริให้ดำเนินโครงการอ่างเก็บน้ำขนาดเล็กในพื้นที่ที่จำเป็นทั่วประเทศเป็นจำนวนประมาณ 600 โครงการ อ่างเก็บน้ำดังกล่าวทุกแห่งจะเป็นแหล่งขยายพันธุ์ปลาและกุ้งน้ำจืด ซึ่งเป็นแหล่งอาหารโปรตีนที่สำคัญอย่างยิ่ง การเร่งรัดพัฒนาพื้นที่ไร้ประโยชน์ให้สามารถเปิดเป็นที่ทำกินได้นั้น ก็เพื่อช่วยบรรเทาปัญหาเกษตรกรขาดแคลนที่ดินทำกิน และยังได้ช่วยชะลอการบุกรุกทำลายบริเวณป่าไม้ที่เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร กับช่วยฟื้นฟูที่ดินซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ถูกทำลายโดยการรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ให้กลับมีประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจได้อีก ปัจจัยสำคัญในการฟื้นฟูคุณภาพดินส่วนหนึ่งก็คือน้ำนั่นเอง เมื่อมีระบบชลประทานที่สมบูรณ์แบบ ก็จะสามารถเปิดขยายที่ทำกินออกไปได้อีก

ทรงคำนึงถึงการป้องกันและแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตไว้ด้วย คือ พื้นที่ที่สามารถเปิดเป็นที่ทำกินนั้น จะจัดสรรให้ผู้ที่ขาดแคลนอย่างเพียงพอและยุติธรรม แต่จะไม่ให้กรรมสิทธิ์ในที่ดิน ทั้งนี้เพื่อป้องกันการซื้อขาย ซึ่งผิดวัตถุประสงค์ที่ทางรัฐบาลลงทุนพัฒนาที่ดินดังกล่าวให้ทำกิน แต่ราษฎรผู้ที่ได้รับจัดสรรที่ดินไปแล้วจะมีสิทธิ์ทำกินในที่ดินดังกล่าวตลอดชั่วลูกชั่วหลานได้ โดยทางโครงการจะพิจารณาวางแผนในการขยายที่ทำกินออกไปให้สมดุลกับจำนวนสมาชิกที่เพิ่มขึ้น หลักการดังกล่าวเรียกว่า สิทธิทำกิน (สทก.) ขณะนี้รัฐบาลได้รับสนองพระบรมราโชบายข้อนี้ไปดำเนินการในพื้นที่พัฒนาทั่วประเทศแล้ว.





จาก .................... ไทยโพสต์ วันที่ 5 ธันวาคม 2554