แนวพระราชดำริ "กรุงเทพฯเมืองสวรรค์"

แนวพระราชดำริ "กรุงเทพฯเมืองสวรรค์"

กรุงเทพมหานคร ได้จัดทำหนังสือแนวพระราชดำริด้านการบริหารจัดการกรุงเทพมหานคร ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อเฉลิมพระเกียรติของพระองค์ท่าน

เรื่องราวต่างๆ ที่ถ่ายทอดลงในหนังสือ กลั่นกรองจากการศึกษาวิจัยของผู้เชี่ยวชาญ คือ ดร.กนก วงษ์ตระหง่าน หัวหน้าทีมและคณะวิจัย ที่เพียรพยายามศึกษา ค้นคว้า รวบรวมแนวพระราชดำริ เพื่อให้เห็นหลักการ หลักคิด ตลอดจนวิธีปฏิบัติที่เป็นรูปธรรม ที่พระองค์ท่านมีต่อการแก้ปัญหาและพัฒนาเมืองกรุงเทพฯ อย่างเป็นองค์รวม

และมีการวางแผนอย่างเป็นระบบ ทั้งการแก้ปัญหาการจราจร การป้องกันและแก้ไขปัญหาน้ำท่วม การบำบัดน้ำเสีย และการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม การพัฒนาบนพื้นฐานของความเป็นไทยเพื่อให้ประชาชนมีความสุขอย่างมั่นคงและยั่งยืน

นอกจากนี้สาระสำคัญของหนังสือยังสะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นและปณิธานของกรุงเทพมหานคร ในการอัญเชิญแนวพระราชดำริไปสู่การปฏิบัติ เพื่อสร้างกรุงเทพฯให้เป็น "กรุงเทพฯเมืองสวรรค์" สมดังพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวถึงภาพของกรุงเทพมหานครในอนาคต

นับแต่ขึ้นครองราชย์เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2489 เป็นต้นมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงประกอบพระราชกรณียกิจด้วยพระราชหฤทัยที่มุ่งมั่น และทุ่มเทพระวรกายเพื่อประโยชน์สุขของมหาประชาราษฎรทั่วราชอาณาจักร ดังปฐมพระบรมราชโองการในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกที่ว่า "เราจะครองแผ่นดินโดยธรรมเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม"

แนวพระราชดำริการบริหารจัดการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มิใช่เป็นเรื่องบริหารจัดการทรัพยากรหรือผลประโยชน์เพียงอย่างเดียว แต่ต้องตั้งอยู่ในกรอบของ ศีลธรรมและจริยธรรม อันเป็นความถูกต้องดีงามด้วย

การบริหารจัดการจะต้องอาศัยหลักวิชาการที่มีเหตุและผลชัดเจน ไม่ใช่การทำงานตามสามัญสำนึกหรือสถานการณ์ อีกทั้งยังต้องยึดหลักความเป็นจริงทางวิทยาศาสตร์ที่มีกฎเกณฑ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อกรณีอื่นได้

การบริหารจัดการที่กำหนดขึ้นไม่ใช่เพียงการค้นคิดทฤษฎีหรือหลักเกณฑ์ แต่เป็นการหาหนทางแก้ไขปฏิบัติได้จริง

และประการสำคัญที่ต้องไม่ลืมคือการบริหารจัดการจะต้องยึดหลัก "ความพอเพียง"

เพราะธรรมชาติให้ทรัพยากรที่จำกัดจะต้องพยายามใช้ทรัพยากรให้น้อยที่สุดและคุ้มค่า ซึ่งจะนำไปสู่ความยั่งยืนในอนาคต

พระราชกรณียกิจในการพัฒนาของพระองค์เริ่มจาก "การระเบิดจากข้างใน" แล้วขยายออกไปสู่วงกว้าง โดยทรงเห็นว่าการพัฒนา "คน" เป็นสิ่งสำคัญ และจำเป็นที่จะต้องกระทำ

เนื่องจากคนเป็นปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาทุกสิ่ง หากปราศจากคนที่มีคุณภาพหรือความพร้อม โครงการหรือแผนการต่างๆ จะสำเร็จลุล่วงไปไม่ได้

ฉะนั้นในการพัฒนาบ้านเมืองจึงทรงนำคนหรือประชาชนเป็นตัวตั้งและคำนึงถึงประโยชน์การมีส่วนร่วมของประชาชน

เพื่อให้พสกนิกรทุกหมู่เหล่ามีความเป็นอยู่ที่ดีและบังเกิดความมั่นคงทางจิตใจจะได้ร่วมกันสร้างสรรค์จรรโลงประเทศชาติให้มั่นคงเข้มแข็ง เป็นแผ่นดินที่ทุกคนจะอยู่อาศัยด้วยความร่มเย็นผาสุกตลอดไป

ยกตัวอย่าง พระมหากรุณาธิคุณในการแก้ปัญหาน้ำท่วม กทม. ซึ่งมีในหนังสือ ว่า น้ำท่วมเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่กลายเป็นปัญหา เนื่องจากการพัฒนาเมืองไม่สอดคล้องกับวิถีชีวิตดั้งเดิม เพราะกรุงเทพฯสร้างในที่ลุ่ม น้ำท่วมถึง คนสมัยก่อนไม่เคยเดือดร้อนเพราะมีวิถีชีวิตแบบคนเมืองน้ำ บ้านเรือนก็สอดคล้องกับนิเวศวิทยา

ต่อมาเมื่อคนมากขึ้น มีการก่อสร้างและการกระทำอื่นๆ ที่ขัดกับธรรมชาติ เช่น การถมลำคลอง การมีสิ่งก่อสร้างขวางทางระบายน้ำ การสูบน้ำบาดาลจนทำให้แผ่นดินทรุด ฯลฯ

เมื่อถึงฤดูฝนน้ำป่าไหลหลาก หรือน้ำทะเลหนุน จึงทำให้เกิดภาวะน้ำท่วมขังเป็นพื้นที่กว้างขวาง เกิดความเสียหายทั้งด้านเศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับการบรรเทาปัญหาน้ำท่วมแก่กรุงเทพมหานครที่เป็นเสมือนหลักการของการบรรเทาปัญหาน้ำท่วมอยู่ 5 ประการ

เร่งระบายน้ำออกสู่ทะเล โดยผ่านแนวคลองทางฝั่งตะวันออกของเขตชุมชน กทม. เนื่องจากฝั่งตะวันออกของกรุงเทพฯต้องเผชิญกับปัญหาน้ำท่วมมากที่สุด โดยการสร้าง คันป้องกันน้ำท่วมด้านตะวันออกของกรุงเทพฯ และบรรเทาปัญหาน้ำท่วมนอกคันกั้นน้ำโดยปรับปรุงคลองที่ใช้เป็นเส้นทางลำเลียงน้ำให้ระบายน้ำไปสู่สถานีสูบน้ำบริเวณชายทะเลได้เร็วยิ่งขึ้น และการทำ "ชัมพ์" (Sump) ซึ่งเป็นอ่างหรือบ่อที่จะดักน้ำแล้วใช้เครื่องสูบน้ำกำลังสูงสูบน้ำออกทะเลเพื่อเร่งน้ำหรือผลักน้ำให้ลงทะเลเร็วขึ้น

กำหนดมาตรการบังคับให้มีพื้นที่สีเขียว เพื่อป้องกันการขยายตัวของเมือง และเพื่อรักษาสภาพของการเป็นทางระบายน้ำเมื่อเกิดน้ำหลาก ได้แก่การปรับลักษณะที่อยู่อาศัยของประชาชนให้เหมาะสม ออกประกาศการก่อสร้างกระทรวงมหาดไทย ออกข้อบัญญัติของ กทม. พระราชกฤษฎีกาหรือ พ.ร.บ.ผังเมืองเพื่อควบคุมการใช้ที่ดินและอาคาร จำแนกการใช้ที่ดินเป็นย่านหรือบริเวณ

สร้างบึง สถานเก็บกักน้ำตามจุดต่างๆ ของพื้นที่ กทม.เพื่อช่วยในการกักเก็บน้ำและบรรเทาน้ำท่วม ได้แก่ โครงการแก้มลิง

สร้างระบบป้องกันน้ำท่วมในเขตชุมชน เช่นประตูระบายน้ำ สถานีสูบน้ำ ประตูเรือสัญจร แนวป้องกันน้ำท่วม และการเสริมตลิ่งคลอง

ขยายทางน้ำ หรือเปิดทางน้ำในเส้นทางที่ผ่านทางหลวงหรือทางรถไฟ เนื่องจากการสร้างถนนหรือทางรถไฟไปกีดขวางทางน้ำไหล การขยายทางน้ำจะช่วยให้การระบายน้ำตามลำคลองให้ไหลลงทะเลได้เร็วขึ้น

นอกจากที่ยกมาเป็นตัวอย่างแล้ว การบริหารจัดการกรุงเทพมหานครของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ยังมีเรื่องของการคลี่คลายวิกฤตการจราจร การเปลี่ยนน้ำเสียเป็นน้ำใส เป็นต้น

รายละเอียดในแต่ละเรื่องน่าสนใจและน่าศึกษานำมาเป็นตัวอย่างในการบริหารจัดการงานด้านอื่นๆ ได้ด้วย

และเพื่อเป็นการต่อยอดขยายผลให้ประชาชนได้ร่วมภาคภูมิใจและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างทั่วถึง กรุงเทพมหานครได้จัดเตรียมซีดีหนังสือแนวพระราชดำริด้านบริหารจัดการกรุงเทพมหานครของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจำนวน 30,000 แผ่น เพื่อมอบให้กับประชาชน ให้ทราบถึงพระราชหฤทัยที่ทรงอยากให้กรุงเทพมหานครเป็นเมืองสวรรค์ ดังเช่นที่เคยมีพระราชดำรัส

"...อันนี้เคยไปถามคนที่เขารู้ทางอนาคต ถามเขาว่าแซยิด ๗๒ นี่ก็มีเป้าหมายแล้วที่จะสร้างเขื่อนเพื่อป้องกันภัยแล้ง แต่ว่าแซยิด ๘๔ จะมีเมือง เรียกว่าเมืองสวรรค์ เมืองที่ดี มีไหมมีทางไหม

เขาบอกว่ามีทาง ก็เลยขอให้ไว้ใจว่าเราคิด คิดอยู่ จะสร้างเมืองสวรรค์ จะทำให้กรุงเทพมหานครนี้เป็นกรุงเทพฯเมืองสวรรค์ แล้วก็เมืองใหม่นั้นก็จะเป็นเมืองสวรรค์เหมือนกัน ไม่ได้เน้นการย้ายกรุงเทพฯไปที่อื่นไกล แต่ว่าเป็นการปรับปรุงให้ดีขึ้น..."

จาก : มติชน โดยตวงศักดิ์ ชื่นสินธุ วันที่ 4 กรกฎาคม 2550

	ผู้เขียน	หัวข้อ: แนวพระราชดำริ "กรุงเทพฯเมืองสวรรค์" (อ่าน 3761 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้