ปลาบู่ตาสีชมพู

ปลาบู่ตาสีชมพู : วินิจ รังผึ้ง

ดวงตาเป็นสื่อภาษาใจ เพราะดวงตานอกจากจะเป็นเครื่องรับภาพ รับสัมผัส และส่งสัมผัสต่อไปยังสมอง ไปสู่ความรู้สึกนึกคิด ไปสู่จิตใจ ในขณะเดียวกันดวงตาก็ไม่อาจปิดบังความรู้สึกนึกคิดในส่วนลึกของจิตใจไว้ได้ ก็คงเป็นธรรมดา เมื่อเราเปิดหน้าต่างออกมา แน่นอนเมื่อหน้าต่างทำให้เรามองเห็นโลกกว้าง ในขณะเดียวกันหน้าต่างก็ทำให้ผู้คนจากโลกกว้างภายนอกมองเข้ามาพบเห็นตัวเราด้วย

ดวงตาของปลานั้นนับเป็นอวัยวะที่เป็นจุดเด่นบนตัวปลา ด้วยส่วนใหญ่จะมีดวงตากลมโตใสวาวจนเราสามารถมองเห็นได้อย่างเด่นชัด และการมีดวงตากลมโตนั้นน่าจะมีประโยชน์ยิ่งกับปลาในโลกใต้ทะเล เพราะจะเพิ่มความสามารถในการมองเห็นได้ในสภาพของโลกใต้ทะเลที่มีแสงน้อยกว่าบนบก ดวงตาอันกลมโตของปลานั้นนอกจากจะเป็นเลนส์มุมกว้างมองเห็นได้กว่า 180 องศาแล้ว ปลายังมีความสามารถในการหมุนดวงตาทั้งดวงกวาดเพิ่มมุมมองได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้นไปอีก ปลาใช้ดวงตาในการมอง ใช้ประโยชน์ในการระแวดระวังภัย และสอดส่ายสายตาหาเหยื่อหาอาหาร และใช้ส่งตาหวานหาคู่ไปในตัว

ความที่ดวงตาของปลาซึ่งผมไม่อยากเรียกว่าตาปลาเดี๋ยวท่านผู้อ่านจะไปนึกถึง “ตาปลา” ที่เป็นกันบ่อยๆตามหัวแม่เท้าไปเสีย ด้วยดวงตาของปลาเป็นเครื่องคอยระแวดระวังภัยที่ดียิ่ง จึงมีปลาหลายชนิดที่ลำตัวมีสีสันสดใสเป็นพื้น แต่จะมีจุดวงกลมสีดำบริเวณครีบใกล้หางส่วนบน ทำให้มองดูคล้ายดวงตาขนาดใหญ่อยู่ทางด้านหางซึ่งเป็นเสมือนตาหลอกเพื่อเป็นการลวงให้นักล่าที่อาจจะย่องเงียบมาทางด้านหลังเกิดอาการลังเลหรือหยุดชะงัก ไม่กล้าเคลื่อนเข้าโจมตี เพราะกลัวว่าเหยื่อจะเห็นเสียก่อน หรือกำลังมองมาที่ตนด้วยดวงตาหลอกคู่นั้น ช่วงเวลาสั้น ๆ นี้นี่เองที่อาจเป็นช่วงเวลานาทีของชีวิต ซึ่งทำให้เหยื่อรู้ตัวว่ากำลังตกอยู่ในอันตรายและรีบเผ่นหนีได้ทัน

ผมเชื่อว่าปลามีความรู้สึกนึกคิด มีความตื่นเต้นหวาดกลัว มีความเจ็บปวด มีความรู้สึกแห่งไมตรี และความไว้วางใจ ผมเคยลอยตัวอยู่ในสภาพไร้น้ำหนักท่ามกลางมวลน้ำสีครามในระดับความลึกราว 70 ฟุต โดยมีปลาโนรีสีเหลืองคาดขาวดำว่ายเคียงคู่อยู่เคียงข้าง มันว่ายเวียนวนต้อนหน้าต้อนหลังอยู่นานเหมือนจะเข้ามาล้อเล่นทักทาย ในขณะที่ดวงตากลมโตของมันเหลือบมองผ่านกระจกหน้ากากดำน้ำเข้ามาผสานสายตากับผมอย่างเป็นมิตร บางครั้งก็เข้ามาใกล้แทบจะติดหน้ากาก และที่ทำให้ทึ่งมากเข้าไปอีกก็ตอนที่เจ้าปลาโนรีตัวนี้ทำท่าเอียงตัวแบน ๆ ของมันว่ายขนานไปกับผืนโลกเหมือนกับจะโชว์ให้ดู ในขณะที่ดวงตากลมโตของมันยังไม่ยอมละสายตาไปจากผม

อีกครั้งที่ผมและเพื่อนดำลงไปเจอเข้ากับฉลามเสือดาวตัวยาวจากหัวจดปลายหางเกือบ 2 เมตรกำลังนอนติดอวนซึ่งเป็นอวนใหม่ๆ ที่ชาวประมงคงวางล้อมกองหินแล้วขาดติดยาวออกมานอกกองหินเกือบ 10 เมตร เศษอวนใหม่ๆเหล่านี้แม้ขาดติดคลุมอยู่ตามกองหินใต้น้ำก็ยังไม่หมดฤทธิ์ เพราะปลาตัวขนาดเท่าแขนที่มองไม่เห็นยังว่ายเข้าไปติดและพยายามดิ้นรนหนีเอาชีวิตรอด แต่ดิ้นเท่าไหร่ก็ไม่มีหลุด แถมยิ่งดิ้นเป็นเป็นเสมือนกระดิ่งสัญญาณที่สั่นเรียกฉลามรอบข้างให้รู้ว่ากำลังมีปลาที่ตกอยู่ในอาการดิ้นรนเอาชีวิตรอดและอ่อนแอเหมาะที่จะตกเป็นเหยื่ออันโอชะ

เจ้าฉลามเสือดาวตัวนั้นมันคงว่ายเข้ามาฮุบเจ้าปลาที่ติดอวนอย่างไม่ทันได้ดูตาม้าตาอวน เมื่อฮุบเหยื่อแล้วก็พยายามสะบัดเพื่อฉีกเหยื่อ ยิ่งสะบัดอวนก็ยิ่งติดพันนุงนังไปหมด แล้วในที่สุดฉลามที่ถือเป็นเจ้าทะเลก็หมดท่า นอนติดอวนอยู่ตรงนั้นไม่รู้ว่านานเท่าไร ผมกับกลุ่มเพื่อนเห็นเข้า ก็เลยเข้าไปช่วยเหลือโดยค่อย ๆ ใช้มือแกะและใช้มีดเลาะอวนจนหลุด เจ้าฉลามเสือดาวที่เมื่อครู่ยังนอนตาปริบๆเหมือนหมดอาลัยตายอยากกับชีวิต ก็ค่อยๆสะบัดหางเคลื่อนตัวว่ายจากไปช้าๆ และก่อนจากมันยังหันมาสบตาเหมือนกับจะขอบคุณที่พวกเราช่วยชีวิตมันไว้ สื่อความหมายที่ส่งผ่านออกมาจากดวงตานั้นผมว่าเราสามารถสื่อสารกันได้แม้นกับเพื่อนต่างสายพันธุ์

นอกจากดวงตาของปลาจะมีลักษณะกลมโตโดดเด่นแล้ว ปลาบางชนิดยังมีขอบตาสีสวยราวกับหญิงสาวที่แต่งแต้มขอบตาด้วยสีสันที่สวยงาม อย่างแม่สาวตางาม Pinkeye goby หรือปลาบู่ตาสีชมพู ปลาในตระกูลปลาบู่ทะเลขนาดเล็ก เล็กมากจริง ๆ เพราะขนาดโตเต็มที่ของมันมีลำตัวยาวเพียงราว 2 เซนติเมตรเท่านั้นเอง และลำตัวก็ใสเข้ากับสีใสของน้ำทะเลอีกด้วย ยิ่งทำให้เจ้าตางามตัวจิ๋วนี้แทบจะเป็นเพียงฝุ่นผงในท้องทะเลมหาสมุทร ไม่ต้องพูดถึงความหายากในท้องทะเลเลยละครับ มันเหมือนเป็นการงมเข็มในมหาสมุทรชัด ๆ

ผมเคยเห็นภาพของเจ้าปลาบู่ตาสีชมพูนี้จากภาพในหนังสือต่างประเทศ สิ่งที่ติดตาติดใจก็คือ ขอบวงดวงตาสีชมพูสดใสของเจ้าตัวจิ๋วตากลมนี้ และก็นึกว่าจะมีโอกาสเห็นเจ้าปลาบู่ตาสีชมพูตัวจิ๋วนี้เฉพาะในหนังสือเท่านั้น แต่แล้วเมื่อผมลงดำน้ำที่บริเวณเกาะห้า อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน เพื่อนช่างภาพใต้น้ำที่ดำลงไปด้วยกันก็ชี้ให้ผมเพ่งดูบนปลายยอดปะการังเขากวางกลุ่มหนึ่ง ซึ่งมองเผิน ๆ เหมือนไม่มีอะไรน่าสนใจไปกว่ายอดแหลมของปะการังสีน้ำตาลอ่อน แต่เมื่อสังเกตให้ดีก็พบเจ้าปลาบู่ตาสีชมพูตัวจิ๋วประมาณ 20-30 ตัวว่ายวนอยู่เหนือกอปะการัง บางตัวก็ลงไปเกาะนิ่งอยู่บนปลายยอดปะการัง

การหาตัวเจ้าปลาบู่ตาสีชมพูตัวจิ๋วนี้นับว่าเป็นเรื่องยากเย็นแล้ว แต่การถ่ายภาพมันนั้นยิ่งยากเย็นกว่า เพราะต้องใช้เลนส์ที่มีกำลังขยายสูง ติดโคลสอัพหน้าเลนส์เข้าไปอีกเพื่อเพิ่มกำลังขยาย และแม้นจะตัวจิ๋ว แต่เจ้าตาสีชมพูก็มีสัญชาตญาณในการระแวงภัยสูง มักจะเคลื่อนหลบหนีเพื่อรักษาระยะเสมอ จึงไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่จะส่องเลนส์และจับโฟกัสตามได้ทัน

แต่การใช้ความพยายามก็คุ้มค่าครับ เพราะเมื่อเลนส์จับโฟกัสได้ชัดเจน ภาพที่เห็นในช่องมองภาพก็งดงามยิ่ง ดวงตากลมโตที่มีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับตัวขนาดจิ๋วแล้วมันกลมโตราว 1 ใน 10 ของลำตัวเลยทีเดียว และในดวงตากลมโตนั้นยังมีวงรอบขอบตาดำเป็นสีชมพูสดใสโดดเด่น เป็นดวงตาที่ผมไม่เชื่อว่าธรรมชาติจะสร้างสีสันขึ้นมาด้วยประโยชน์อื่นใด นอกจากเพื่อเป็นความงดงามของชีวิตเท่านั้น

จาก : ผู้จัดการออนไลน์ วันที่ 25 พฤศจิกายน 2551

	ผู้เขียน	หัวข้อ: ปลาบู่ตาสีชมพู (อ่าน 3724 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้