เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« เมื่อ: สิงหาคม 16, 2007, 12:02:16 AM »

เคยสังเกตกันไหมคะว่า เวลาเราออกไปดำน้ำ เราจะเห็นเรือประมงลอยเกลื่อนอยู่ทั่วท้องทะเล ในเวลากลางวันอาจจะเห็นไม่ค่อยชัด แต่ถ้าเป็นเวลากลางคืนละก็ มองไปทางไหนจะเห็นแต่แสงไฟจากเรือประมงสว่างไสวทั่วไปหมด

พอเวลาเราดำน้ำ...เราได้เห็นผลของการทำประมงแบบล้างผลาญ ซึ่งทำลายสภาพแวดล้อมใต้ทะเลที่สวยงามและอุดมสมบูรณ์ไปมากมาย มีทั้งร่องรอยการระเบิดปลา....การทิ้งซากเศษอวน... สายเบ็ด...และลอบดักปลา เกลื่อนกลาดทั่วไปในแนวปะการังใต้ท้องทะเล ซึ่งเห็นทีไรก็ทำให้เราทั้งเศร้าเสียใจและเสียดาย

เมื่อเราไม่สามารถแก้ที่ต้นเหตุคือห้ามไม่ให้มีการทำประมงแบบล้างผลาญขาดจิตสำนึกหมดไปจากทะเลไทยได้.....เราจึงจำต้องแก้ที่ปลายเหตุด้วยวิธีพกมีด พกกรรไกร ลงไปจัดการกำจัดเศษซากเครื่องมือทำมาหากินของเรือประมงเหล่านั้นและนำขึ้นมาทิ้งบนบก ถึงจะเก็บไม่ได้ทั้งหมด แต่ก็พอจะช่วยลดอุจาดทัศน์และช่วยไม่ให้แนวปะการัง และสรรพชีวิตทั้งหลายใต้ท้องทะเล รวมทั้งตัวนักดำน้ำอย่างพวกเราเองต้องได้รับอันตราย....

ทำอย่างนี้มาหลายปี และได้เห็นความเสียหาย รวมถึงเศษซากเครื่องมือประมงใต้ท้องทะเลยิ่งมากขึ้นทุกทีๆ จนคิดว่าอย่างนี้เห็นท่าจะไม่ไหวแล้ว จำต้องขอร้องให้ผู้รับผิดชอบหันมาสนใจและใส่ใจกับการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ คือไม่ให้มีการทำประมงที่ทำลายระบบนิเวศและสภาพแวดล้อมใต้ท้องทะเลอย่างจริงจังเสียที ก่อนที่จะสายเกินแก้ ไม่มีทะเลที่สวยงามและอุดมสมบูรณ์ไว้ให้ลูกหลานของเราได้เห็นได้ใช้ในอนาคต

เผอิญไปพบบทความเรื่อง "วิเคราะห์กฎหมายประมงพร้อมทางออก โดยภาคภูมิ วิธานติรวัฒน์" อ่านแล้วก็ถูกใจ น่าจะนำใช้เป็นแนวทางให้ผู้รับผิดชอบพิจารณาดำเนินการอย่างจริงจังและให้เกิดสัมฤทธิ์ผลได้อย่างยั่งยืน

ลองอ่านดูนะคะ.....


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: กุมภาพันธ์ 22, 2008, 06:36:40 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #1 เมื่อ: สิงหาคม 16, 2007, 12:10:29 AM »

วิเคราะห์กฎหมายประมงพร้อมทางออก โดยภาคภูมิ วิธานติรวัฒน์

ชวนวิเคราะห์ ข้อเสนอแนะทางกฎหมายต่อการปรับปรุงการจัดการทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง

ทะเลไทย

ประเทศไทยมีพื้นที่ชายฝั่งติดทะเล 23 จังหวัด รวมความยาว 2,614 กิโลเมตร ภาคใต้จัดเป็น แผ่นดินสามทะเล กล่าวคือ ทะเลฝั่งอ่าวไทย ทะเลฝั่งอันดามันซึ่งมีความยาวของพื้นที่ชายฝั่งรวม 1,672 กิโลเมตร และทะเลสาบสงขลาซึ่งเป็นทะเลสาบขนาดใหญ่มีพื้นที่ผิวน้ำ 988.31 ตารางกิโลเมตร หรือ 618,319 ไร่

ในท้องทะเลไทยมีปลากว่า 2,000 ชนิด คิดเป็นร้อยละ 10 ของโลก หอยประมาณ 2,000 ชนิด สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่นๆ รวมกันอีก 11,900 ชนิด ในทะเลสาบสงขลามีปลามากกว่า 700 ชนิด ปูและกุ้ง 20 ชนิด พันธุ์ไม้น้ำสาหร่ายประมาณ 57 ชนิด

นอกจากสัตว์น้ำชายฝั่งทะเลไทยยังอุดมด้วยพืชพันธุ์ไม้หลากชนิดซึ่งอยู่ในป่าชายหาด ป่าชายเลน และหญ้าทะเล ซึ่งเป็นแหล่งสมุนไพร และพันธุกรรมที่สำคัญของสังคมไทย

ความหลากหลายของชนิดพันธุ์สัตว์น้ำ พันธุ์พืช รวมทั้งเกาะแก่งและแนวปะการัง ทะเลและทรัพยากรชายฝั่งจึงเป็นฐานทรัพยากรที่สำคัญของไทย ทั้งในด้านแหล่งผลิตอาหาร การท่องเที่ยวและการ ส่งออกสัตว์น้ำ รวมทั้งเป็นฐานทรัพยากรที่หล่อเลี้ยงชาวประมงพื้นบ้านในชุมชนชาวประมงพื้นบ้าน 3,797 หมู่บ้าน 56,859 ครัวเรือน ซึ่งร้อยละ 92 เป็นชาวประมงพื้นบ้านซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเกษตรกรที่เป็นฐานรากสำคัญค้ำจุนสังคมไทยมานับแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ปี 2504 จับสัตว์น้ำได้ 298 กิโลกรัมต่อหนึ่งชั่วโมงลากอวน ปี 2542 เหลือเพียง 3 กิโลกรัมต่อชั่วโมง ปลาที่จับได้เป็นปลาขนาดเล็กและ ลูกปลาเศรษฐกิจร้อยละ 40

กิจการประมงไทยเริ่มพัฒนามาใช้เครื่องจักรในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ประมาณปี 2488 มีการพัฒนากฎหมายประมงจาก พ.ร.บ. อากรค่าน้ำ ร.ศ. 120 เป็น พ.ร.บ. การประมง 2490

ต่อมาปี พ.ศ. 2492 กรมประมงได้นำอวนลากหน้าดินเข้ามาพร้อมกับผู้เชี่ยวชาญจากต่างชาติเพื่อฝึกสอนลูกเรือประมงไทย และหลังจากปี 2503 การทำประมงขนาดใหญ่ของไทยด้วยอวนลากหน้าดินขยายตัวอย่างรวดเร็ว

ก่อนปี 2503 ไทยจับสัตว์น้ำได้ปีละ 150,000ตัน เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนถึง 1.5 ล้านตันในปี 2515 และปี 2520 มีการพัฒนาอวนล้อมจับปลาผิวน้ำปริมาณสัตว์น้ำที่จับได้เพิ่มเป็น 2 ล้านตัน และ 2.8 ล้านตันในปี 2538 จากนั้นเริ่มลดลงเหลือ 2.7 ล้านตันในปี 2541

พร้อมกับปริมาณสัตว์น้ำที่จับได้เพิ่มขึ้น ทะเลไทยเสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็ว ปี 2504 สามารถจับสัตว์น้ำในอ่าวไทยได้ชั่วโมงละ 298 กิโลกรัม ลดลงเหลือเพียงชั่วโมงละ 20 กิโลกรัมในปี 2532 และเหลือเพียง 3 กิโลกรัมต่อชั่วโมงในปี 2542 เหลือเพียง 3 กิโลกรัมต่อชั่วโมง นอกจากนี้ปลาที่จับได้เป็นปลาขนาดเล็กและลูกปลาเศรษฐกิจร้อยละ 40

ปริมาณการจับสัตว์น้ำอย่างยั่งยืนในทะเลไทยไม่ควรเกินปีละ 1.4 ล้านตัน แยกเป็นปลาผิวน้ำ 450,000 ตัน ปลาหน้าดิน 950,000 ตัน แต่การประมงทะเลไทยจับสัตว์น้ำสูงกว่า 2.5 ล้านตันต่อปี การจับสัตว์น้ำทะเลได้ปริมาณมากขึ้นทั้งๆที่ความอุดมสมบูรณ์ลดลง เกิดจากการใช้วิธีการประมงที่ทำลายทรัพยากรมากขึ้น ตลอดจนการใช้เครื่องมือประมงที่จับสัตว์น้ำได้มากชนิดกว่าที่ต้องการ ทำให้เกิดการประมงมวลชีวภาพคือมุ่งกวาดล้างสัตว์น้ำทะเลทุกชนิด

การประมงทะเลจับสัตว์น้ำเกินศักยภาพในการฟื้นตัวของทะเลมาตั้งแต่ปี 2519 ซึ่งรัฐไทย ตระหนักในปัญหานี้เช่นกัน ดังจะเห็นจากการกำหนดนโยบายรักษาระดับการผลิตสัตว์น้ำทะเลในปริมาณที่คงที่โดยวิธีการอนุรักษ์ และการส่งเสริมการประมงทะเลลึกในช่วงปี 2520 เป็นต้นมา หรือการกำหนดในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 ให้ยกเลิกการใช้เครื่องมืออวนรุนและอวนลากทำการประมง แต่ในการปฎิบัติจริงกลับไม่มีการดำเนินการอย่างจริงจัง

อดีตอธิบดีกรมประมง นายธำรงค์ ประกอบบุญ ยอบรับว่า ปัจจุบันทะเลไทยจับปลาได้น้อยมาก เพราะว่าเราไม่ได้มีการวางแผนการจัดการประมงมาก่อน และปัญหาอวนลาก อวนรุนละเมิดกฎหมายรุกล้ำเข้ามา กวาดจับสัตว์น้ำในเขต 3,000เมตร และเขตปิดอ่าว โดยที่กรมประมงยังไม่สามารถดำเนินการเรื่องห้ามทำการประมงในเขต 3,000 เมตรให้เป็นรูปธรรม

ขณะที่ไม่สามารถจัดการปัญหาการประมงทำลายพันธุ์สัตว์น้ำ และควบคุมการทำการประมงให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมโดยไม่ใช้เครื่องมือประมงที่ทำลายทรัพยากรและพันธุ์สัตว์น้ำ รัฐไทยได้สนับสนุนให้มีการทำลายมากขึ้น ดังกรณี การปรับแก้กฎหมายอนุญาตให้ทำการประมงปลากะตักโดยใช้แสงไฟล่อ ด้วยอวนตาถี่ขนาด 0.6 เซนติเมตร ส่งผลให้การประมงปลากะตักประกอบแสงไฟ เติบโตอย่างกว้างขวางและมีผลต่อการทำลายลูกปลาเศรษฐกิจอื่นๆ

การส่งเสริมให้มีการเพาะเลี้ยงกุ้งกุลาดำมีผลต่อการทำลายป่าชายเลนกว่า 7 แสนไร่ ซึ่งเป็นร้อยละ 64 ของพื้นที่ปาชายเลนที่ถูกทำลาย หรือ การเปลี่ยนแปลงพื้นที่ชายฝั่งเป็นเมืองและเขตอุตสาหกรรม ก่อให้เกิดมลภาวะต่อท้องทะเลและทำลายถิ่นที่อยู่อาศัยและเพาะพันธุ์สัตว์น้ำในพื้นที่ชายฝั่ง เช่น การทำลายพื้นที่ปากแม่น้ำเป็นพื้นที่สร้างบ่อบำบัดน้ำเสียที่คลองด่าน หรือการปนเปื้อนของแมงกานีส และเหล็กเกินมาตรฐานบริเวณทะเลปากแม่น้ำระยองถึงปากแม่น้ำตราด เป็นต้น

กฎหมายการประมง ทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับทะเล ทรัพยากรชายฝั่งและกิจการประมงไทยมีจำนวนมาก กฎหมายที่สำคัญได้แก่ พ.ร.บ.การประมง 2490 พ.ร.บ.เรือไทย 2481 พ.ร.บ.ป่าไม้ 2484 พ.ร.บ. ป่าสงวน แห่งชาติ 2507 พ.ร.บ. อุทยานแห่งชาติ 2503 พ.ร.บ. สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า 2535 พ.ร.บ. ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม 2535 พ.ร.บ.ลักษณะปกครอง ท้องที่ 2457 พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน 2534 กฎหมายอาญา กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และกฎหมายวิธีพิจารณาในศาลแขวง

กฎหมายจำนวนมากเหล่านี้ใช้บังคับโดยหน่วยงานราชการที่แยกส่วนกันทำงาน และดูเหมือนความมากของกฎหมาย กับความมากด้วยอำนาจตามกฎหมายของหน่วยงานราชการที่แยกกันทำงาน ก่อให้เกิดข้อจำกัดและเป็นปัญหาสำหรับการสร้างระบบการบริหารจัดการทะเลและทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน

ระบบนิเวศน์ทะเลและชายฝั่งสัมพันธ์เชื่อมโยงกัน กล่าวคือป่าชายเลน คลอง หญ้าทะเล ปะการัง กองหินใต้ทะเล เป็นแหล่งเพาะพันธุ์และอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนซึ่งจะค่อยๆ เติบโตและออกสู่ทะเลลึก ขณะที่เป็นพื้นที่อาศัยสำคัญของสัตว์น้ำใกล้สูญพันธุ์ เช่น หอยมือเสือ โลมา ปลาพะยูน การแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง จำเป็นต้องสร้างระบบการบริหารจัดการแบบเป็นองค์รวม โดยใช้ระบบนิเวศน์พื้นที่เป็นศูนย์กลางของการแก้ไขปัญหา และจัดทำแผนการพัฒนาร่วมกันแบบบูรณาการ เช่น เขตอ่าวพังงา เขตพื้นที่ปากแม่น้ำ เขตพื้นที่ทะเลสาบสงขลา เป็นต้น แต่เนื่องจากในแต่ละพื้นที่มีกฎหมายและหน่วยงานราชการหลายหน่วยงานเกี่ยวข้อง ทั้งมีเขตอำนาจและภารกิจทับซ้อนกัน จึงเป็นการยากมากที่ระบบดังกล่าวจะเกิดขึ้นได้

ดังกรณี การควบคุมเรือและเครื่องมือประมง ไม่สามารถดำเนินการตามแผนงานทีกำหนดไว้ได้เนื่องจาก พ.ร.บ.เรือไทย 2481 ให้อำนาจกรมเจ้าท่าดำเนินการเกี่ยวกับการจดทะเบียนเรือ พ.ร.บ.การประมง 2490 ควบคุมและจำกัดเครื่องมือการประมงที่ใช้ร่วมกับเรือทำการประมง กฎหมายอาญา กฏหมายวิธีพิจารณาความอาญา และกฎหมายวิธีพิจารณาความในศาลแขวง กำหนดบทบัญญัติทั่วไปว่าด้วยการทำผิดทางอาญาและวิธีพิจารณาคดีอาญา

เมื่อกฎหมายและหน่วยงานปฎิบัติตามกฎหมายมารวมกันบังคับใช้ในการควบคุมจำนวนเรือประมงให้เหมาะสมกับปริมาณการจับสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน และการทำการประมงผิดกฎหมาย ทำให้เกิดข้ออ้างในการไม่สามารถปฎิบัติตามกฎหมายของหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้อง และเกิดช่องว่างทางกฎหมายที่ผู้ทำการประมงผิดกฎหมายใช้อ้างเพื่อลดโทษหนักเป็นเบาจนผลประโยชน์ที่ได้คุ้มกับการกระทำผิด

การควบคุมจำนวนเรือประมง กรมประมงอ้างว่า ไม่สามารถควบคุมได้เนื่องจากเรือต้องจดทะเบียนกับกรมเจ้าท่า ขณะที่เรือประมงซื่งใช้เครื่องมือประมงฝ่าฝืนกฎหมายประมง ได้ใช้ช่องว่างของกฎหมายทำสัญญาเช่าเรือเพื่อใช้เป็นข้ออ้างในการขอคืนเรือของกลางเมื่อถูกจับกุมขณะทำการประมง

ในส่วนของเขตการปกครองทางทะเลโดยเฉพาะเขตจังหวัดทางทะเลไม่มีการกำหนดเขตที่ชัดเจน เป็นเหตุให้มีปัญหา เรื่องเขตอำนาจในทางกฎหมายของเจ้าหน้าที่ ตลอดจนเขตบังคับใช้ประกาศจังหวัดซึ่งตราตามกฎหมายประมงในบางจังหวัดไม่สามารถบังคับใช้ได้ เช่น ประกาศจังหวัดสงขลาเรื่องห้ามทำการประมงปลากะตักประกอบแสงไฟ ประกาศจังหวัดปัตตานีฉบับเก่าซึ่งห้ามทำการประมงอวนรุนอวนลากในจังหวัดปัตตานี เป็นต้น

รายงานการศึกษาของคณะอนุกรรมการศึกษาและกำหนดมาตรการที่เหมาะสมในการแก้ไขปัญหาการทำการประมงปลากระตักโดยใช้แสงไฟประกอบกล่าวถึง ปัญหาการบังคับใช้กฎหมายและประสิทธิภาพของกฎหมายประมงไว้ว่า

1. คดีความผิดตามกฎหมายประมงเป็นคดีขึ้นศาลแขวงต้องส่งฟ้องภายใน 48 ชั่วโมงทำให้เรือประมงสามารถกลับไปทำการประมงได้อีกอย่างรวดเร็ว

2. เป็นคดีที่ทำผิดในทะเลทำให้การจับกุมและรวบรวมพยานหลักฐานยุ่งยาก จึงจับกุมได้เพียงบางส่วนของผู้กระทำผิดเท่านั้น

3. ปัญหาเรื่องเขตอำนาจสอบสวน (เนื่องจากเขตการปกครองทางทะเลไม่ชัดเจน เมื่อเกิดการกระทำผิดจึงไม่สามารถระบุได้ว่า อยู่ในเขตของอำเภอ จังหวัดใด)

4. ปัญหาข้อกฎหมาย เรื่องเครื่องมือประมงที่ไม่รวมกับเรือ

5. บทกำหนดโทษเบาทำให้ชาวประมงไม่เกรงกลัวเพราะผลประโยชน์ที่ได้คุ้มค่า

6. ไม่มีการริบเรือหรือเครื่องมือประมง เพราะชาวประมงใช้ช่องว่างทางกฎหมายโดยทำสัญญาเช่าแสดงไว้ในการขอคืนของกลางต่อศาล เนื่องจากประมวลกฎหมายอาญามาตรา 33 (1) กำหนดให้เป็นดุลยพินิจของศาลในการรับทรัพย์สินซึ่งบุคคลได้ให้หรือมีไว้เพื่อใช้ในการกระทำผิด แต่หากทรัพย์สินนั้นเป็นของผู้อื่นซึ่งมิได้รู้เห็นเป็นใจในการกระทำผิดจะริบไม่ได้

มติคณะรัฐมนตรี 25 มกราคม 2543 เรื่องมาตรการป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบเกี่ยวกับการดำเนินคดีแก่ผู้กระทำการฝ่าฝืนพระราชบัญญัติการประมง 2490 ให้แก้ไขพ.ร.บ.การประมง 2490 โดยเพิ่มบทลงโทษผู้ทำการประมงโดยใช้เครื่องมือประมงผิดกฎหมายจนทำให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพยากรทางทะเลให้สูงขึ้น ใกล้เคียงกับอัตราโทษตามความผิดที่เกิดจากการสร้างความ เสียหายแก่ทรัพย์สินของประชาชนหรือของรัฐ และให้เพิ่มบทบัญญัติว่าด้วย การสันนิษฐานไว้ก่อนว่า เจ้าของเรือหรือเจ้าของเครื่องมือประมงที่ใช้กระทำผิดมีส่วนรู้เห็นเป็นใจกับการกระทำผิด และให้ริบเรือประมงหรือเครื่องมือนั้นเสีย โดยไม่ต้องคำนึงว่า จะมีผู้ถูกลงโทษตามคำพิพากษาหรือไม่ ทั้งนี้เพื่อปิดช่องว่างของกฎหมายและป้องกันการใช้ดุลยพินิจโดยมิชอบของเจ้าหน้าที่

นอกจากกฎหมายการประมง พื้นที่ทะเล แม่น้ำ ทรัพยากรชายฝั่งและสัตว์น้ำ ได้ถูกประกาศเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขตอุทยานแห่งชาติ เขตคุ้มครองสิ่งแวดล้อม เขตป่าสงวนแห่งชาติ สัตว์น้ำหลายชนิดถูกประกาศเป็นสัตว์สงวนและสัตว์คุ้มครอง ตาม พ.ร.บ.ป่าไม้ 2484 พ.ร.บ. ป่าสงวนแห่งชาติ 2507 พ.ร.บ. อุทยานแห่งชาติ 2503 พ.ร.บ. สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า 2535 พ.ร.บ. ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม 2535 การที่กฎหมายประกาศทับซ้อนกันไปในพื้นที่ทะเลและแม่น้ำ ทำให้การจัดการไม่สามารถจัดระบบการบริหารในระบบนิเวศน์ได้เนื่องจากแต่ละหน่วยงานต่างมีอำนาจเด็ดขาดในพื้นที่และสัตว์น้ำที่ประกาศตามอำนาจของแต่ละหน่วยงาน

ประการสำคัญ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประมง ทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง รวมศูนย์อำนาจอยู่ที่รัฐบาล รัฐมนตรีและหน่วยงานราชการ ขาดบทบัญญัติที่ว่าด้วยการมีส่วนร่วมของประชาชน และไม่ยอมรับสิทธิชุมชนท้องถิ่นในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืนและสมดุล ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ 2540

ด้วยเหตุนี้การที่ชุมชนหรือบุคคลใดจะดูแลรักษาป่าชายเลน หญ้าทะเล ปะการัง หรือร่วมในการป้องกันปราบปรามการทำลายทรัพยากรชายฝั่ง ชุมชน หรือบุคคลนั้นไม่สามารถทำได้โดยชอบด้วยกฎหมาย ในบางกรณีอาจเป็นความผิดทางกฎหมายด้วย เช่น การจัดทำป่าชายเลนชุมชนโดยมีกฎระเบียบเรื่องการใช้ประโยชน์สัตว์น้ำและเนื้อไม้เพื่อการยังชีพ ผิดกฎหมายป่าไม้ เป็นต้น อย่างไรก็ตามในการปฎิบัติจริงระดับพื้นที่เจ้าหน้าที่รัฐจำเป็นต้องใช้กฎหมายอย่างยืดหยุ่น เนื่องจากกฎหมายขัดแย้งกับแบบแผนการใช้ทรัพยากรของท้องถิ่น จึงเกิดปรากฎการณ์ของการเอาหูไปนาเอาตาไปไร่ นานไปก็สับสนว่า การดูแลรักษาและใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน กับการที่มีบุคคลบางคนทำลายทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง เป็นเรื่องเดียวกัน

การที่กฎหมายละเลยการมีส่วนร่วมของประชาชนและสิทธิชุมชน ทำให้หน่วยงานราชการเช่น กรมประมง กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ต้องเผชิญหน้ากับการแก้ไขปัญหาเพียงลำพัง โดยขาดการสนับสนุนจากประชาชนและชุมชน แต่หน่วยงานราชการมีขนาดเล็กมากเมื่อเทียบกับทะเลอันกว้างใหญ่ เมื่อปัญหาใหญ่กว่าความสามารถจริงในการแก้ไข ขณะเดียวกันก็กีดกันไม่ให้ชุมชนช่วยแบกรับปัญหาเช่นนี้นับเป็นความอับจนร่วมกันของสังคมไทย


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: สิงหาคม 17, 2007, 05:57:51 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #2 เมื่อ: สิงหาคม 16, 2007, 12:11:55 AM »

สิทธิชุมชนกับสิทธิการประมง ข้อพิจารณาที่สังคมไทยพึงตระหนัก

สิทธิการประมงชุมชน

สิทธิการประมงชุมชนเสนอโดยกรมประมง โดยเรียนความรู้มาจากระบบสิทธิการประมงของประเทศญี่ปุ่น กรมประมงมีความเห็นว่า ปัญหาความเสื่อมโทรมของทะเลคือ การที่ชาวประมงมีจำนวนมากแย่งกันจับปลาที่มีจำนวนน้อย และทะเลเป็นพื้นที่สาธารณะไม่มีเจ้าของ ทุกส่วนที่เกี่ยวข้องจึงแย่งกันใช้ประโยชน์โดยขาดการดูแลรักษา กรมประมงอธิบายความขัดแย้งที่เกิดขึ้นระหว่างชาวประมงว่ามี สาเหตุมาจากการแย่งชิงกันจับปลา ระหว่างชาวประมงพื้นบ้านกับประมงพาณิชย์ และระหว่างชาวประมงซึ่งใช้เครื่องมือต่างประเภทกัน

ด้วยสมมุติฐานนี้ กรมประมงเสนอให้แก้ไขปัญหาด้วยการแบ่งเขตการทำประมงระหว่างชาวประมงแต่ละกลุ่ม และให้แบ่งเขตทะเลให้ชุมชน หรือท้องถิ่น ควบคุมและบริหารการจับสัตว์น้ำภายใต้ระบบสิทธิการประมง โดยจำแนกเป็นสิทธิประมงท้องถิ่นกับสิทธิประมงชุมชน และให้ตั้งคณะกรรมการประมงท้องถิ่นหรือคณะกรรมการประมงชุมชนขึ้นควบคุมจำนวนชาวประมง กำหนดประเภทเครื่องมือ และปริมาณสัตว์น้ำที่แต่ละคนจะทำการประมงได้ ตลอดจนห้ามชาวประมงจากต่างถิ่นเข้าไปทำการประมงในเขตประมงของท้องถิ่นหรือชุมชน

สิทธิชุมชน

สมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้านภาคใต้มองฝูงปลาเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศน์ทะเล การทำประมงคือการหาอาหารและการหาเลี้ยงชีพควบคู่กันไป ปัญหาความเสื่อมโทรมของทะเลและทรัพยากรชายฝั่งเกิดจากการทำลายป่าชายเลน การปรับเปลี่ยนพื้นที่ชายฝั่งในนามของการพัฒนาโดยไม่คำนึงถึงผลกระทบต่อระบบนิเวศน์ในระยะยาว ประการสำคัญเกิดจากการใช้เครื่องมือประมงประเภททำลายล้าง ไม่ว่าเครื่องมือดังกล่าวจะใช้โดยเรือขนาดเล็กหรือเรือขนาดใหญ่

ด้วยความรู้เช่นนี้ สิทธิชุมชนในความหมายของสมาพันธ์ฯคือ สิทธิในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน กล่าวคือ สิทธิชุมชนจะคลอบคลุมเฉพาะการดูแลทรัพยากรที่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ อนุบาล และที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำ เช่น ดอนหอย ปะการัง หญ้าทะเล ป่าชายเลน ซึ่งอยู่ในเขตนิเวศน์ชุมชน การดูแลรักษาหมายถึงการจำกัดการใช้ประโยชน์เช่น การห้ามใช้เครื่องมือประมงบางชนิดทำการประมงในบางพื้นที่ รวมทั้งห้ามทำการประมงอย่างเด็ดชาดในบางพื้นที่ซึ่งสงวนไว้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำ

สิทธิชุมชนในความหมายของสมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้านภาคใต้สอดคล้องกับข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมายการประมงของ โครงการศึกษาเพื่อปรับปรุงกฎหมายเพื่อความสมดุลระหว่างการผลิตทางการเกษตรกับสิ่งแวดล้อม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งให้ความหมาย สิทธิชุมชนว่าหมายถึงการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทะเลและทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน โดยผ่านการดำเนินงานขององค์กร ชุมชน

สิทธิการประมงชุมชนกับสิทธิชุมชน ข้อพิจารณาจากสมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้าน

สมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้านภาคใต้เห็นว่า หากนำสิทธิการประมงชุมชนมาใช้ในสังคมไทย จะนำไปสู่การสร้างปัญหาใหม่ซ้อนทับปัญหาเก่าที่มีอยู่ เพราะไม่ได้แก้ไขปัญหาการใช้เครื่องมือประมงแบบทำลายล้าง ตลอดจนขัดแย้งกับความจริงของธรรมชาติที่ว่า ท้องทะเลเป็นระบบนิเวศน์เดียวกันการทำลาย ณ จุดใดจุดหนึ่งย่อมส่งผลเป็นการทำลายจุดอื่นโดยตรง

สิทธิประมงชุมชนขัดแย้งกับวัฒนธรรมของคนทะเลที่ว่า ทะเลเป็นพื้นที่สาธารณะ หรือพื้นที่ซึ่งชาวประมงพื้นบ้านผู้นับถือศาสนามุสลิมกล่าวว่า พระผู้เป็นเจ้าสร้างทะเลมาสำหรับทุกคน และการประมงทะเลตั้งอยู่บนพื้นฐานของการแบ่งปันและช่วยเหลือเกื้อกูลกันโดยไม่มีใครเป็นเจ้าของทะเล การแบ่งปันที่ว่าจะเห็นได้จากเมื่อทราบว่า บริเวณไหนมีสัตว์น้ำชุกชุมจะมีการบอกกล่าวให้ทราบกันทั่วไปทั้งกับคนในชุมชน และต่างชุมชน รวมทั้งชาวประมงจากแดนไกลซึ่งเดินทางมาทำการประมง

สิทธิดังกล่าวรวมความถึงสิทธิในการปักเสาเรือน ชาวประมงพื้นบ้านมีวัฒนธรรมการเคลื่อนย้ายที่อยู่อาศัยเพื่อจับสัตว์น้ำไปตามฤดูกาล การเคลื่อนย้ายจะเอาเสาเรือนใส่เรือเพื่อสร้างที่พักชั่วคราวสำหรับการทำประมงในช่วงเวลาที่ต้องเดินทางไปทำการประมงบนเกาะหรือชายฝั่งไกลจากหมู่บ้าน การสร้างที่พักชั่วคราวสำหรับทำการประมงไม่ใช่การจับจองเป็นเจ้าของที่ดิน เป็นสิทธิชั่วคราวซึ่งจะดำรงอยู่เฉพาะเท่าที่ตั้งบ้านเรือนอยู่เมื่อถอนเสาเรือนพื้นที่ดังกล่าวจะกลับไปเป็นพื้นที่สาธารณะเช่นเดิม

สิทธิในการปักเสาเรือนเป็นที่ยอมรับร่วมกันของชุมชนชายฝั่งทะเล และไม่ได้ให้ค่าว่า เป็นการโยกย้ายจากชุมชนหนึ่งเพื่อไปแย่งชิงสัตว์น้ำจากอีกชุมชนหนึ่ง ดังกรณีชาวประมงพื้นบ้านจากบ้านมดตะนอย จังหวัดตรัง เดินทางไปจับกุ้งที่เกาะปอจังหวัดกระบี่ คนเกาะปอจะให้การต้อนรับเช่นญาติมิตร ทั้งแนะนำแหล่งทำประมงให้ด้วย

การแบ่งเขตทะเลเป็นเขตของแต่ละชุมชน จะทำให้ชาวประมงขัดแย้งกันเพิ่มมากขึ้น จากการ ไล่จับชาวประมงซึ่งอาจเป็นพี่น้องกันที่รุกล้ำเขต ซึ่งจะเกิดขึ้นทั่วไปเนื่องจากวัฒนธรรมคนทะเลที่เดินทางข้ามถิ่นไปทำการประมงเป็นวิถีปกติ ในด้านเครื่องมือเป็นไปได้ว่า ชุมชนบางชุมชนอาจอนุญาตให้ใช้เครื่องมือประมงประเภททำลายล้างทำการประมงในเขตชุมชนตนเอง และผลจากการใช้เครื่องมือ ดังกล่าวก่อให้เกิดการทำลายระบบนิเวศน์โดยรวมของท้องทะเล เช่น การใช้ไฟล่อจับปลาขนาดเล็กในเขตประมงชุมชนหนึ่งจะส่งผลต่อการทำลายพันธุ์สัตว์น้ำเป็นวงกว้างไปทั่วทะเลใกล้เคียงซึ่งเป็นเขตประมง ชุมชนของชุมชนอื่น เป็นต้น

การจัดการทรัพยากรชายฝั่งตามหลักสิทธิชุมชน

แบบแผนและองค์ความรู้ในการจัดการทรัพยากรชายฝั่งเพื่อความสมดุลและยั่งยืนของระบบนิเวศน์ อาทิเช่น

1. การดูแลรักษาป่าชายเลนในรูปแบบป่าชุมชน ดังกรณี ป่าชายเลนชุมชนบ้านแหลมขาม ป่าชายเลนชุมชนบ้านทุ่งตะเซะ และป่าชายเลนชุมชนและหญ้าทะเลบ้านป่าคลอก

2. การจัดทำเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำ กรณีทะเลสาบสงขลา สมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้านทะเลสาบสงขลา แก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของทะเลสาบสงขลาโดยร่วมกับชุมชนสมาชิกและทางราชการจัดทำเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำในทะเลสาบรวม 28 แห่ง เนื้อที่ประมาณ 13,000 ไร่ ในจำนวนนี้มี 16 แห่งที่ร่วมกับทางกรมประมงประกาศเป็นพื้นที่รักษาพืชพันธุ์ตาม พ.ร.บ.การประมง 2490 อีก 12 แห่ง เป็นเขตรักษาพันธ์สัตว์น้ำที่ยังไม่ได้ประกาศตามกฎหมาย

เขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำเป็นเขตสงวนของชุมชนเพื่อให้สัตว์น้ำได้เพาะพันธุ์ และอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อนห้ามทำการประมงด้วยเครื่องมือทุกชนิดทั้งคนในชุมชนและนอกชุมชน ส่วนพื้นที่นอกเขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำทุกคนมีสิทธิทำการประมงแต่ห้ามใช้เครื่องมือประมงทำลายล้าง ระยะยาว สมาพันธ์ฯ มีเป้าหมายที่จะขยายพื้นที่รักษาพันธุ์สัตว์น้ำให้คลอบคลุมพื้นที่ร้อยละ 10 ของทะเลสาบสงขลา

3. คอกหอยอ่าวท่าชนะ สุราษฎร์ธานี ชมรมชาวประมงพื้นบ้านอ่าวท่าชนะ ได้ร่วมกันจัดทำคอกหอยแมงภู่ เพื่อเป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ ป้องกันพื้นที่ชายฝั่งจากการทำลายโดยการทำประมงด้วยเครื่องมือผิดกฎหมาย และสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัว

4. เขตอนุรักษ์ปลาโลมาอ่าวตะเสะ จังหวัดตรัง อ่าวตะเสะมีการทำการประมงด้วยเครื่องมือประมงที่ทำลายพันธุ์สัตว์น้ำจำนวนมาก ประกอบด้วยอวนรุนประกอบเครื่องยนต์ประมาณ 300 ลำ อวนลากเล็กประมาณ 30 ลำการใช้ยาเบื่อไล่กุ้งในคลอง การประมงปลาทรายด้วยอวนกระทุ้งน้ำ และการใช้ระบิดจับปลา ชาวประมงพื้นบ้านบ้านตะเสะจึงได้ร่วมกันจัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์ปลาโลมาขึ้น พวกเขามีความเห็นว่า ในอ่าวตะเสะมีโลมาอยู่เดิม ทั้งโลมาเป็นสัตว์น้ำขนาดใหญ่ที่จะอยู่อาศัยได้เฉพาะทะเลที่อุดมสมบูรณ์ โลมาจึงเป็นเสมือนตัวชี้วัดความอุดมสมบูรณ์ของอ่าวตะเสะ ขณะเดียวกันโลมาจะช่วยสร้างจุดสนใจให้กับทางราชการและคนทั่วไปให้มาร่วมกันดูแลรักษาทะเล

5. ซั้ง ชาวประมงพื้นบ้านในจังหวัดปัตตานี นราธิวาส สร้างซั้งเพื่อเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยแหล่งหากิน และเป็นที่หลบภัย ของสัตว์น้ำขนาดเล็ก การทำซั้งและวางซั้งเป็นแบบแผนเฉพาะของชุมชนชายฝั่งทะเลในพื้นที่ปัตตานี และนราธิวาส ซึ้ง ในปัจจุบันทำจากกระสอบบรรจุทรายมัดกับกิ่งไม้ ใบไม้ นำไปวางในทะเล ห่างจากฝั่งประมาณ 4-5 กิโลเมตร หลังวางซั้งประมาณ 2-3 วัน เมื่อใบไม้เริ่มเปื่อยก็จะมีสัตว์น้ำเข้ามาอาศัย และกินแพลงตอน จุลินทรีย์ ที่ย่อยสลายมาจากใบไม้เหล่านั้น โดยประเภทสัตว์น้ำที่มาอยู่บริเวณซั้ง เช่น ปลาหลังเขียว ปลาสลิดทะเล ปลาช่อนทะเล ปลาหมึก ปลาทู ปลาสาก ปลาสำลี ปลาจาระเม็ด กุ้ง ปลาเก๋า ปลาข้างเหลือง ปลาแป้น เป็นต้น

การทำประมงในบริเวณซึ้งจะใช้เครื่องมือ เบ็ด อวนลอย อวนล้อม ในวันที่ผู้วางซั้งไม่ได้ทำการประมง ชาวประมงรายอื่นสามารถเข้าไปทำการประมงในบริเวณซึ้งได้ เมื่อซั้งหมดสภาพ ใบไม้ย่อยสลายหมดไปก็จะนำซั้งต้นใหม่มาวางเสริม โดยส่วนใหญ่ซั้ง 1 ต้นจะมีอายุการใช้งานประมาณ 2-3 เดือน

6. การดูแลรักษาทะเลเพื่อให้มีการทำการประมงอย่างยั่งยืน ชุมชนประมงพื้นบ้านและองค์กรชาวประมงพื้นบ้านตลอดชายฝั่งทะเลได้ดำเนินการรณรงค์ไม่ให้มีการใช้เครื่องมือประมงที่ทำลายพันธุ์สัตว์น้ำ และทรัพยากรชายฝั่งทำการประมงในทะเลและชายฝั่งบริเวณชุมชนของตนเอง การห้ามเครื่องมือประมงดังกล่าวห้ามทั้งคนในชุมชนและคนนอกชุมชน ในบางกรณีแม้จะไม่มีกฎหมายรองรับแต่ชุมชนพยายามใช้กฎของชุมชนควบคุม รวมทั้งใช้ความสัมพันธ์ภายในกับแพปลาซึ่งรับซื้อสัตว์น้ำเพื่อขอความร่วมมือที่จะไม่รับซื้อสัตว์น้ำที่จับได้จากเครื่องมือดังกล่าว ซึ่งชุมชนดังกล่าวจะมีอยู่ทั่วไปตลอดชายฝั่งทะเลอ่าวไทย อันดามัน และทะเลสาบสงขลาเช่น

ชมรมชาวประมงพื้นบ้านอำเภอเกาะยาวน้อย จังหวัดพังงา รณรงค์ไม่ให้ทำการประมงด้วย อวนรุน อวนลาก ห้ามใช้ยาเบื่อ ระเบิด และห้ามจับปูด้วยลอบปูตาถี่

ชุมชนบ้านเกาะปอ อำเภอเกาะลันตา ออกข้อบังคับร่วมของชุมชน ห้ามใช้เครื่องมืออวนรุนอวนลาก ระเบิด ยาเบื่อ และห้ามใช้ลอบปูตาถี่ทำการประมง

เครือข่ายชาวประมงพื้นบ้านอ่าวพังงาในเขตจังหวัดภูเก็ต กระบี่ พังงา ได้รณรงค์ให้มีการชายเขตห้ามทำการประมงด้วยเครื่องมืออวนรุนอวนลากในอ่าวพังงาและให้บังคับใช้กฎหมายประมงอย่างจริงจัง เพื่อสงวนอ่าวพังงาให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ อนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน และพื้นที่อยู่อาศัยของสัตว์ทะเลใกล้สูญพันธ์ เนื่องจากในอ่าวพังงาอุดมสมบูรณ์ด้วย หญ้าทะเล ปะการัง ป่าชายเลน นอกจากนี้ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญนำเงินตราเข้าประเทศปีละหลายพันล้านบาท เช่น หมู่เกาะพีพี อ่าวพระนาง เป็นต้น

ชมรมชาวประมงพื้นบ้านจังหวัดปัตตานี รณรงค์ให้มีการยกเลิกการทำประมงอวนรุน อวนลากในพื้นที่ชายฝั่งและขยายเขตห้ามทำการประมงอวนรุนอวนลากในทะเลปัตตานี โดยมีการวิจัยร่วมกับนักวิชาการถึงผลกระทบจากอวนรุน การวางปะการังเทียม การรณรงค์สร้างความตระหนักร่วมในการดูแลทะเลในระดับชุมชน จนถึงการชุมนุมหน้าศาลากลางจังหวัดในปี 2543 เพื่อสร้างพลังสำหรับเจรจากับกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ การสนับสนุนทุนปรับเปลี่ยนเครื่องมือให้เรืออวนรุนขนาดเล็กทีประสงค์จะเปลี่ยนเครื่องมือทำการประมง การประสานงานการป้องกันปราบปรามร่วมกับทางราชการ การดำเนินการเหล่านี้ต่อเนื่องมากว่า 10 ปี เริ่มได้ผลในปี 2545 เมื่อทางราชการร่วมมือในการใช้มาตรการทางกฎหมาย โดยร่วมออกตรวจจับกับราษฎรอาสาซึ่งเป็นสมาชิกของชมรมฯ และเมื่อจับได้จะมีโทษปรับและริบเรือ ตลอดจนมีการปรับปรุงประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เรื่อง ห้ามทำการประมงด้วยเครื่องมืออวนรุน อวนลากในจังหวัดปัตตานี โดยเพิ่มเติมแผนที่แนบท้ายประกาศเพื่อให้มีเชตบังคับใช้กฎหมายที่แน่นอน จากประกาศเดิมที่ระบุเพียงห้ามทำอวนรุนอวนลากในจังหวัดปัตตานี แต่เมื่อจังหวัดปัตตานีไม่มีเขตจังหวัดทางทะเลจึงไม่สามารถบังคับใช้กฎหมายได้

ชุมชนที่ประสบความสำเร็จในการดูแลรักษาทะเลพบว่า สัตว์น้ำเพิ่มขึ้นอย่างมาก ชาวประมงสามารถใช้เครื่องมือแบบสวิงพร้อมเรือขนาดเล็กครอบกุ้งมีรายได้เลี้ยงครอบครัวอย่างเพียงพอคนจนในหมู่บ้าน เด็ก ผู้หญิงและคนชรา ซึ่งไม่มีเรือ ไม่มีทุน สามารถใช้ฉมวกแทงกุ้ง แหจับปลา หรือเบ็ดตกปลาบริเวณชายหาดหรือคลองข้างบ้านหารายได้เลี้ยงชีพและเป็นทุนสำหรับการศึกษาในระบบโรงเรียน

ข้อเสนอต่อการปรับปรุงหรือจัดทำกฎหมายประมง

การแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง จำเป็นต้องสร้างระบบการบริหารจัดการแบบเป็นองค์รวม โดยใช้ระบบนิเวศน์พื้นที่เป็นศูนย์กลางของการแก้ไขปัญหา และจัดทำแผนการพัฒนาร่วมกันแบบบูรณาการ เช่น เชตอ่าวพังงา เขตพื้นที่ปากแม่น้ำ เขตพื้นที่ทะเลสาบสงชลาเป็นต้น แต่เนื่องจากในแต่ละพื้นที่มีกฎหมายและหน่วยงานราชการหลายหน่วยงานเกี่ยวข้อง ทั้งมีเขตอำนาจและภาระกิจทับซ้อนกัน จึงเป็นการยากมากที่ระบบดังกล่าวจะเกิดขึ้นได้

การปฎิรูปกฎหมายและระบบการทำงานหน่วยงานราชการเพื่อนำไปสู่การจัดการทะเลและทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน อาจแบ่งอย่างง่ายเป็น 2 ระยะ ในระยะแรกคือ การปฎิรูปกฎหมายหลักบางฉบับซึ่งที่เกี่ยวข้องกับการทะเลและทรัพยากรชายฝั่งโดยตรงประกอบด้วย กลุ่มกฎหมายป่าไม้ กลุ่มกฎหมายการประมง และ กลุ่มกฎหมายส่งเสริมและรักษาคุณภาพส่งแวดล้อมซึ่งรวมถึง การจัดทำ รายงานผลกระทบด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมและการจัดตั้งองค์การอิสระตามรัฐธรรมนูญ

ในระยะยาวควรจะมีการปฎิรูประบบกฎหมายและระบบราชการทั้งหมดโดยใช้ระบบนิเวศน์พื้นที่เป็นแกนกลางของการวางแผนและการบริหารจัดการ

ประการสำคัญที่ต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่องทั้งในระยะสั้นและระยะยาว คือการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชน และความเข้มแข็งขององค์กรชุมชนในระดับท้องถิ่น ในระยะยาว ประชาชนและองค์กรชุมชนในท้องถิ่นซึ่งเป็นอิสระจากการแย่งชิงอำนาจทางการเมือง และผลประโยชน์จากงบการพัฒนาต่างๆ ต้องได้รับการส่งเสริม สนับสนุนให้เป็นองค์กรหลักในการบริหารจัดการทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง เพราะพวกเขาเป็นคนท้องถิ่น เกิด ณ ผืนแผ่นดินนั้น ดำรงอยู่และตาย ณ ผืนแผ่นดินนั้น

เฉพาะ พ.ร.บ.การประมง 2490 เป็นที่เห็นพ้องต้องกันในกลุ่มองค์กรสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการประมง อาทิเช่น กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สมาคมการประมงแห่งประเทศไทย สมาพันธ์ชาวประมงพื้นบ้าน เครือข่ายองค์กรพัฒนาเอกชนที่ทำงานด้านทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง ว่า กฎหมายการประมงที่ใช้อยู่ในปัจจุบันไม่สามารถใช้เป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการการประมงและทรัพยากรที่เกี่ยวข้องได้อย่างมีประสิทธิภาพ ต้องมีการปรับปรุงแก้ไขทั้งฉบับไม่ใช่แก้ไขเฉพาะบางส่วน และรวมความถึงการปฎิรูประบบบริหารจัดการการประมงใหม่ ตลอดจนการสร้างระบบการมีส่วนร่วมของประชาชน และระบบสิทธิชุมชน

กรอบหลักของการปรับปรุงกฎหมายการประมงต้องคำนึงถึงการแก้ไขปัญหาความซ้ำซ้อนของกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับแม่น้ำ ทะเล และทรัพยากรชายฝั่ง การเพิ่มประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมาย การบริหารจัดการแม่น้ำ ทะเลและทรัพยากรชายฝั่งโดยใช้ระบบนิเวศน์พื้นที่เป็นแกนกลาง และบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ 2540 ว่าด้วยการมีส่วนร่วมของประชาชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และสิทธิของชุมชนท้องถิ่น

การจัดระบบการบริหารจัดการประมงแบบมีส่วนร่วมอาจดำเนินการโดยการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมระหว่างรัฐกับประชาชน ประกอบด้วย คณะกรรมการนโยบายระดับประเทศ คณะกรรมการระดับจังหวัด คณะกรรมการระดับพื้นที่ซึ่งมีระบบนิเวศน์เชื่อมโยงกัน ทั้งนี้คณะกรรมการฝ่ายประชาชนต้องมาจากระบบการสรรหา คณะกรรมการทุกชุดต้องอยู่ในภายใต้หลักการการกระจายอำนาจ การปรึกษาหารือกับประชาชนก่อนทำกิจการต่างๆ

ในประเด็นสิทธิชุมชน กฎหมายสามารถรับรองให้มีการจัดตั้งองค์กรชุมชนขึ้นทำหน้าที่ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติในเขตนิเวศน์ของชุมชน และสร้างระบบการมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาทรัพยากรระหว่างองค์กรชุมชน องค์กรปกครองท้องถิ่น และประชาชนทั่วไป นอกจากนี้สิทธิชุมชนต้องรวมความถึงสิทธิในการฟ้องร้องหน่วยงานรัฐในกรณีที่มีการดำเนินการใดๆซึ่งจะมีผลกระทบต่อทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง

ข้อกังวลที่ควรพิจารณาหลังการปฎิรูประบบราชการ คือ หน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องกับทะเลและทรัพยากรชายฝั่งมีความซ้ำซ้อนมากขึ้น หน่วยงานที่ซ้ำซ้อนเหล่านี้กำลังดำเนินการปรับปรุงกฎหมายเก่าและจัดทำกฎหมายใหม่เพื่อรับรองอำนาจและสถานภาพของหน่วยงาน อาทิเช่น กรมประมงกำลังปรับปรุงกฎหมายประมงโดยคงภาระกิจเดิมก่อนการปฎิรูประบบราชการพร้อมกับเพิ่มอำนาจของกรมให้มากขึ้น กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กำลังจัดทำร่าง พ.ร.บ.ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยมีสาระของสิทธิชุมชน การรักษาทรัพยากรชายฝั่ง และควบคุมการทำประมงทะเล กรมป่าไม้ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ตลอดจนกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กำลังดำเนินการปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับหน่วยงานตนเอง ซึ่งต่างยังคงภาระกิจและเพิ่มอำนาจหน้าที่ของหน่วยงานในพื้นที่ชายฝั่งและทะเล

ดูเหมือนว่า ระบบการจัดการทรัพยากรชายฝั่งและทะเล จะมีหน่วยงานที่เข้ามาเกี่ยวข้องเพิ่มมากขึ้น โดยยึดระบบนิเวศน์พื้นที่เป็นศูนย์กลาง

บทสรุป

หลักการประมงทะเลคือ ทะเลเป็นพื้นที่สาธารณะประโยชน์ ทุกคนมีสิทธิทำการประมง แต่ห้ามทำการประมงด้วยวิธีหรือเครื่องมือที่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติและพันธุ์สัตว์น้ำ

สิทธิชุมชนหมายถึงสิทธิในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทะเลและทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืนภายในเขตนิเวศน์ของชุมชน รวมความถึงการจำกัดการใช้ประโยชน์บางส่วนหรือบางพื้นที่ เช่น การห้ามใช้เครื่องมือประมงบางชนิดทำการประมง การห้ามทำการประมงในพื้นที่ซึ่งสงวนไว้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำ เป็นต้น

องค์กรชุมชนซึ่งจะเป็นผู้ใช้สิทธิในการดูแลรักษาทะเล ต้องมาจากการร่วมกลุ่มโดยสมัครใจของ คนในชุมชน เป็นกลุ่มองค์กรอิสระ โดยมีระบบความสัมพันธ์แบบเกื้อกูลกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รัฐ หน่วยงานราชการ หรือหน่วยงานเอกชนภายนอก องค์กรชุมชนต้องเป็นอิสระเพียงพอที่จะไม่ต้องเช้าไปเกี่ยวข้องโดยตรงกับระบบการแย่งชิงอำนาจทางการเมืองหรือการแบ่งปันงบประมาณตามระบบการปกครองท้องถิ่น และระบบการเมืองส่วนกลาง

ปัจจุบันชุมชนชายฝั่งทะเลได้จัดตั้งกลุ่มองค์กรทั้งในระดับชุมชนและเครือข่ายความร่วมมือระหว่างชุมชนเพื่อดูแลรักษาทะเลและทรัพยากรชายฝั่ง กระจายอยู่ตลอดชายฝั่งทะเลไทย ซึ่งเป็นการใช้สิทธิของชุมชนท้องถิ่นในการดูแลรักษาและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่นยืนเป็นธรรมและสมดุล ตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ 2540

ประสบการณ์ของชุมชนเหล่านี้สะท้อนให้เห็นหลักการสิทธิชุมชนที่สร้างสรรค์จากชุมชนฐานรากของสังคมไทย อันควรถือเป็นครูสำหรับสร้างแบบแผนทางกฎหมายไปรองรับและสนับสนุนการดำเนินงานของชุมชน ซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญในการรักษา ฟื้นฟูทะเลไทยอย่างยั่งยืน

ข้อมูลจาก....http://www.thaifisherfolk.com/?q=node/22


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: สิงหาคม 16, 2007, 05:49:12 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

แม่หอย

คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

เพศ: หญิง

กระทู้: 1404

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #3 เมื่อ: สิงหาคม 16, 2007, 05:07:45 PM »

ขอบพระคุณพี่สายชลมากค่ะ ที่กรุณาค้นคว้ารวบรวมข้อมูลมาให้สมาชิกและผู้สนใจได้ทราบ .. แม่หอยเองอยู่กรมประมงแท้ๆ มัวแต่ก้มหน้าทำงาน ไม่ค่อยจะมีข้อมูลรู้เรื่องรู้ราวรายละเอียดเหล่านี้เท่าไรเลย ..


	บันทึกการเข้า

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #4 เมื่อ: สิงหาคม 17, 2007, 04:26:43 AM »

ด้วยความยินดีค่ะน้องแม่หอย

ยังมีบทความและข้อความดีๆอีกมากมายใน www.thaifisherfolk.com อ่านแล้วก็ "รู้เขา....รู้เรา" หูตาสว่างเกี่ยวกับเรื่องประมงในท้องทะเลไทยขึ้นมากทีเดียวค่ะ


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #5 เมื่อ: สิงหาคม 17, 2007, 04:52:40 AM »

นี่เป็นอีกบทความหนึ่งที่ดี....ลองอ่านดูนะคะ

การจัดการทรัพยากรประมงอย่างยั่งยืน ด้วยวิถีแห่งภูมิปัญญาเป็นไปได้จริง

Posted July 5th, 2007 by admin

ชวนวิเคราะห์ การจัดการทรัพยากรประมงอย่างยั่งยืน ด้วยวิถีแห่งภูมิปัญญาเป็นไปได้จริง
บทฟันธงของที่ปรึกษา องค์กรความมั่นคงทางอาหารแห่งสหประชาชาติ (FAO)

วิโชคศักด์ รณรงคไพรี ,มิถุนายน ๒๕๕๐

w_pairee@yahoo.com

“การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่ประสบภัยพิบัติธรรมชาติ และจากน้ำมือมนุษย์ด้วยกันนั้น เป็นสิ่งที่มีคุณค่า แต่อย่าเข้าใจผิดว่าการพัฒนาชุมชนประมงคือการที่เราจะสอนเขาให้จับปลาให้เป็น ตรงกันข้ามสิ่งที่ถูกต้องของการพัฒนาชุมชน คือ การคืนสิทธิการจับปลาให้เขา ที่เราช่วงชิงมาจากเขา ภายใต้คำว่ารัฐต่างหาก”

เป็นคำสรุปว่าด้วยการพัฒนาชุมชนจากวงสัมมนา ณ เมืองเสียมเรียบประเทศกัมพูชา เมื่อ 2-9 พฤษภาคม 2550 ที่รวบรัดชัดเจน และท้าทายทฤษฎีการพัฒนา อย่างตรงไปตรงมา และผมขอถือโอกาสจากคำสรุปนั้น แลกเปลี่ยนประสบการณ์กับท่านผู้อ่าน อย่างนี้ครับ…

ผมมีโอกาสไปประชุมนานาชาติเรื่องสิทธิชุมชนชาวประมงพื้นบ้าน ที่จัดโดยองค์กร ไอซีเอสเอฟ(ICSF) ที่เมืองเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา เมื่อต้นเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา มีผู้เข้าร่วมประมาณสิบประเทศจากทวีปเอเชีย เป็นการทบทวนประเด็นความเข้าใจเรื่องสิทธิชุมชนประมงของแต่ละประเทศจากงานศึกษาและปฏิบัติการจริง ส่วนของไทย สมาพันธ์ฯเราเสนอประเด็นสิทธิชุมชนที่เราทำงานร่วมกันมาเป็นภาพรวม และเสนอกรณีศึกษาเกี่ยวกับกระบวนการรักษาทรัพยากรของชุมชนแต่ละแห่งนั่นแหละครับ แม้ว่าจะเป็นเรื่องที่พวกเราทำกันมาแทบจะชิน เบื่อที่จะฟัง แต่ระดับระหว่างประเทศนั้นการปฏิบัติการจริงของพี่น้องชาวประมง ถือว่าสำคัญมากๆ

นอกจากมุมมองของชุมชนและองค์กรพัฒนาเอกชนแล้ว ทาง ไอซีเอสเอฟ ยังได้เชิญผู้แทนรัฐบาลของแต่ละประเทศมาเสนอในประเด็น งานของรัฐบาลที่ส่งเสริมการจัดการทรัพยากรประมง และการส่งเสริมสิทธิชุมชนอย่างไรบ้าง ด้วยมีข้อมูลและเรื่องราวน่าสนใจทีเดียว

เช่นกรณี กลไกและมาตรการบริหารจัดการทรัพยากรประมง นั้น ในขณะที่รัฐบาลทุกประเทศที่เข้าร่วม ต่างเสนอว่าประเทศตนเองมีกฎหมายประมงอย่างนั้นอย่างนี้ มีทั้งที่จะปรับปรุงใหม่ให้ทันสมัยขึ้นอย่างประเทศไทย ตัวแทนรัฐบาลประเทศประชาธิปไตยประชาชนลาว บ้านใกล้เรือนเคียงเรานั้น เขาเสนอว่าเขาไม่มีกฎหมายประมง เป็นการเฉพาะครับ

พอถามว่าแล้วบริหารอย่างไร เขาบอกว่าก็ชุมชนเขามีการตั้งกติกาของเขาอยู่แล้ว รัฐบาลไม่ค่อยเข้าไปยุ่งมาก แม้ว่าตอนท้ายเขาจะบอกว่ากำลังจะพิจารณาว่าจะมีกฎหมายประมงเหมือนกันก็ตาม แต่ผมสนใจครับ จริงอยู่ว่าประเทศลาวนั้นมีแต่ประมงน้ำจืด แต่สนใจว่า “เห็นไหมอยู่กันมาตั้งนาน ชาวบ้านจับปลาได้ ใครผิดกติกา หรือทำผิดไปจากคนอื่นก็จะถูกชุมชนจัดการไม่วิธีใดก็วิธีหนึ่ง (ซึ่งบ้านเรากฏหมายประมงได้ให้อำนาจข้าราชการกับนักการเมืองที่ไม่ประสีประสาเรื่องประมงทะเล ชี้เป็นชี้ตายไปเสียฉิบ) ไม่มีกฎหมายประมงก็ไม่เห็นตาย...!

อีกประเด็นที่สำคัญมากๆๆ ที่ผมต้องกลับมานั่งคิดตาม คิดใหม่อยู่นานสองนาน ขอหยิบมาเล่าให้ฟัง คือว่าในการนำเสนอข้อมูลทางวิชาการในที่ประชุม ของคุณ เดวิด ทอมสัน (David Thomson, ICLARM. Update by courtesy of Dr.Armin Lindquist. Re-formatted by Kim Ang, FAO) ที่ปรึกษา เอฟเอโอ (FAO) นั้น

ข้อมูลของคุณเดวิด ชี้ว่าการสร้างความมั่นคงทางอาหารทะเลแก่มนุษยชาติในปัจจุบันนั้น พบความไม่เท่าเทียมความแตกต่างในการแบ่งปันผลผลิตและรายได้มากเกินไป กล่าวคือ ในขณะที่ชาวประมงขนาดใหญ่ทั้งโลกรวมกันมีประมาณ 500,000 คน ส่วนชาวประมงขนาดเล็กทั้งโลกรวมกันมีมากกว่า 12 ล้านคน นั้น ความสามารถในการจับสัตว์น้ำรวมกัน แทบไม่แตกต่างกัน คือชาวประมงขนาดใหญ่จับได้ ประมาณ 29 ล้านตัน (ต่อปี) และชาวประมงขนาดเล็ก จับได้ ประมาณ24 ล้านตัน (ต่อปี) เห็นไหมครับประเด็นสำคัญอยู่ตรงนี้

จากข้อมูลนั้น เราพบว่าในสัดส่วนการจับของทั้งหมดของชาวประมงขนาดเล็ก นั้นได้เฉลี่ยแบ่งสรรให้กับสมาชิกกว่า 12 ล้านคน และพบว่า ฝีมือในการจับหรือที่ราชการบ้านเราชอบใช้ว่า ความสามารถในการผลิตเชิงเศรษฐกิจ นั้น แทบไม่ต่างกันเลย แต่เรารับรู้เท่านี้ไม่พอครับ คุณเดวิด เสนอข้อมูลต่อไปว่า...

ในการลงทุนของชาวประมงขนาดใหญ่นั้นใช้ไปถึง 30,000-300,000 เหรียญสหรัส ต่อปี ส่วนชาวประมงขนาดเล็กใช้ไปแค่ 250-2,500 เหรียญสหรัส ต่อปี และเมื่อเปรียบเทียบอัตราส่วนการลงทุนด้านน้ำมันที่ใช้ใน การผลิตต่อลิตรกับผลผลิตที่ได้นั้น พบว่าชาวประมงขนาดใหญ่ได้ผลผลิตน้อยกว่ามาก ในขณะที่ชาวประมงขนาดเล็ก จับได้ในอัตราที่สูงกว่า

มิหนำซ้ำ กระบวนการจับของชาวประมงทั้งสองส่วนนั้น หากนำการสูญเสียของทรัพยากรธรรมชาติทางทะเล มาคิดเป็นต้นทุน(ของประเทศ)ด้วย พบว่าการลงทุนทางทรัพยากรธรรมชาติอื่นๆของชาวประมงขนาดใหญ่เพื่อใช้ในกระบวนการจับหรือผลิตสัตว์น้ำนั้น ได้ทำให้โลกสูญเสียสัตว์น้ำอื่นๆไป 22 ล้านตันต่อปี ในขณะที่กระบวนการผลิตของชาวประมงขนาดเล็ก สูญเสียไปน้อยมาก

ทั้งหมดนี้เป็นเสมือนคำตอบที่ท้าทายยุคสมัยว่า การบริหารจัดการทรัพยากรประมง(ไทย) แบบเดิมที่มุ่งสนับสนุนที่รายใหญ่ จับให้มากนั้น ผิดทิศผิดทางจนนำไปสู่หายนะของทรัพยากรประมงทะเลไทยปัจจุบัน และอาจเป็นเสมือนคำถาม และทางนำได้ส่วนหนึ่งว่า เราจะมีระบบจัดการทรัพยากรประมงอย่างไร ให้สมดุลย์ ยั่งยืน เป็นธรรม ทุกคนเข้าถึงทรัพยากรได้อย่างเท่าเทียม และสามารถรักษาฐานการผลิตทางเศรษฐกิจการประมงไว้ได้ โดยที่สามารถกระจายทรัพยากรสู่ทุกคนที่เกี่ยวข้องอย่างเสมอภาค ไม่จำเป็นต้องเข้ากระเป๋าใหญ่ก่อน แล้วค่อยกระจายรายได้สู่กระเป๋าน้อยๆของคนยากจน ซึ่งได้รับการพิสูจน์แล้วว่า เป็นวิธีคิดที่ยืนบนฐานของการปฏิบัติไม่ได้จริง

ติดตามอ่านบันทึกช่วยจำจากการประชุมเรื่องการส่งเสริมสิทธิชุมชนประมงในการจัดการทรัพยากร ณ เสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา ที่ละเอียดกว่านี้ได้ใน www.thaifisherfolk.com ครับผ้ม


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: สิงหาคม 17, 2007, 04:57:43 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #6 เมื่อ: สิงหาคม 18, 2007, 01:50:14 PM »

ข่าวที่น่าสนใจ สดๆร้อนๆ เกิดเหตุไม่ไกลจากบ้านน้องแม่หอยค่ะ

ศึก"ประมงพื้นบ้าน-เรือคราดหอย"วุ่น ตกลงกันไม่ได้-นัดประท้วงใหญ่หน้าศาลากลาง

ประจวบคีรีขันธ์ - จากกรณีที่ชาวประมงพื้นบ้าน ต.ปากน้ำปราณ อ.ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ ยื่นหนังสือต่อรมว.เกษตรฯ เพื่อให้หาทางแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในการทำการประมงระหว่างกลุ่มประมงพื้นบ้านกับกลุ่มเรือประมงคราดหอย ซึ่งกำลังมีข้อพิพาทกันในกรณีการทำประมงในเขตอนุรักษ์ชายฝั่ง 3,000 เมตร โดยชาวประมงพื้นบ้านระบุว่าการทำประมงเรือคราดหอยส่งผลกระทบสร้างความเสียหายกับระบบนิเวศวิทยาทางทะเล เกิดมลพิษน้ำเน่าเสีย สัตว์ทะเลหนีหาย และเครื่องมือทำประมงชายฝั่งเสียหาย

ล่าสุดกรมประมงได้ส่งนายรังสรรค์ ฉายากุล ผอ.สำนักวิจัยประมงและพัฒนาประมงทะเล นายพินพงศ์ วิชัยดิษฐ ผอ.สำนักบริหารจัดการด้านการประมง นายมีศักดิ์ ภักดีคง ผอ.ส่วนบริหารจัดการประมง และนายลิขิต บุญสิทธิ์ หัวหน้าฝ่ายบริหารจัดการประมง สำนักงานประมงจ.ประจวบคีรีขันธ์ มาประชุมร่วมกันกับกลุ่มประมงทั้ง 2 กลุ่มเพื่อทำการตกลงกัน แต่ทั้ง 2 ฝ่ายไม่สามารถตกลงกันได้ โดยทางกลุ่มเรือประมงพื้นบ้านตกลงจะเดินทางไปชุมนุมที่หน้าศาลากลางจังหวัดในวันที่ 21 ส.ค.นี้ ขณะที่กลุ่มประมงเรือคราดหอย ยืนยันไม่หยุดทำการประมง แต่รับปากจะไม่ลุกล้ำเข้ามาทำประมงเขตอนุรักษ์ 3,000 เมตรจนกว่าจะมีมติใดๆ ออกมา

นายปรีชา โมกข์บุรุษ นายกสมาคมประมงปราณบุรี กล่าวว่า ชาวประมงพื้นบ้านเรียกร้อง 3 ข้อคือ

1.ขอให้ขยายเขตการทำประมงคราดหอยจากเดิมระยะ 3,000 เมตรเป็นระยะ 10,000 เมตร

2.ขอให้ออกประกาศห้ามทำประมงคราดหอยในเวลากลางคืน และ

3.ขอให้ดำเนินการสำรวจข้อมูลด้านระบบนิเวศวิทยาทางทะเล เพื่อให้ได้ข้อมูลทางวิชาการสำหรับดำเนินการออกกฎหมายใหม่ โดยระหว่างนี้มีการร้องขอให้เรือประมงคราดหอยหยุดทำการประมงเป็นการชั่วคราว เพื่อรอมติจากที่ประชุมระดับจังหวัดในวันที่ 21 สิงหาคมนี้ก่อน

นายสมภพ อ้นไพรวัล แกนนำกลุ่มประมงเรือคราดหอย กล่าวว่า เรือคราดหอยทั้ง 53 ลำในพื้นที่ ต.ปากน้ำปราณ ไม่สามารถยอมรับข้อเรียกร้องกรณีให้หยุดทำการประมงชั่วคราว เนื่องจากต้องแบกรับภาระค่าใช้จ่ายเป็นจำนวนมาก แต่รับปากว่าจะไม่เข้ามาทำประมงในเขตอนุรักษ์ 3,000 เมตร หากพบว่ามีเรือลำใดลักลอบคราดหอยในเขตอนุรักษ์ก็ขอให้ตำรวจน้ำจับกุมได้ทันที

จาก....หนังสือพิมพ์ข่าวสด 18 สิงหาคม 2550


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #7 เมื่อ: สิงหาคม 25, 2007, 04:59:49 AM »

มติชน

ปมประมงพื้นบ้านไทย เสียงจาก"อิตาลี" คำตอบอยู่ที่"ฟาร์มทะเล" : คอลัมน์ ทางเลือกทางรอด

วันก่อนกรมประมงชักชวนให้ไปร่วมทำข่าวโครงการเรือใบเพื่อการประมงลดภาวะโลกร้อน ที่ จ.พังงา ซึ่งทางมูลนิธิชัยพัฒนาและสภากาชาดไทยให้กรมประมงสร้างเรือหัวโทงทำด้วยไฟเบอร์กลาส เพื่อช่วยเหลือชาวประมงที่ประสบภัยสึมานิใน 6 จังหวัดชายฝั่งอันดามัน พอมาเจอปัญหาน้ำมันแพงทางกรมประมงจึงติดตั้งเสาใบเรือ ด้วยจุดประสงค์ที่ว่าจะได้ช่วยชาวประมงลดภาระค่าน้ำมัน ลดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม และใช้พลังลมให้เกิดประโยชน์ ปรากฏว่า ผลการทดลองที่ใช้ผ้าสังเคราะห์ทำใบเรือ ทั้งใบแบบสามเหลี่ยมคู่ ใบสี่เหลี่ยมผืนผ้าและใบสี่เหลี่ยมคางหมู ประสบความสำเร็จน่าพอใจชาวประมงประหยัดน้ำมันได้วันละ 75-150 บาท

"ย่าโกบ ตนคลัง" ชาวต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา วัย 46 ปี ซึ่งได้ร่วมโครงการเรือใบนี้ด้วย บอกว่า ยึดอาชีพประมงมากว่า 10 ปีแล้ว ทำมาตั้งแต่รุ่นพ่อรุ่นแม่ แต่ก่อนหากุ้งหาปลาง่ายพอเกิดสึมานิหายากขึ้น ตอนนี้ได้แต่หากุ้งแชบ๊วยอย่างเดียว วันหนึ่งหาได้ 3-4 กิโลกรัม (กก.) ขายได้ กก.ละ 200 กว่าบาท โดยออกจากบ้านแต่เช้าตรู่ กว่าจะถึงบ้านก็ตี 3-ตี 4 ช่วงขาไปนั้นไม่ได้กางใบเพราะต้องรีบไปและไม่มีลม แต่ตอนขากลับถึงจะกางใบเรือ เนื่องจากช่วงนั้นมีลม วันหนึ่งประหยัดน้ำมันได้เป็นลิตร

เป็นที่รู้กันว่าอาชีพประมงรายได้ไม่แน่นอน และหลังเกิดสึมานิสัตว์น้ำก็ลดลง "ย่าโกบ" ซึ่งทำประมงพื้นบ้านก็เจอปัญหานี้ บางวันได้ต่ำสุด 100 กว่าบาท สูงสุดถึง พันกว่าบาทก็มี แต่ส่วนใหญ่เฉลี่ยรายได้ประมาณวันละ 300-400 กว่าบาท

นอกจากจะทำประมงแล้ว "ย่าโกบ" ยังเลี้ยงปลาเก๋าในกระชังจำนวน 6 กระชัง เพื่อหวังจะเพิ่มรายได้อีกทาง แต่ตอนนี้ไม่เป็นเช่นนั้นแล้ว เพราะเหยื่อหายากและถ้าจะต้องซื้อเหยื่อก็ไม่คุ้มกัน จึงเลี้ยงเพื่อเก็บไว้กินเอง

"ก่อเส็ม ทองจันทร์" วัย 44 ปี ชาวประมงพื้นบ้านอีกผู้หนึ่งที่ร่วมโครงการเรือใบ เขาทำอาชีพนี้มาตั้งแต่อายุ 15 ปี ก่อนหน้านี้เน้นการหากุ้งเคยแถวเขาพิงกัน ใน อ.เกาะปันหยี โดยใช้อวนเขียวตาถี่ ในอดีตหากุ้งเคยได้วันละ 20 กว่า กก. เวลานี้ได้แค่วันละ 2-3 กก. ในราคา กก.ละ 80 บาท เขาจึงตัดสินใจเลิกหากุ้งเคย หันมาวางอานปูม้าแทน รายได้วันหนึ่ง 200-300 กว่าบาท เพิ่งเริ่มใช้เรือใบเมื่อไม่นาน ทำให้ลดค่าน้ำมันได้เท่าตัว จากที่เคยใช้น้ำมัน 3 ลิตรต่อวันก็เป็น 3 ลิตรใช้ได้สองวัน

สองรายนี้เป็นตัวแทนของชาวประมงพื้นบ้านที่ชี้ให้เห็นว่า ยิ่งนานวันเข้าทรัพยากรทางน้ำนับวันก็ยิ่งลดน้อยถอยลง หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องก็ตระหนักถึงปัญหานี้ดี และได้หาทางแก้ไข อย่างเช่นส่งเสริมให้เลี้ยงปลาเก๋าในกระชัง แต่ก็มีปัญหาเรื่องราคาตกต่ำ

คุณสุชาติ แสงจันทร์ นักวิชาการประมง 7 ว. ซึ่งดูแลในเรื่องของการพัฒนาแหล่งประมงและพัฒนาหมู่บ้านชาวประมงขนาดเล็ก อีกทั้งเป็นที่ปรึกษาเครือข่ายตลาดกลางสัตว์น้ำตะกั่วทุ่ง ตั้งอยู่ที่ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา เล่าสภาพของชาวประมงในเขต อ.ตะกั่วทุ่ง ให้ฟังว่า ได้ร่วมกับ FIO คือองค์กรอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ ทำโครงการการจัดการประมงแบบชุมชนมีส่วนร่วม และอนุรักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง ซึ่งการร่วมกลุ่มกันเพื่อขายผลผลิตสัตว์น้ำทำให้ได้ราคาดีขึ้น

สำหรับการส่งเสริมให้เลี้ยงปลาเก๋าในกระชัง ตอนนี้ราคาลดลงจาก กก.ละประมาณ 350 บาท เหลือประมาณ 200 กว่าบาท และเคยต่ำสุดถึง กก.ละ 170 บาท

คุณสุชาติอธิบายถึงปัญหาการเลี้ยงปลาเก๋าว่า "ต้นทุนสูงขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็น น้ำมัน ปลาเหยื่อ ถามว่าทำไมราคาตกลงอย่างนี้ เพราะการพัฒนาทางด้านการเพาะเลี้ยงเราสู้ข้างนอกไม่ได้ เราสู้จีน สู้เวียดนามไม่ได้ ซึ่งเขามีต้นทุนค่อนข้างต่ำมาก บ้านเราเองยังยึดติดอยู่กับระบบเดิมๆ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงเทคนิคให้มีอัตราการเจริญเติบโตที่เร็วขึ้น เพื่อลดต้นทุน"

ว่าไปแล้วอาชีพประมงพื้นบ้านนับวันยิ่งหากินยากขึ้น รายได้ลดลงไปเรื่อยๆ ซึ่งเป็นปัญหาที่หลายฝ่ายก็รับรู้และหาทางช่วยเหลืออยู่ ไม่ว่าจะเป็นกรมประมง หรือมูลนิธิเทอเร เดส ฮอมเมส อิตาลีและรัฐบาลอิตาลี โดยมีคุณอเล็กซานโดร มอนทาดี้ เป็นผู้ประสานงานในประเทศไทย ที่เริ่มเข้ามาดำเนินการตั้งแต่ปี 2001 องค์กรนี้ได้เข้าไปช่วยเหลือในหลายประเทศทั้งแถบละตินอเมริกา แอฟริกา และเอเชีย มีไทย พม่า บังกลาเทศ อินเดีย และอินโดนีเซีย โดยเฉพาะในอาเจะ ซึ่งหลังจากไทยเจอปัญหาคลื่นยักษ์ "สึนามิ" ทางอียูก็ได้ระดมเงินช่วยเหลือผ่านมูลนิธิดังกล่าว

คุณอเล็กซานโดรเล่าว่า ชาวประมงพื้นบ้านของอิตาลีก็เคยมีสภาพแบบนี้มาก่อน คือยากจน กระทั่งมารวมตัวกันตั้งเป็นสหกรณ์ทำให้เป็นกลุ่มที่เข้มแข็งและมีฐานะดีขึ้น มีการปรับเปลี่ยนอาชีพหันมาทำฟาร์มทะเลกัน ซึ่งจากการลงพื้นที่พบว่าชาวประมงพื้นบ้านของไทยหรือกลุ่มประมงขนาดเล็กมีฐานะยากจนและยังลำบากอยู่มาก ทางอิตาลีจึงอยากจะมาช่วยเหลือเพราะเคยมีประสบการณ์มาก่อน ทั้งนี้ ไม่ใช่ให้แค่เงินทุนอย่างเดียว แต่จะสนับสนุนให้การประกอบอาชีพได้ผลผลิต และมีประสิทธิภาพมากขึ้น มุ่งไปที่การใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม โดยจะแนะนำให้ทำฟาร์มทะเล อาทิ เพาะเลี้ยงหอยแมลงภู่ หรือหอยนางรม แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นไม่ได้เปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของชาวบ้านมากนัก ยังคงรักษาวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมของชาวประมงไว้

การผลักดันให้กลุ่มชาวประมงรวมตัวกันตั้งเป็นตลาดกลางสัตว์น้ำ เพื่อจะได้มีอำนาจต่อรองกับพ่อค้า ซึ่งก็ได้ผลเป็นอย่างดี

มูลนิธินี้ทำงานครอบคลุม 30 หมู่บ้าน ทั้งที่ จ.พังงา และระนอง อีกส่วนหนึ่งที่มูลนิธิทำคือ ตั้งสหกรณ์ร้านค้า เพื่อลดต้นทุนในการทำประมง โดยหาซื้อสินค้าและเครื่องมือที่ใช้จากโรงงาน อีกบทบาทหนึ่งพยายามถ่ายทอดเทคนิคในเรื่องของการประมงและการเพาะเลี้ยงที่ทันสมัยมากขึ้น โดยจะทำฟาร์มเกี่ยวกับเรื่องฟาร์มทะเล และเน้นไปที่หอย นอกจากนี้ ยังสนับสนุนให้ชาวประมงในพื้นที่ทำในเรื่องท่องเที่ยวเชิงนิเวศด้วย เพราะเป็นพื้นที่ของเขตอุทยานแห่งชาติ

จากการคลุกคลีอยู่กับชาวประมงพื้นบ้าน คุณอเล็กซานโดรบอกว่า อยากให้ทางรัฐบาลไทยสนับสนุนเรื่องเครื่องมือพื้นฐาน และต้องปรึกษาหารือร่วมกันระหว่างสองฝ่ายว่าจะพัฒนาไปในทิศทางใด จะใช้เทคโนโลยีอย่างไรเพื่อลดต้นทุน โดยให้ชาวประมงยืนอยู่บนขาของตัวเองได้อย่างเข็มแข็ง นอกจากนี้ อยากให้ทางรัฐบาลขยายเขตพื้นที่ให้เรือประมงพาณิชย์ขยับพื้นที่การจับสัตว์น้ำหรือการใช้ประโยชน์จากในทะเลออกไปนอกเขตมากว่านี้ เพื่อเป็นการแบ่งเขตกันให้ชัดเจนระหว่างชาวประมงพื้นบ้านกับเรือประมงพาณิชย์ ไม่ใช่มาใช้พื้นที่ในบริเวณเดียวกัน

สำหรับโครงการติดเรือใบ คุณอเล็กซานโดรเห็นว่าดี แต่ท้วงว่า เรือใบที่ใช้อยู่นี้อาจจะยังไม่เหมาะสมกับเรือที่ชาวบ้านใช้อยู่ ฉะนั้น อยากให้พัฒนาตัวลำเรือให้มีประสิทธิภาพมากกว่านี้ อาจจะต้องให้ยาวมากกว่านี้

แม้ว่าฐานะความเป็นอยู่ของประมงพื้นบ้านไทยจะแย่ แต่คุณอเล็กซานโดรบอกว่า ที่แย่กว่าน่าจะเป็นชาวประมงในประเทศพม่า กัมพูชา และอินโดนีเซีย โดยเฉพาะอินโดนีเซีย (ในอาเจะห์) ค่อนข้างมีปัญหาเยอะ และยากที่จะจัดการ รวมทั้งพม่าด้วย เพราะ 99% ของลูกเรือประมงพาณิชย์ในเมืองไทยล้วนเป็นคนพม่า ซึ่งค่อนข้างจะอยู่ในสภาพกดดัน และไม่ได้รับความปลอดภัยในชีวิตเท่าใดนัก และส่วนใหญ่มักจะลักลอบเข้าเมืองไทยอย่างผิดกฎหมาย

คุณอเล็กซานโดรมองว่า ปัญหาของชาวประมงไทย เงินทุนไม่ใช่เรื่องใหญ่ แต่เป็นเรื่องขาดการรวมกลุ่มกัน ขาดในเรื่องการจัดองค์กรเพื่อให้ชาวประมงเข็งแข็งมากกว่า ถ้าทำในเรื่องเหล่านี้ได้ประมงพื้นบ้านไทยจะมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ต้องติดตามกันว่าข้อแนะนำดีๆ แบบนี้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะนำไปปฏิบัติให้สัมฤทธิผลมากน้อยแค่ไหน


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #8 เมื่อ: มกราคม 23, 2008, 09:54:18 PM »

ไทยรัฐ

ประมงชายฝั่งพ้อ ปูปลาไม่มี น้ำมันแพง : สกู๊ปหน้า 1

ราคาน้ำมันแพงต่อเนื่องกระทบโดยตรงกับผู้ที่มีอาชีพผูกพันกับน้ำมัน ประมงเป็นหนึ่งในอาชีพที่มีต้นทุนกว่าครึ่งผูกขาดกับน้ำมัน แม้ว่าจะเป็นประมงชายฝั่ง ใช้เครื่องยนต์ขนาดเล็ก

“ดีเซลลิตรละเกือบ 30 บาท เดี๋ยวเพิ่ม...เดี๋ยวเพิ่ม แต่ยังขายปลาได้กิโลกรัมละ 40 บาท อยู่แค่นั้น”

บรรทม ความเพียร อายุ 63 ปี อาชีพประมงชายฝั่งบอก

บรรทมอาศัยอยู่ติดริมทะเลอ่าวไข่ ท่าเทียบเรือบ้านอ่าวมะขาม ตำบลกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

เขาบอกว่า รายจ่ายเพิ่มขึ้น แต่รายได้ลดลงสวนทาง แม่ค้าที่มารับซื้อปลาไม่ขึ้นราคาให้ อ้างว่าน้ำมันแพง ต้องใช้รถขนปลาจากท่าไปขาย

สถานการณ์ประมงชายฝั่งบ้านอ่าวมะขาม ตั้งแต่ปลายปี 2548 สองปีมาแล้ววัตถุดิบปู ปลา ในทะเลหดหายลงไป

“ยิ่งออกหาปลายิ่งขาดทุน แต่ก็ต้องฝืนต่อไป เพราะถ้าหยุดก็ยิ่งตายเลย ต้องกิน ต้องใช้ทุกวัน ถ้าไม่ออกหาปลา จะเอาเงินที่ไหนมาใช้”

ชาวประมงบ้านอ่าวมะขาม ส่วนใหญ่ยึดอาชีพประมงมาตั้งแต่สมัยปู่ ย่า ตา ยาย สืบต่อกันมาถึงรุ่นลูก รุ่นหลาน ที่สวน ไร่ นาไม่มี ก็มีแต่อาชีพประมงอาชีพเดียว

การทำประมงชายฝั่ง ระยะทางหากินอยู่ที่ 30-40 กิโลเมตร เรือที่บรรทมใช้เป็นเรือรุ่นเก่า คนพื้นที่เรียกว่า...เรือตุ๊กๆ

ชื่อตุ๊กๆมาจากเสียงเครื่องยนต์เวลาวิ่งออกทะเล ความเร็วไม่ต้องพูดถึง กว่าจะถึงจุดหมายปลายทาง ใช้เวลาเกือบ 2 ชั่วโมง

ออกเรือตั้งแต่บ่ายสอง บ่ายสาม ไปวางลอบ วางเบ็ด ระยะทาง 30 กิโลเมตร ต้องวิ่งเรือออกไปให้พ้นเขตแนวปะการังชายฝั่ง

ระยะทางขนาดนี้จะประหยัดน้ำมันพายเรือไปก็ไม่ไหว สู้คลื่นลมไม่ได้

ไปด้วยกัน 2 คน ช่วยกันปล่อยอวนดักปู ปล่อยเบ็ด เอาไว้จับปลากระเบน วางเสร็จแล้ว วิ่งกลับบ้านเข้าฝั่ง จะออกไปเก็บอวน ไปสาวเบ็ดอีกทีก็เช้าราวตีห้า

ถ้าติดปู ติดปลาก็ต้องเสียเวลาแกะ เอาออกและเก็บลอบ เก็บเบ็ดให้ เรียบร้อย

เบ็ดแบบนี้ติดเฉพาะปลากระเบนอย่างเดียว ปลาอื่นไม่กิน เบ็ดไม่ต้องเกี่ยวเหยื่อ จะขึงเป็นแนวยาวเกือบ 2 กิโลเมตร ถ้ากระเบนว่ายผ่านโอกาสไปเกี่ยวเบ็ดก็มีมาก เกี่ยวแล้วรับรองว่าไม่ไปไหน

“ทะเลมันกว้าง ปล่อยเบ็ดยิ่งยาวเท่าไหร่ยิ่งดี ลอบปูก็เหมือนกัน เป็นกล่องๆ วางเป็นแผงๆ มีช่องให้ปูเข้าไปแล้วพับปูจะออกไม่ได้ แต่บางทีมันก็หย่อน ปูเข้าแล้วก็หาทางออกได้ ต้องหมั่นตรวจซ่อมอยู่เสมอ”

บรรทมเริ่มอาชีพประมง เพราะไปเรียนก็ไม่ไหว จะไป จะกลับแต่ละวันมันท้อ ต้องเดินเท้าไปโรงเรียนที่อยู่ไกลเป็นกิโลเมตร จึงเรียนได้แค่ ป. 3

ตอนเริ่มทำประมงใหม่ๆอายุ 12 ปี ดีเซลลิตรละไม่ถึง 1 บาท ออกหาปลาระยะทางเท่ากัน 60 กิโลเมตร น้ำมันไปกลับ ไม่เกิน 5 บาท

ปัจจุบัน ต้องใช้ค่าน้ำมันถึง 500 บาท จะหาปลาแต่ละครั้ง ต้องออกเรือไปกลับ 2 เที่ยว อย่างน้อยต้องมีค่าน้ำมัน 1,000 บาท

“รายได้ไม่แน่ ปลาทะเลไม่แน่นอน บางครั้งก็ได้เยอะ บางครั้งก็ไม่ได้เลย วันไหนกลับมาเรือเปล่าก็ขาดทุน ยิ่งช่วงนี้น้ำมันแพง จะออกเรือแต่ละที คิดหนัก”

ถ้าย้อนไปสัก 5 ปีที่แล้ว อีกเรื่องนึงเลย ออกเรือแต่ละเที่ยวได้ปลาเยอะ ยิ่งหน้าเข้าพรรษาหน้าฝน ได้ปู 70-80 กิโลกรัมเต็มลำเรือ

พ่อค้าแม่ค้ามารับซื้อถึงท่ากิโลกรัมละกว่า 100 บาท ปูได้แล้ว 7,000-8,000 บาท ปลากระเบนก็ยังพอจับได้ 50-70 กิโลกรัม ขายกิโลกรัมละ 25 บาท ก็ได้เพิ่มมาอีกเกือบ 2,000 บาท

รวมๆแล้วเที่ยวนึงขายปลาได้เกือบ 10,000 บาท หักค่าน้ำมันแล้วยังเหลือเงินใช้มากพอดู

แต่ก่อน หน้ามรสุมปลาเข้าเยอะ กรมอุตุนิยมวิทยาประกาศคลื่นลมแรง เรือเล็กงดออกจากฝั่ง แต่เรือประมงชายฝั่งอย่างบรรทม ก็หันหัวเรือเข้าหาทะเล

“ที่นี่ถึงจะมีมรสุม แต่คลื่นลมไม่แรง เรือตุ๊กๆ ขนาดเล็กๆอย่างนี้ก็สู้ไหว คลื่นสูงๆลมหนักๆ ก็ออกกันทุกวัน”

ระยองเป็นทะเลน้ำตื้น คลื่นใหญ่ๆมาก็แตกเป็นคลื่นเล็กคลื่นน้อย ไม่เหมือนภาคใต้น้ำลึก คลื่นลมมาแรง มาหนัก เรือใหญ่ก็สู้ไม่ไหว

ปลายปี 2548 ยังจับปู จับกระเบนได้มากอยู่ แต่พอขึ้นปี 2549 ไม่รู้เป็นอย่างไร ปู กระเบนไม่มากเหมือนเดิม แถมค่าใช้จ่าย ค่าครองชีพก็สูงขึ้นมาก

บางเที่ยวได้กระเบนตัว สองตัวก็ดีใจ แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้เลย ปูก็ไม่ค่อยได้ คิดดูปล่อยอวนปูตั้งหลายแพ ความยาวแพละ 100-200 วา รวมแล้ว 100 กว่าเมตร ได้ปูแค่ 2 กิโลกรัม อย่างมากไม่เกิน 5 กิโลกรัม

ประมงชายฝั่งบ้านอ่าวมะขาม ทุกครอบครัวเจอสถานการณ์เดียวกัน ดื้อออกทะเลทุกวัน ก็ขาดทุนทุกวัน

เพื่อนประมงหลายครอบครัว เห็นกันมาตั้งแต่เด็ก หลายคนทนไม่ไหวเลิกไปแล้ว ประมงชายฝั่ง ทุนน้อยสายป่านสั้น เจอน้ำมันแพง ของกินของใช้แพง ก็อยู่กันไม่ได้

ปู่ย่าตายายบอกว่า อยู่กับทะเลให้อดทน ไม่มีอด ท้อไม่ได้ ทุกวันนี้ถึงจะทนยังไง ก็สู้ค่าน้ำมันไม่ไหว

“ปลากระเบน ถ้าได้ 3-4 ตัว ตัวละ 10-20 กิโลกรัม ก็อยู่รอด แต่ถ้าได้ 1-2 ตัว หักค่าโสหุ้ยก็ยังพอดีๆ ได้กินได้ใช้บ้าง...ไม่ขาดทุน”

น้ำมันแพงเหลือเกิน ได้ปลามาขายก็เกือบหมด น้ำมันทำให้ทุกอย่างผันแปรไปหมด ฟังข่าวทีวีบอกว่าถ้าอเมริกันรบอิหร่านเมื่อไหร่ น้ำมันจะทะลุลิตรละ 60�70 บาท ก็ตกใจ น้ำมันแค่นี้ยังอยู่ไม่ได้ ขึ้นไปขนาดนั้นก็ตาย

บรรทมไม่อยากเห็นรัฐบาลทะเลาะกันเหมือนเด็กๆ อยากให้เอาเวลามาแก้ปัญหาราคาน้ำมัน น้ำมันลดลง เท่ากับว่าค่าใช้จ่ายลดลง รายได้เท่าเดิมก็ยังมีพอเหลือพอกิน

ที่ว่ากัน...คนนั้นเป็นอย่างนั้น คนนี้เป็นอย่างนี้ ประชาชนรู้ดี...ใครโกง ใครกิน ไม่ต้องบอกว่าใครเก่งกว่าใคร ใครดีกว่าใคร คนที่รู้ดีที่สุดคือประชาชน

“วันเวลายิ่งผ่านไปปัญหายังจมลึก ประชาชนก็ยิ่งแย่ ประชาธิปไตยจริงๆ ประชาชนเป็นเจ้าของประเทศ ประเทศไหนไม่ยึดประชาชนเป็นหลักประเทศนั้นก็ล่มสลาย”

ทุกวันนี้ คนรุ่นผมยังพอทนไหว...ไม่ค่อยไปไหน อยู่แต่บ้าน ไม่กินเหล้ากินยา หาปลามา หักค่าใช้จ่ายแล้วเหลือ 200�300 บาท ก็อยู่ได้

วันไหนไม่ได้ออกเรือ ของสดไม่ต้องซื้อ หาปู หาปลาริมทะเลก็พอได้กิน บางทีบางบ้านออกทะเลได้ปลามา จะขายก็ไม่ได้ราคา เอามาแบ่งกันกิน ไม่ต้องซื้อ ช่วยไปได้เยอะ

ปูกับกระเบนจับได้น้อยมานาน 2 ปีเต็ม แต่บรรทมยังยึดอาชีพประมงชายฝั่งอยู่ได้ เพราะช่วยกันหากินแบบครอบครัว ลูกสาว ลูกเขยเป็นหัวแรงหลัก ไม่ต้องมีค่าจ้าง เสี่ยงออกทะเลอาทิตย์ละครั้ง สองครั้ง

ครอบครัวบรรทม มีเรือ 1 ลำ บรรทมใช้เป็นลำที่สอง นานกว่า 20 ปี ซื้อช่วงที่น้ำมันลิตรละ 3-4 บาท ทั้งเรือทั้งเครื่อง 2 หมื่นต้นๆ

สมัยนี้ ถ้าจะซื้อเฉพาะเรือ 1 หมื่นต้นๆ เครื่องก็ 4 หมื่นกว่า รวมทั้งลำเกือบ 6 หมื่นบาท ถ้าไม่เริ่มอาชีพประมงตั้งแต่เด็ก มาตอนนี้ คงเลิกทำประมงแล้ว

บรรทมสั่งลูกสั่งหลานเอาไว้ หากทะเลไม่มีปูปลาต่อไป ขอให้เตรียมมองหาอาชีพอื่น

ถึงจะตั้งใจหันหลังให้ทะเล ก็ไม่ง่าย หลายคนประกาศขายเรือ แต่ก็จอดอยู่อย่างนั้น ไม่มีใครมาซื้อ

“เรือลำใหญ่ๆที่เห็นจอดอยู่ ไม่ใช่เรือประมง แต่เป็นเรือท่องเที่ยว รับนักท่องเที่ยวไปเที่ยวเกาะมันนอกเกาะมันใน รายได้พออยู่ได้”

ก็มองๆไว้ อาชีพประมง หากจะเปลี่ยนไปทำเรือท่องเที่ยวบ้าง ก็คงพอปรับตัวได้ เพียงแต่ต้นทุนค่าเรือลำใหญ่ ต้องใช้เงินมาก

ในจุดเปลี่ยนผ่านอย่างนี้ ว่างจากทะเล บรรทมก็ค้าขาย มีรายได้ พออยู่พอกิน วันนี้อยู่กันอย่างนี้ วันหน้าจะเป็นอย่างไร ถึงเวลา...ค่อยมาว่ากันอีกที.


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #9 เมื่อ: มกราคม 24, 2008, 04:34:51 AM »

อ่านแล้ว.....รู้สึกอย่างไรกันบ้างคะ.....

สำหรับสายชล....อ่านแล้วก็ทั้งสงสาร....เห็นใจชาวประมงพื้นบ้าน ที่ปูปลาในทะเลไม่มากเหมือนเดิม แถมค่าใช้จ่าย ค่าครองชีพก็สูงขึ้นมาก จนอาจต้องเปลี่ยนอาชีพจากทำประมงที่ทำมาตั้งแต่ครั้งปู่ย่าตายาย หันไปทำเรือท่องเที่ยวแทน วิถีชีวิตจำต้องเปลี่ยนไปอย่างน่าเสียใจและน่าเสียดาย

ในขณะเดียวกันก็เศร้าใจ....สงสารทะเลระยอง ซึ่งเคยอุดมสมบูรณ์ ปูปลากลับมาหายไปจนเกือบหมด อยากรู้จริงๆว่าเป็นเพราะอะไรนะ....


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #10 เมื่อ: มกราคม 26, 2008, 09:01:59 AM »

เรื่องเศร้าๆของชาวประมง จากผู้จัดการออนไลน์ ค่ะ

ประมงรอรัฐบาลใหม่ช่วยแก้วิกฤต - เรืออวนลากเล็กจอดสนิท 100%

ศูนย์ข่าวหาดใหญ่ - ชาวประมงรอรัฐบาลใหม่ เพื่อขอความช่วยเหลือบรรเทาความเดือดร้อนในเรื่องน้ำมันและราคาสินค้าสัตว์น้ำ หลังเรือประมงอวนลากเล็กจอดสนิท 100% จากพิษน้ำมัน ส่วนเรือใหญ่พึ่งน้ำมันเถื่อนกลางทะเลกันตาย

นายปราณี กาเลี่ยง หนึ่งในผู้ประกอบการเรือประมง ในชื่อ ส.โชคศิริชัย ใน อ.เมืองสงขลา ซึ่งมีเรือประมงอวนปลาจาระเม็ด 3 ลำ กล่าวว่า ขณะนี้ชาวประมงกำลังรอดูท่าทีของรัฐบาลใหม่ที่กำลังมีการจัดตั้งอยู่ หลังจากจัดตั้งเสร็จเรียบร้อยแล้ว ชาวประมงก็จะเคลื่อนไหวเพื่อขอความช่วยเหลือในเรื่องของราคาน้ำมันและราคาสินค้าสัตว์น้ำ

โดยเฉพาะปลาโรงงาน ซึ่งได้แก่ ปลาแดง ปลาตาหวาน ปลาเหรน ที่จับได้แต่ละครั้งเป็นจำนวนมาก ที่ผ่านมาราคาสินค้าสัตว์น้ำไม่ได้ปรับขึ้นเลย ซึ่งสวนทางกับราคาน้ำมันที่พุ่งขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ณ วันนี้ราคาน้ำมันดีเซลในจังหวัดสงขลาบนฝั่งอยู่ที่ลิตรละ 29.65 บาท เรือประมงขนาดเล็กหลายร้อยลำจอดสนิทเกือบทั้งหมด เพราะสู่ราคาไม่ไหว มีแต่เรือประมงใหญ่เท่านั้นที่ออกไปทำการประมง เช่น เรือประมงอวนลาก เรือประมงอวนปลาจาระเม็ด เรือประมงอวนซั้ง โดยเรือประมงทั้งหมดจะไปเติมน้ำมันเถื่อนกลางทะเลแทน เพราะราคาลิตรละ 21.50–22.50 บาท ซึ่งมีส่วนต่างลิตรละกว่า 7 บาท ขณะนี้เรือประมงในจังหวัดสงขลาจอดเรียงรายตามท่าเรือต่างๆ ทั้งสองฟากฝั่ง ทั้งฝั่งอำเภอเมืองสงขลาและอำเภอสิงหนคร

จึงอยากจะฝากความหวังถึงรัฐบาลชุดใหม่ที่จะเข้ามาบริหารประเทศให้เข้ามาดูแลและช่วยเหลือชาวประมง เนื่องจากสินค้าสัตว์น้ำที่ส่งออกแต่ละปีที่ทำให้เศรษฐกิจของประเทศดีขึ้น หากชาวประมงหยุดทำการประมงกันหมด จะส่งผลเป็นลูกโซ่ถึงธุรกิจการส่งออกสินค้าสัตว์น้ำจากโรงงานอุตสาหกรรมห้องเย็นต่างๆ ด้วย


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: มกราคม 26, 2008, 09:05:11 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #11 เมื่อ: กุมภาพันธ์ 22, 2008, 06:33:48 AM »

ประมงพื้นบ้านทับละมุตื่นตัวอู่ซ่อม-ท่าเรือมุ่งสร้างความยั่งยืน

หลังจากที่ประสบภัยสึนามิ การให้ความช่วยเหลือด้านการจัดหาเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการประมง เช่น เรือหางยาว ลอบ อวน ฯลฯ และการฟื้นฟูอาชีพประมงพื้นบ้านทั้งจากภาครัฐและเอกชนให้กับชาวบ้านที่พังงาเป็นไปในระดับที่พอสมควรแล้ว แต่ยังขาดในส่วนของการซ่อมแซมเรือและที่จอดเรือ ที่ผ่านมา ชาวประมงพื้นบ้านตำบลลำแก่นได้ใช้พื้นที่ใกล้กับท่าเทียบเรือทับละมุเพื่อจอดและซ่อมเรือ

อย่างไรก็ตาม โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์และพัฒนาประมงพื้นบ้าน บ้านทับละมุ ตำบลลำแก่น ซึ่งเป็นโครงการล่าสุดที่มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อประมาณกลางเดือนมกราคม 2551 หลังจากที่สถาบันคีนันแห่งเอเชียได้ร่วมกับกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และจังหวัดพังงา ให้ความช่วยเหลือด้านวิชาการและงบประมาณสำหรับดำเนินการปรับปรุงภูมิทัศน์และก่อสร้างอู่ซ่อมเรือประมงหางยาวและท่าเทียบเรือบริเวณบ้านทับละมุ อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา

โดยมีองค์การบริหารส่วนตำบลลำแก่น (อบต. ลำแก่น) เป็นผู้ประสานงาน ในขณะที่โครงการกองทุนความช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิ บุช-คลินตัน (Bush-Clinton Tsunami Relief Fund) ได้ให้ความช่วยเหลือด้านงบประมาณจำนวน 8 ล้านบาท ซึ่งกลุ่มประมงพื้นบ้านและชุมชนบ้านทับละมุจะได้ใช้ประโยชน์ต่อไป

ชวน ศรีพนัง หัวหน้ากลุ่มประมงพื้นบ้านทับละมุ กล่าวถึงโครงการดังกล่าวว่า เดิมกลุ่มประมงพื้นบ้านทับละมุเป็นหมู่บ้านประมงเล็กๆ แต่ตอนนี้เป็นวิสาหกิจชุมชนที่ใหญ่ขึ้นเพราะมีการรวมกลุ่มกันของชาวบ้านทั้งตำบล สำหรับโครงการฯ มองว่าจะช่วยอำนวยความสะดวกในการหารายได้ให้ชาวบ้านได้อย่างดี เพราะจะช่วยลดอุปสรรคในการดูแลและจัดการกับเรือซึ่งเป็นเครื่องมือทำมาหากินที่สำคัญ และยังเป็นที่มาของรายได้จากการบริหารจัดการโดยอบต.ทับละมุ เช่น การพัฒนาเป็นท่าเรือสำหรับนักท่องเที่ยวขึ้นลงสปีดโบ๊ต

Eric G. John ตัวแทนกองทุนความช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิ บุช-คลินตัน กล่าวว่าโครงการนี้ได้รับความช่วยเหลือตามหลักเกณฑ์ 2 ข้อคือ เป็นสถานที่ที่ประธานาธิบดีทั้ง 2 ท่านไปดูว่าได้รับผลกระทบอย่างไร และเป็นโครงการที่สามารถช่วยชาวบ้านได้อย่างยั่งยืน

สำหรับกลุ่มชาวบ้านท่าดินแดง ตำบลลำแก่น เป็นกลุ่มหนึ่งที่มีพัฒนาการมาก ฉันทนา กุเหล่ ประธานกลุ่มผ้าบาติก ในฐานะหนึ่งในผู้นำชุมชนที่มีความคิดความเข้าใจในการพัฒนาและกระตือรือร้นอย่างมาก กล่าวว่า สำหรับกลุ่มผ้าบาติกนั้นมีการผลิตกันมานานแล้วตั้งแต่ก่อนจะเกิดเหตุการณ์สึนามิ แต่หลังเหตุการณ์ณ์สึนามิมีการรวมกลุ่มกัน ซึ่งการได้รับความช่วยเหลือจากภาครัฐและเอกชนต่างๆ นั้นทำให้ได้ความรู้หลายด้าน เช่น การบริหารจัดการ การใช้คอมพิวเตอร์เพื่อเก็บข้อมูลและใช้พัฒนา และยังช่วยให้ท้องถิ่นเป็นที่รู้จักมากขึ้น เริ่มมีนักท่องเที่ยวเข้ามา

อย่างไรก็ตาม สำหรับการพัฒนาขึ้นเป็นแหล่งท่องเที่ยวนั้นจะส่งผลดีเพราะเป็นการกระจายรายได้และสร้างความสุขจากการทำงานร่วมกัน โดยกลุ่มต่างๆ ต้องเชื่อมโยงกัน เช่น กลุ่มเรือ กลุ่มประมง กลุ่มอาหาร ซึ่งแต่ละกลุ่มมีการจัดตั้งกองทุนของตนเองขึ้นมาเพื่อบริหารจัดการผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นมา และมีการแบ่งรายได้ส่วนหนึ่งสำหรับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและชุมชนอีกด้วย เพื่อดูแลท้องถิ่นให้เติบโตไปอย่างยั่งยืน

แต่ปัจจุบันการพัฒนาบ้านท่าดินแดงให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวยังอยู่ในจุดเริ่มต้น เช่น เริ่มนำชมวิถีชีวิตของชาวบ้าน ซึ่งมีการทำประมง การสาธิตการทำและการผลิตผ้าบาติกเพื่อจำหน่าย และการสาธิตวิธีการร่อนแร่ในอดีต รวมทั้ง มีการประยุกต์การหารายได้ ด้วยการนำรถพ่วงที่ใช้เป็นพาหนะประจำวันของชาวบ้านมารับบริการนักท่องเที่ยว จึงมองว่าการสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวจะพัฒนาได้ดีขึ้น

ผู้จัดการออนไลน์ (6 กุมภาพันธ์ 2551)


« แก้ไขครั้งสุดท้าย: กุมภาพันธ์ 22, 2008, 06:36:13 AM โดย สายชล »	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #12 เมื่อ: กุมภาพันธ์ 22, 2008, 06:35:44 AM »

พ่อเมืองปัตตานีเข้มงวดประมงผิดกฎหมาย เรียกตัวแทนหารือ-แย้งเจ้าหน้าที่มาแก้เพื่อหวังงบ

ปัตตานี - นายภาณุ อุทัยรัตน์ ผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานี เผยถึงการเรียกกลุ่มตัวแทนชาวประมงพื้นเมือง 2 อำเภอของจังหวัดปัตตานี ได้แก่ พื้นที่อำเภอหนองจิกและอำเภอเมืองเข้ามาหารือเรื่องการทำประมงว่ายังคงมีการใช้เครื่องมือลากข้างที่ผิดกฎหมายใช้ทำการประมงตลอดระยะที่ผ่านมาทางจังหวัดมีการผ่อนผันมาเป็นระยะหนึ่งแล้ว ทำให้เจ้าหน้าที่ต้องกลับเป็นจำเลยของสังคมว่าไม่จัดการกับชาวประมงที่ใช้เครื่องมือผิดกฎหมายให้เฉียบขาดเสียที เป็นเหตุให้ทรัพย์สินหรือเครื่องมือการทำประมงของชาวบ้านที่ถูกต้องได้รับความเสียหายจากการทำประมงที่ผิดกฎหมาย นอกจากนั้นการทำประมงลักษณะนี้สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะสัตว์น้ำวัยอ่อนที่กำลังเจริญเติบโต กลับต้องถูกลากขึ้นมาทำเป็นอาหารเป็ดทำให้จำนวนสัตว์ลดงอย่างรวดเร็ว

ด้านนายวสันต์ ศรีวัฒนะ ประมงจังหวัดปัตตานี กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ทางประมงตกลงร่วมกันกับชาวประมงเรือพาณิชย์อวนรุนขนาดใหญ่ที่ยังใช้เครื่องมือที่ผิดกฎหมายให้มีการสับเปลี่ยนใช้เครื่องมือที่ถูกต้องนำร่องไปแล้วจำนวน 20 ลำ โดยรับงบประมาณสนับสนุนจาก ศอ.บต.จำนวน 4 ล้านบาท ทั้งนี้ ยังคงมีบางรายที่ยังไม่ยอมเปลี่ยนเครื่องมืออ้างว่าได้กู้เงินลงทุนมาจำนวนมาก จึงได้มีการบันทึกตกลงที่ไม่มาทำประมงในพื้นที่ของจังหวัดปัตตานีเรียบร้อยไปแล้ว ยังคงเหลือประมงพื้นบ้านที่ใช้ลากข้างโดยใช้เครื่องยนต์ขนาด 4 สูบ มีจำนวนหลายร้อยลำในพื้นที่ 2 อำเภอของจังหวัดปัตตานี เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้งระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐกับกลุ่มชาวบ้าน ทางจังหวัดจึงได้เรียกตัวแทนประมงลากข้างเข้ามาประชุมเพื่อตกลงร่วมกันก่อนที่จะปฏิบัติตามกฎหมายอย่างจริงจัง

กรมประมงยินดีที่จะจัดหางบประมาณเพื่อสนับสนุนอุปกรณ์เครื่องไม้เครื่องมือที่ถูกต้องตามกฎหมายแจกจ่ายให้กับชาวประมง เพิ่มพื้นที่การทำประมงพื้นบ้านให้มีมากขึ้น ทางกรมประมงกำหนดให้มีแนวเขตประมงพาณิชย์ห่างจากชายฝั่งอีก 5,400 ไมล์ทะเล จากเดิมที่กำหนดเพียง 3,000 ไมล์ทะเล

นายมะดาโอะ มะมิง ชาวประมงตำบลรูสะมิแล อำเภอเมืองปัตตานี กล่าวว่า สำหรับชาวประมงคงให้ความร่วมมืออยู่แล้ว ที่ผ่านมาก่อนหน้านี้เคยมีการสับเปลี่ยนเครื่องมือทำการประมงที่ผิดกฎหมายมาแล้ว และรับปากกับกลุ่มชาวประมงว่าจะมาดูแลอย่างต่อเนื่อง แต่แล้วหลังจากมีการเปลี่ยนเครื่องมือแล้วกลับหายสาบสูญไม่เป็นอย่างที่พูดไว้ หลังจากนั้นชาวบ้านจึงหันกลับมาใช้เครื่องมือที่ผิดกฎหมายเหมือนเดิม จึงทำให้ชาวประมงไม่ค่อยพอใจกับมาตรการการแก้ไขปัญหาของรัฐ เหมือนกับว่าเจ้าหน้าที่มาแก้ไขเพื่อหวังเพียงงบประมาณเท่านั้นเอง โดยเอาปัญหาชาวบ้านมาเป็นข้ออ้าง สุดท้ายชาวบ้านต้องกู้ยืมหนี้สินเหมือนเดิมเพื่อความอยู่รอดไปวันๆ

ข่าวสด (6 กุมภาพันธ์ 2551)


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายชล

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 8186

Saaychol

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #13 เมื่อ: กุมภาพันธ์ 22, 2008, 06:40:45 AM »

ประมงพื้นบ้านทะเลสาบสงขลาครวญน้ำขุ่นกระทบอาชีพหาปลา

พัทลุง - น้ำในทะเลสาบสงขลามีสภาพขุ่นส่งผลทำให้ชาวประมงพื้นบ้านในพื้นที่ตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน หาปลาได้น้อยบวกกับราคาน้ำมันที่ปรับตัวสูงขึ้นทำให้ประสบปัญหาเศรษฐกิจในครัวเรือน แนะเปิดเขื่อนปากระวะ ระบายน้ำ

ผู้สื่อข่าวรายงานจากจังหวัดพัทลุง ว่า ชาวบ้านริมชายฝั่งทะเลสาบสงขลาในพื้นที่ตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ที่ประกอบอาชีพทำการประมง กว่า 300 ครัวเรือนกำลังประสบปัญหาจากภาวะน้ำในทะเลสาบสงขลามีสภาพขุ่น ทำให้หาปลาได้น้อย ขณะที่ปลากะพงขาวที่เลี้ยงในกระชังริมชายฝั่งเจริญเติบโตช้า กลุ่มชาวบ้านที่เลี้ยงต้องแบกรับภาระต้นทุนในการเลี้ยงเพิ่มสูงขึ้น ปลาขายได้ไม่เต็มราคา

นางเดียะ หมัดละหีม อายุ 56 ปี เล่าว่า ชาวบ้านที่ทำอาชีพประมงในพื้นที่ริมชายฝั่งทะเลสาบสงขลาหาปลาได้น้อยมากว่า 3 เดือนแล้ว เพราะน้ำในทะเลมีสภาพขุ่น ซึ่งชาวบ้านจะต้องประสพกับภาวะดังกล่าวเป็นประจำทุกปี เริ่มจากเดือนพฤศจิกายน ยาวไปถึงเดือนเมษายน เป็นระยะเวลารวมกว่า 5 เดือน

โดยก่อนหน้านี้ ชาวบ้านจะมีรายได้จากการออกหาปลาทุกวันเฉลี่ยเมื่อหักค่าใช้จ่ายแล้วจะยังมีกำไรกว่าวันล่ะ 200 บาท แต่ปัจจุบันได้วันล่ะประมาณ 50 บาท หรือบางวันแทบจะไม่ได้อะไรเลยบวกกับในช่วงนี้ราคาน้ำมันปรับตัวสูงขึ้น ทำให้ชาวบ้านต้องเพิ่มต้นทุนในการออกเรือหาปลาขึ้นตาม อีกทั้งข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันก็ทยอยปรับตัวเพิ่มขึ้น ชาวบ้านที่ประกอบอาชีพชาวประมงส่วนใหญ่จึงได้รับผลกระทบรายได้ไม่พอรายจ่าย แต่ต้องฝืนทำ เพราะไม่มีอาชีพอื่นรองรับ

นายเดียะ ยังระบุได้ด้วยว่า หากมีการเปิดปากระวะ ก็จะสามารถแก้ปัญหาเรื่องน้ำในทะเลสาบขุ่นได้ เพราะน้ำได้มีการหมุนเวียน ล่าสุด น้ำในทะเลสาบสงขลาริมชายฝั่งอำเภอปากพะยูนแทบจะกลายเป็นทะเลน้ำจืดตลอดทั้งปี ซึ่งเป็นอีกส่วนหนึ่งที่ทำให้ปริมาณปลาในทะเลมีจำนวนน้อยและพันธุ์ปลาชนิดเริ่มสูญพันธุ์

ผู้จัดการออนไลน์ (7 กุมภาพันธ์ 2551)


	บันทึกการเข้า

Saaychol

สายน้ำ

Moderator
คุณคือสุดยอดรับไปเลย5ดาว

ออฟไลน์

กระทู้: 4627

Re: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย"

« ตอบ #14 เมื่อ: มีนาคม 08, 2008, 01:35:37 AM »

เขตเลเสบ้าน

ปริมาณปูม้าที่เพิ่มขึ้นความหวังของชาวบ้านก็เริ่มฟื้นคืน

หลังความเสื่อมโทรมลงอย่างเห็นได้ชัดของทะเลไทยจากการใช้เครื่องมือผิดประเภท และการบุกรุกเขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำ ทำให้ชาวประมงหลายหมู่บ้านต้องเข็นเรือขึ้นฝั่งเปลี่ยนไปทำอาชีพอื่นเพื่อเลี้ยงตัว แต่ยังมีกลุ่มประมงในพื้นที่อ่าวเกาะมุกด์กำหนดการจัดการทัรพยากรชายฝั่งภายใต้ชื่อ 'เขตเลเสบ้าน' โดยชุมชนทั้ง 4 หมู่บ้านรอบอ่าวเป็นผู้ดูแล เพื่อแก้ไขวิกฤตสัตว์ทะเล จุดประกาย พาเขเรือล่องเลไปดู

ริ้วน้ำค่อยๆ แตกเป็นทางหลังเสียงเครื่องยนต์แรกคำรามขึ้น มือกร้านแดดนั้นโยกคันบังคับเรืออย่างระมัดระวัง เลาะเลี้ยวตามร่องน้ำหลบดอนทรายในบางระยะ พ้นดงแสมโกงกางออกมาเขาจึงเบี่ยงหัวเรือออกสู่เวิ้งน้ำกว้างไกล เพื่อส่งผู้โดยสารเที่ยวสุดท้ายของวันสู่เกาะมุกด์ อัญมณีงามแห่งทะเลตรัง

ไม่ออกเล ก็รับ-ส่งนักท่องเที่ยว ชีวิตของ 'บังหนิด' หรือ สนิท หมื่นภักดี เป็นอย่างนี้มากว่า 30 ปีแล้ว พอวิ่งไล่กับลูกบ้านอื่นได้ของเล่นชิ้นแรกที่ผู้เป็นพ่อมอบให้ก็คือปลาตัวขนาด 2 มือน้อยๆ นั้นโอบไม่เต็ม และมีผืนน้ำสีมรกตเป็นสนามเด็กเล่น ก่อนเขาจะแยกครัวมาตั้งรกรากทำกินต่างหาก

อุปกรณ์ออกเลภายใต้กฎบ้าน

8 ปีนับจากอายุลูกชายคนโตของเขากับเจ้า 'อรุณสวัสดิ์' เรือธง ขนาด 2 x 12 เมตร ที่บ่อยครั้งเมื่อเพื่อนร่วมทางเอ่ยปากถามเขาก็มักตอบด้วยรอยยิ้มอารมณ์ดี

"ก็ตอนนั้นพี่หนุ่ม - ศรรามกำลังดัง"

"ดูสิ สีเขียวๆ อย่างนั้นแหละเรือไดหมึก" ใครคนหนึ่งชี้ให้อีกหลายคนดู

เรือธงแห่ง เลเมืองตรัง

หลังฟ้าโรยแสงไป สีสันจากดวงไฟบนเกาะและไฟเรือดูระเรืองตา คงเป็นภาพความประทับใจสำหรับผู้ที่ไม่ค่อยได้ออกมาเจอคลื่นลมบ่อยนัก แต่จากประสบการณ์ของ 'ลูกเล' เขารู้ดีว่าความผิดปกติบางอย่างส่งสัญญาณขึ้นมาแล้วเมื่อ 'เรือปั่นไฟปลากระตัก' มาลอยลำอยู่อย่างนี้

วิกฤตท้องเล

ครั้งหนึ่งประเทศไทยที่มีพื้นที่ชายฝั่งติดทะเล 24 จังหวัด กินระยะทางกว่า 3,700 กิโลเมตร โดยมีภาคใต้เป็น 'แผ่นดินสามทะเล' ประกอบไปด้วย ทะเลฝั่งอ่าวไทย ทะเลฝั่งอันดามัน และทะเลสาบสงขลา อุดมไปด้วยมีปลากว่า 2,000 ชนิด คิดเป็นร้อยละ 10 ของโลก หอยประมาณ 2,000 ชนิด สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่นๆ รวมกันอีกกว่า 11,900 ชนิด นอกจากสัตว์น้ำชายฝั่งทะเลไทยยังอุดมด้วยพืชพันธุ์ไม้หลากชนิดซึ่งอยู่ในป่าชายหาด ป่าชายเลน และหญ้าทะเล ซึ่งเป็นแหล่งสมุนไพร และพันธุกรรมที่สำคัญของสังคมไทย

ความหลากหลายของชนิดพันธุ์สัตว์น้ำ พันธุ์พืช รวมทั้งเกาะแก่งและแนวปะการัง ทะเลและทรัพยากรชายฝั่งจึงเป็นฐานทรัพยากรที่สำคัญของประเทศ ทั้งในด้านแหล่งผลิตอาหาร การท่องเที่ยว และการส่งออกสัตว์น้ำ รวมทั้งเป็นฐานทรัพยากรที่หล่อเลี้ยงชาวประมงพื้นบ้านในชุมชนชาวประมงพื้นบ้านกว่า 3,797 หมู่บ้าน 56,859 ครัวเรือน ซึ่งร้อยละ 92 เป็นชาวประมงพื้นบ้านมานับแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (SEAFDEC) หรือ FAO เคยประเมินผลผลิตทางการประมงของประเทศไทยในปี 2539 ว่า ประเทศไทยมีผลผลิตทางการประมง 3,549,230 เมตริกตัน คิดเป็นมูลค่าประมาณ 4,444 ล้านเหรียญสหรัฐ แต่ใครจะคิดว่าทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์เหล่านี้จะลดลงอย่างรวดเร็วในปี 2545 เหลือไม่ถึง 2,000 ล้านเหรียญ

กุ้งเคยจากวันละ 20-30 กิโลกรัม เหลือวันละ 5-10 กิโลกรัม

ปลาหมึกจากวันละ 30-40 กิโลกรัม เหลือวันละ 0.5-1 กิโลกรัม

ปูจากวันละ 30-40 กิโลกรัม เหลือวันละ 15 กิโลกรัม

ชาวประมงในอ่าวพังงาเคยจับปลาได้วันละ 1,000 - 3,000 กิโลกรัม หลังจากปี 2541 ปริมาณปลาที่จับได้ก็เหลือประมาณวันละ 100-300 กิโลกรัมเท่านั้น

จากวิกฤตดังกล่าวส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของชาวเลดั้งเดิมอย่างรุนแรง เรือท้องถิ่นที่มีอยู่เดิมทั้งหมดล้มละลาย ต้องแยกย้ายกันไปทำมาหากินอย่างอื่น ประมงพาณิชย์ก็ต้องออกไปประกอบอาชีพกับประเทศอื่นๆ อาทิ เช่น เวียดนาม อินโดนีเซีย พม่า มาเลเซีย ถูกจับ ถูกยิง ถูกปล้นเป็นประจำ (เรียบเรียงข้อมูลจากเวบไซต์ thaifisherfolk.com, thaingo.org, thaico.net, focuspaktai.com)

ชาวบ้านในตำบลเกาะลิบงทั้ง 12 หมู่บ้านก็ไม่มีใครคาดคิดว่าน่านน้ำที่อุดมสมบูรณ์เมื่อวันวานจะกลายเป็นสมรภูมิแย่งชิง 'แหล่งอาหาร' อย่างทุกวันนี้ เมื่อพ่อค้าประมงหลายรายเริ่มเห็นประโยชน์ส่วนตัวเป็นหลัก อุปกรณ์ และเครื่องอำนวยความสะดวกต่างๆ จึงถูกนำมาใช้ โดยตั้งเป้าที่ 'ปริมาณ' มากกว่า 'ความยั่งยืน'

อุดมพร คงสมุทร ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 2 ต.เกาะลิบง บอกว่า ความหลากหลายของวิธีการทำประมงถูกนำมาใช้มากขึ้นตั้งแต่ประมงรายใหญ่ไปจนถึงประมงรายย่อยความเสื่อมโทรมของทะเลจึงปรากฏออกมาอย่างชัดเจน ทั้งเครื่องปั๊มลมที่ชาวบ้านใช้ลงไปเดินเก็บหอยใต้ทะเล หรือเรือปั่นไฟปลากระตัก

"ชาวบ้านแถบนี้ทำอะไรเป็นวนเวียน ไม่ค่อยต่างไปจากเดิมเท่าไหร่ ลากอวนเบ็ด จนถึงเดือนเมษายน พายุเข้า ค่อยเปลี่ยนทำปูม้า ปลาทราย คลื่นสงบช่วงพฤศจิกายน-ธันวาคม ก็จะเปลี่ยนมาลากปลาอินทรีย์ แต่ทรัพยากรในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาลดลงอย่างเห็นได้ชัด ปริมาณคนและเรือที่เพิ่มมากขึ้นในขณะที่ปลาในทะเลโตไม่ทัน เมื่อก่อนชาวบ้าน 100 คน ออกเลแค่ 50 คน แต่วันนี้ชาวบ้านออกเลกันกว่า 80 คนแล้ว เมื่อก่อนได้ปลา 1 ตัวหนัก 9-11 กิโลกรัม ออกไปอย่างน้อยๆ ต้องได้มาคนละ 5-7 ตัว แต่ทุกวันนี้เหลือแค่ 1-2 ตัว แถมยังเป็นลูกปลาก็มีนะ"

เขายอมรับว่า ครั้งหนึ่งวิธีการต่างๆ เริ่มทยอยเข้ามาสู่ชาวบ้านเหมือนกัน เครื่องปั่นไฟ เครื่องปั๊มลม ตลอดจนเครื่องมือไฮเทคชนิดอื่น ทั้งหมดก็เพื่อชีวิตที่ดีขึ้น

"เรือลากเมื่อก่อนเจอหินจะเลี้ยว แต่เดี๋ยวนี้เจอแล้วลากผ่านไปเลยเพราะลูกปลาจะหลบอยู่เยอะ ลากไปติดหินก็จะถอยเรือกลับไป แล้วปล่อยทุ่นให้อวนลอยขึ้นแล้วขับผ่านหินไป ปลาลูกคลอก ปลาอะไรก็เกลี้ยง หรืออย่างชาวบ้านเองเอาเครื่องปั๊มลมต่อท่อลงไปก้นทะเล คิดดูแล้วกัน ดำตาเปล่าอย่างดีก็ 2-3 เข่ง เข่งละไม่กี่กิโล แต่นี่ดำทั้งวันเอาทีเป็นสิบๆ เข่ง วันละ1,000 กิโล ปลาอินทรีย์ก็เหมือนกัน ออกไม่ไกลจากเกาะกระดานมีชุกมาก เรือปลากระตัก หย่อนอวนมุ้งลงไปก้นทะเล ใช้ไฟล่อให้ปลามาเล่นไฟแล้วจึงลากขึ้น ใช้ยุทธวิธีแบบแมงเม่าบินเข้ากองไฟน่ะ เอาลูกปลาเข้ามาตอมไฟ แล้วก็ลากขึ้นมา"

แรกๆ ก็ได้ผลดี แต่หลังจากนั้นไม่นานสัตว์น้ำต่างๆ ก็พากันหายหน้า จากเคยลากอวนใกล้ๆ ฝั่งก็ต้องออกไปไกลขึ้น เมื่อผลเสียเห็นชัดกว่าผลดีวิถีพื้นบ้านจึงถูกนำกลับมาใช้อีกครั้ง แต่เรือเหล่านี้กลับไม่ได้หายหน้าไปตามที่หวัง แต่ยังทวีจำนวนขึ้นอย่างน่าตกใจ

"ให้มันทยอยสักหน่อยให้มันเกิดลูกเกิดอะไรบ้าง ไม่ใช่เอาทีทั้งหมด" ผู้ใหญ่อุดมพรตัดพ้อ

นโยบายขยายแนวเขตหวงห้ามการประมง อวนลาก อวนรุน ไม่มีการปรับปรุงแก้ไขมากว่า 35 ปี นับตั้งแต่ประกาศห้ามอวนลากอวนรุนทำประมงในเขต 3,000 เมตร เมื่อพ.ศ. 2515 ต่อมาได้มีแนวคิดที่จะขยายเขตห้ามใช้เครื่องมือประมงอวนลาก อวนรุน ที่ใช้กับเรือยนต์ทำการประมง จาก 3,000 ม. ออกไปเป็น 5,400 ม. โดยมีประชุมคณะกรรมการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนในการประกอบอาชีพประมง แต่ที่ประชุมก็มีมติให้คงประกาศห้ามไว้ที่เขต 3,000 ม. ตามเดิมเพราะราคาเชื้อเพลิงที่สูงขึ้นในปัจจุบัน และปัญหาสึนามิเมื่อ 3 ปีก่อน

เป็นที่รู้กันมานานแล้วว่าปัญหาเรือลาก เครื่องมือหาสัตว์น้ำผิดกฎหมายอื่นๆ รวมทั้งการรุกล้ำเขตรักษาพันธุ์สัตว์น้ำไม่เคยหมดไปจากชายฝั่งทะเลไทย ภาพติดตาบังหนิดที่ยืนยันถึงความร้ายกาจของอุปกรณ์สนองความ 'มักมาก' เหล่านั้น คือเรือกว่า 100 ลำ ที่อยู่ห่างจากเกาะกระดานไปไม่ถึง 1 กิโล

"ใครบอกว่าให้เรือพวกนี้อยู่ห่างจากฝั่ง 3 ไมล์ทะเล ยังไม่ทันพ้นแนวเกาะดีเลย มันก็เอากันแล้ว" เขายืนยัน

นพ.บัญชา พงษ์พานิช ประธานกรรมการบริหารเครือข่ายความร่วมมือฟื้นฟูชุมชนชายฝั่งอันดามัน (SAN) ที่ทำงานกับชาวประมงชายฝั่งมาตั้งแต่เหตุการณ์สึนามิวิเคราะห์ถึงปัญหาการรุกล้ำพื้นที่ประมงของเรือใหญ่ว่ามีอยู่ 3 ระดับทั้งในระดับพื้นที่ เขตใกล้เคียงไปจนถึงพื้นที่ห่างไกล

"เรื่องของเรือพวกนี้ มันมี 3 ระดับ ระดับพื้นที่ หลายพื้นที่มันควบคุมกติกาในพื้นที่ได้ ให้เลิก หรือให้เลิกไม่ได้ก็ห้ามมีเพิ่ม ระดับเขตใกล้เคียง อย่างที่กันตังไม่มีแน่ แต่ในตรังบางพื้นที่อาจจะมี ขึ้นไปทางกระบี่ หรือลงไปทางสตูลอาจจะมีบางคนทำ แต่ต้องอย่าลืมว่าเรือต่างจังหวัดมันวิ่งกันแป๊ปเดียว ถ้าเราไปที่ท่าปากบาราจะเห็นว่าจอดกันเป็นตับเลย ฉะนั้นเรือพวกนี้มาถึงนี่ได้ ไม่ว่าจะเป็นเรืออวนรุน อวนลาก เรือกระตัก ระดับที่ 3 คือ เขตไกล ต้องอย่าลืมว่าการทำประมงมี 2 หน้า ถ้าหน้ามรสุมฝั่งนี้ก็ต้องไปฝั่งตะวันออก เรือฝั่งนี้ไปทางตะวันออกไม่ค่อยมี แต่พอหน้ามรสุมฝั่งตะวันออก ฝั่งอ่าวไทย เรือฝั่งโน้นไม่รู้ว่าจะหากินที่ไหนก็ข้ามมาฝั่งนี้ ข้ามทั้ง 2 แบบ แบบแรก อ้อมข้างใต้มา แบบที่ 2 ใส่รถข้ามแถวประจวบฯ ข้ามคอคอดกระมาลงที่ระนองแล้วก็เอาขึ้นรถเพื่อมาหากินฝั่งนี้ อย่างเช่น แถวคุระบุรีเรือมาจากประจวบฯ ทั้งนั้น"

'เขตเล' เพื่อชีวิต

จากความเดือนร้อนกลายเป็นแรงผลักดันที่ทำให้ชาวบ้านเกิดการรวมกลุ่มกันพูดคุยเรื่องนี้อย่างจริงจัง ถึงการป้องกันแนวเขตรอบอ่าวบ้านเกาะมุกด์ที่เป็นแหล่งทรัพยากรที่สำคัญ ที่อยู่ของครอบครัวชาวประมงกว่า 415 ครัวเรือน จาก 4 หมู่บ้าน 'เขตเลเสบ้าน' จึงเกิดขึ้น

'เขตเลเสบ้าน' หรือ ‘แนวเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำวัยอ่อน 4 หมู่บ้าน’ เป็นความร่วมมือที่จะอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรประมงของกลุ่มชาวประมงใน 4 หมู่บ้านรอบอ่าวเกาะมุกด์ได้แก่ บ้านน้ำราบ บ้านควนตุ้งกู บ้านฉางหลาง และบ้านเกาะมุกด์ กินอาณาเขตกว่า 21,000 ไร่ มีแนวเขตจาก เขาหยงหลิง - แหลมนางเงือกของเกาะมุกด์ และหัวแหลมโกก๊อก - ถึงปากคลองฉางหลาง เป็นแนวเขตสองด้านทางทะเล เป็นรูป 4 เหลี่ยมคางหมูโดยยึดทุ่นแนวเขตทางทะเลเป็นจุดสังเกตด้วยสายตา มี 'กฎบ้าน' ดูแลควบคู่ไปกับ 'กฎหมาย'

ผู้ใหญ่อุดมพรเล่าถึงวิธีการที่นำมาใช้ภายในเขตเลว่า เกิดจากชุมชน โดยชุมชน เพื่อชุมชน ทำให้ปริมาณการใช้เครื่องมือทำลายธรรมชาติจากชาวบ้านลดลงอย่างเห็นได้ชัด

"มันเป็นข้อตกลงของคนใน 4 หมู่บ้าน คนที่นี่ 60 % ทำประมง ชาวบ้านใช้เวลาคุยกันกว่า 1 ปีเพื่อที่จะกำหนดข้อตกลงในการทำประมงในพื้นที่ 4 หมู่บ้าน ใครมาใช้ก็ได้ แต่ห้ามใช้เครื่องมือทันสมัย เครื่องมือผิดกฎหมายต่างๆ เราจัดประชุมชาวบ้านให้พิจารณากันเอง คนที่ฝ่าฝืนก็มีโทษทางสังคมอยู่แล้ว มีหลายข้อนะจำไม่ค่อยได้ (หัวเราะ) เกาะมุกด์จะกำหนดเครื่องมือทำกิน ฉางหลาง กำหนดไซปูตาถี่... เราออกกฎมาปั๊ป ใน 4 หมู่บ้านจะเกิดการถ่วงดุลกัน สมมติว่าเกาะมุกด์ไปจับคนน้ำราบได้ 1 คนที่ทำผิด เราก็จะท้วงติงไปทางน้ำราบว่านี่ลูกบ้านคุณหรือเปล่า คุณดูแลยังไง มันคล้ายๆ เป็นบทลงโทษทางสังคมของแต่ละหมู่บ้านเอง มันได้ผลกว่าที่เราจะไปทำอะไรรุนแรง"

"เมื่อก่อนมีรายได้กว่า 10,000 บาท ต่อคืน แต่เดี๋ยวนี้หาได้วันละ 400 - 500บาทต่อคืน" คำบอกเล่าของ หลงเฝียะ บางสัก หรือ บังเดียร์ ชาวประมงจากบ้านน้ำราบ ชี้ให้เห็นความแตกต่างในเรื่องรายได้เมื่อครั้งที่ยังใช้เครื่องมือที่ผิดกฎหมายอย่าง อวนรุน ระเบิด ยาเบื่อ แม้รายได้ต่อคืนจะแตะหลักหมื่น แต่ระยะเวลาไม่ถึงปี ยอดขายดังกล่าวก็หายไปในพริบตา

"เราเห็นแล้วว่ามันไม่มีปลาให้จับเลย คืนหนึ่งๆ ต้องออกทะเลไกลขึ้นหาปลายากขึ้น เพราะคนอื่นเขาก็ใช้วิธีเดียวกับเรา ปลามันก็หนีหมด แต่เดี๋ยวนี้ได้วันละ 400 - 500 บาทก็จริง แต่ก็มีรายได้สม่ำเสมอแน่นอน เอาแค่พอเลี้ยงตัวเองได้อย่างนี้ก็ดีแล้ว"

ภาคภูมิ วิธานติรวัฒน์ เจ้าหน้าที่ประสานงานเครือข่ายประมงพื้นบ้านภาคใต้ และหนึ่งในเครือข่ายความร่วมมือฟื้นฟูชุมชนชายฝั่งอันดามัน อธิบายถึงประสิทธิภาพของเขตเลเสบ้านในช่วง 1 ปีที่ผ่านมาว่า

"ที่เราเห็นได้ชัดก็คือเมื่อก่อนที่ทะเลตรังมีอวนรุนประมาณ 1,000 ลำ ตอนนี้เหลือไม่เกิน 10 ลำ แล้ว 10 ลำนั้นต้องแอบ เดือนหนึ่งออกได้แค่ 3-4 คืน เมื่อ 15 ปีที่แล้ว ลดลงมาเรื่อยๆ ในเขตทะเล 4 บ้าน ตอนนี้เวลาในการทำประมงลดลงแล้ว ใช้เวลาทำน้อยลงเขาไปใกล้ขึ้น ก่อนหน้านี้ต้องออกไปวางไซปูไกล แต่ตอนนี้ทะเลสมบูรณ์ต้นทุนก็ลดลง ตอนนี้ใช้เวลาทำประมงอวนปู ลอบปู เพียงวันละ 5 ชั่วโมง จากเดิมต้องใช้เวลา 7-8 ชั่วโมง มีคนเคยถามว่าแล้วไม่เพิ่มรอบ ใช้เครื่องมือให้มากขึ้นจะได้เงินมากขึ้น ชาวบ้านบอกว่า แค่นี้ก็พอ และยิ่งเราใช้แรงงานในการทำประมงแบบใช้เครื่องจักรกลน้อยเท่าไหร่ แรงเรามันมีจำกัด อย่างมากเราก็วางไซปูได้ 100-200 ลูก สาวขึ้นมาเราก็ได้แค่นั้น มากกว่านั้นไม่ได้ แล้วไม่ติดเครื่องคว้าน เออ อันนี้เขาก็ไม่ได้คิด

แต่ถ้าไม่รักษาทะเลก็ต้องไปไกล มันก็เสื่อมโทรม บางพื้นที่อาจจะดูแลป่าชายเลน ดูแลเฉพาะหน้าบ้านตัวเอง แต่ที่ดูแลทั้งระบบนิเวศร่วมกัน ที่นี่เป็นแห่งแรก และตอนนี้เป็นโมเดลว่าทำยังไงจะขยายออกไปสู่ชุมชนอื่นๆ จากเขตเลเสบ้านก็พูดเรื่อง หญ้าทะเล 3 บ้าน 6,000 ไร่ ต.โต๊ะบัน เขตทะเลปากแม่น้ำตรัง และเขตโลมาเกาะสุกรตั้ง 10 บ้าน กินพื้นที่หลายหมื่นไร่ ที่ชาวบ้านกำลังจะทำ"

นอกจากความสมบูรณ์ของทะเลที่ค่อยๆ ฟื้นคืนกลับมา อีกทั้งยังขยายไปสู่การรวมกลุ่มในลักษณะต่างๆ ของชาวบ้านเพื่อพัฒนาถิ่นเกิดอีกด้วย

"อย่างบ้านน้ำราบ มีป่าโกงกางเยอะ ก็มีข้อตกลงว่าต้องขออนุญาตผู้ใหญ่บ้านเป็นลายลักษณ์อักษร โดยมีกิจกรรมปลูกป่าคืนภายหลัง" ผู้ใหญ่อุดมพรอธิบายถึงวิธีการ 'ต่อยอด' ดังกล่าว

"ที่เห็นชัดเจนอีกเรื่องหนึ่งก็คือ กลุ่มบ้าน 138 หลังจัดการเรื่องย้ายที่อยู่หลังสึนามิ โดยจัดประชุมชาวบ้านให้พิจารณากันเอง แบ่งคน 3 ประเภท 1 อยู่ที่ดินผู้อื่น 2. อยู่ริมทะเลกลัวคลื่น 3. คนจน ไม่มีที่อยู่ให้มองหน้ากันเอง จาก 180 หลัง เหลือ 138 หลัง หลังจากได้เงินทุนมาก้อนหนึ่งมันไม่พอ เพราะค่าใช้จ่ายสูงขึ้น ก็รวมกลุ่มกันใครพี่น้องใครก็จับกลุ่มกัน ได้มา 21 กลุ่ม กลุ่มละ 10-4 หลัง ขนทรายก็ขนทั้งหมดของกลุ่มนั้นๆ เพื่อไม่ไปตายตรงต้นทุน ถามว่าจะเกี่ยงกันไหมก็พี่น้องกันทั้งหมด"

ปลายทางอันห่างไกล

"ผมกระโดดขึ้นไปบนเรือได้คนเดียว แต่ก็โดดถีบตกน้ำต้องลอยคออยู่กลางทะเลอยู่ 1 ชั่วโมงกว่าเพื่อนจะหาเจอ" ฉากต่อสู้แบบในหนังแอ็คชั่นจากประสบการณ์ของ ด.ต.สมเกียรติ เสนอินทร์ ตำรวจประจำสภ.ปะเหลียน หนึ่งในคณะทำงานร่วมกับชาวบ้าน ครั้งเมื่อออกไล่จับเรืออวนรุนกับชาวบ้านในเขตเลเมื่อปีกลาย เรียกเสียงเฮฮาจากกลุ่มผู้ฟังได้ทุกครั้ง แม้ว่า 'ตำรวจบก' กลุ่มนี้ทำงานกับชาวบ้านในการพิทักษ์ทะเลมากว่า 7 ปี แล้ว แต่ก็ยังมีคำถามถึง 'ตำรวจน้ำ' ที่ไม่รู้ไปอยู่ไหน

ภาพดังกล่าวจึงสะท้อนให้เห็นอย่างชัดเจนว่าปัญหาเหล่านี้ยังไม่ได้รับการแก้ไขเท่าที่ควร...

"ไม่มีที่ตรัง แต่ทะเลนครฯ ทะเลสุราษฏร์ อยู่เต็มหมด เห็นว่าทำได้ก็ทำกันไป" ภาคภูมิประเมินสถานการณ์ให้เห็น เขาให้เหตุผลว่า ทั้งหมดเกี่ยวพันกันระหว่างอำนาจรัฐ กับชาวบ้าน

"ฝั่งอันดามันจังหวัดที่ไม่ริบเรือคือ ระนอง และภูเก็ต ยึดเรือเป็นมาตรการสำคัญ เพราะมันเป็นความผิดลหุโทษ ค่าปรับต่อครั้งเฉพาะอวนรุนจะอยู่ที่ประมาณ 5,000 บาท เทียบกันมันถือว่าคุ้ม เพราะคืนหนึ่งออกไปทีได้ 20,000 ออกไป 3-4 เดือนถูกจับ 1 ครั้งมันคุ้มมาก มาตรการคือต้องยึดเรือ ทีนี้ยึดเรือเราก็ต้องฝ่าด่านใต้โต๊ะตำรวจ พอจับไปโรงพัก ตำรวจก็จะเรียกเจ้าของเรือมาแล้วทำสัญญาเช่ากันเลย ตรงนั้นก็เรียกเงินได้ เพราะกฎหมายประมงเป็นกฎหมายอาญา ในนั้นระบุว่า ถ้าเจ้าของทรัพย์สินไม่รู้เห็นเป็นใจต่อการกระทำผิด มีสิทธิ์ขอคืนได้ ทีนี้เป็นเรือเขาน่ะ แต่เขาไปทำสัญญาเช่าว่าเป็นเรือของคนอื่น เขาก็สามารถขอคืนเรือได้ พอเราลุยโรงพัก โรงพักยอมว่าให้เป็นคดีนโยบาย ไปชั้นอัยการ เอาอีก ก็ต้องไปลุยผู้ว่าฯ อีกให้เป็นนโยบายทุกลำดับมาเลย ทุกวันนี้อวนรุนเป็นแบบนั้น

"แต่พอเป็นเรือปั่นไฟปลากระตัก มันเป็นเรือเถ้าแก่ ลำใหญ่ราคาแพง เราก็มีปัญหาว่า ถ้าจับใครจะรักษาของกลาง ชาวบ้านไม่กล้ารักษา เพราะลำละ 3 ล้าน ตำรวจก็ไม่กล้าดู ประมงก็ไม่กล้าดู เพราะคนดูแลของกลางถ้าของกลางเสียหายคนนั้นชดใช้ โอกาสที่จับมาแล้วเขาส่งลูกน้องมาทำอะไรนิดหน่อยเราก็ซวยแล้ว การดูแลของกลางจึงเสี่ยง พอไม่มีใครกล้า เจ้าของเรือก็จะเอาเงินมาวางแล้วเอาของกลางไปดูแลเองมันก็จะกลับไปสู่วงจรอีก เราจับคืนนี้ เช่าพรุ่งนี้เอาเงินมาวาง เอาของกลางไปดูแล คืนพรุ่งนี้เขาก็ทำประมงต่อ ด่านที่ 2 ผู้พิพากษายังไม่กล้ายึดเรือ เพราะเป็นรายใหญ่ เกรงใจกัน รู้จักกัน แล้วเงินถึง พูดง่ายๆ เรือ 3 ล้าน เทให้ 1-2 แสน ได้อยู่แล้ว ด่าน 3 ศาลสั่งริบแล้ว ก็ต้องเปิดประมูลพวกนี้ก็จะมาประมูลกลับในราคาถูก"

ขณะที่ นพ.บัญชาเสริมว่า จุดอ่อนที่สุดในเรื่องนี้ตอนนี้อยู่ที่ภาครัฐ เพราะสิ่งที่ชาวบ้านช่วยกันทำอยู่ในตอนนี้เรียกว่า 'เกินหน้าที่' แล้ว

"รัฐต้องช่วยควบคุมไม่ใช่ให้พวกเขาไปตั้งหน่วยตรวจกันเองอย่างที่เป็นอยู่ แทนที่รัฐสร้างเรือไว้ตรวจก็ดันไม่ทำงาน ต้องให้ชาวบ้านสร้างเรือกันเอง เติมน้ำมันกันเอง จุดอ่อนเลยอยู่ที่ฝ่ายรัฐ แม้กระทั่งการออกระเบียบให้หนักแน่น รัฐบาลหนึ่งบังคับว่าห้ามใช้ พอเปลี่ยนรัฐบาลก็ผ่อนผันให้ใช้ได้ทั้งที่คุยกันมาเกือบตาย ที่สำคัญก็คือเรือพาณิชย์ทั้งหลายที่ไม่สนใจเรื่องอื่น สนใจแค่รายได้เฉพาะหน้า แล้วตัวเองมีกำลังก็ทำอย่างไม่บันยะบันยัง ปลาเล็กปลาน้อยอีก็จะเอาไปทำอาหารเลี้ยงสัตว์ ทั้งๆ ที่หลายประเทศอย่างมาเลเซียเขาแข็งขันมากในการควบคุมและมันได้ผล อีกเรื่องหนึ่งคือกลุ่มผู้ประกอบการเชิงพาณิชย์รายใหญ่ๆ ที่เอาเปรียบไม่รู้จักหยุด"

แม้จะมีเสียงยืนยันว่า ยังไงปัญหาเรือปลากระตักชาวบ้านก็ต้องก้าวผ่านไปให้ได้ แต่ในแง่ของความยั่งยืนยังคงเป็นปัญหาที่ค้างคาใจหลายคน

นพ.บัญชาบอกว่า ด้วยลักษณะดังกล่าวทำให้ปัญหาที่ชาวประมงชายฝั่งประสบอยู่แต่ไหนแต่ไรมาจึงเป็นเรื่องของเศรษฐกิจ และทรัพยากรที่ร่อยหรอลงทุกวัน รวมทั้งไม่มีแผนการเงินที่ชัดเจนปัญหาหนี้สินจึงยังมีอยู่ให้เห็นทั่วไป อีกทั้งยังส่งผลไปถึงการรวมกลุ่มที่หละหลวม ปัจจัยต่างๆ อาจจะนำไปสู่จุดสิ้นสุดของอาชีพประมงชายฝั่งในอนาคตก็เป็นได้

"ชุมชนที่คลองดูกัง จ. สตูล มีปลดหนี้มาจากแพปลาได้ 8-9 คน ที่เหลืออีก 70 กว่าคนก็ยังติดอยู่กับแพอยู่ ในแวดวงชาวประมงถามว่าพ่อแม่อยากให้ลูกหลานเป็นไหม ชาวบ้านกรอบจนจะตายอยู่แล้ว เขาไปไหนไม่ถูกหรอก เขาไม่เคยสะสมศักยภาพหรือปัจจัยในเรื่องอื่นเอาไว้เลย จะทำสวนก็ไม่พอกิน จะทำโฮมสเตย์มันก็ไม่ใช่กระแสหลัก สิ่งที่เขาได้อาจจะไม่คุ้มกับสิ่งที่เขาต้องจ่ายไป มันมีตัวอย่างที่คีรีวงศ์มาแล้ว

ในอดีตก็ไม่เคยคิด ชีวิตของเขามีแค่ที่ตั้งบ้าน อย่างอื่นไม่มี ทุกอย่างอยู่ในทะเล ชาวประมงรายย่อย ทางเลือกตอนนี้ที่จะอยู่ได้ และมีหลักประกัน ก็คือต้องมีกระชังปลาเลี้ยง แต่จะมีสักกี่คนที่มีศักยภาพพอ ไม่ถึง 10% อาหารก็ไม่มีเงินซื้อ ก็ต้องออกประมงไปจับปลาเล็กมาเลี้ยงปลา มันก็จะค่อยๆ หมดไป อีกไม่เกิน เจอเนอเรชั่นหน้า ถ้าทรัพยากรไม่กลับมา พ่อแม่ก็จะไม่ส่งเสริม"

ในขณะที่ภาคภูมิมองว่าฟ้าวันพรุ่งนี้ยังแจ่มชัดอยู่

"ไม่หมดหรอกครับ เพราะเรารักษาทะเล ความเปลี่ยนแปลงทะเลหน้าเกาะมุกด์มีมากขึ้น เครื่องมือลดลง ดูได้จากปูม้าที่เพิ่มขึ้น เรามีการเก็บสถิติกันอยู่น่าจะสรุปได้ราวเดือนเมษายน-พฤษภาคม ส่วนหอย อีก 5-6 เดือน มันเพิ่มขึ้นแน่ๆ แล้วชีวิตชาวบ้านจะดีขึ้น"

วันนี้ แม้ภาพความเข็มแข็งของกลุ่มชาวประมงในการรักษาท้องทะเลของพวกเขาจะยังชัดเจน แต่สภาพการสู้ยิบตาแบบหลังชนฝาคงยืนระยะอยู่ได้อีกไม่นาน แต่หากรัฐ และผู้ประกอบการยังไม่มีสำนึกถึง 'วันพรุ่งนี้' หรือต้องรอให้ทะเลไทยไร้เงาปลาก่อน จึงจะหันมาปลุกสำนึกอนุรักษ์กัน.

'กฎบ้าน' ใน 'เขตเล'

1.เครื่องมือประมงจับสัตว์น้ำเฉพาะอย่าง

2. จับสัตว์น้ำที่โตเต็มวัย

3. ขณะทำประมงต้องไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติอื่นๆ อาทิ หญ้าทะเล

4. ไม่ทำลายเครื่องมือประมงอื่นๆ ในระแวกใกล้เคียง

จาก : กรุงเทพธุรกิจ คอลัมน์จุดประกาย โดย ชัยณรงค์ กิตินารถอินทราณี วันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2551


	บันทึกการเข้า

ความจริงใจ อยู่ที่การกระทำ ไม่ใช่คำพูด .....

หน้า: [1] 2 ขึ้นบน

พิมพ์

« หน้าที่แล้ว ต่อไป »

	ผู้เขียน	หัวข้อ: เรื่องที่น่าสนใจว่าด้วยเรื่อง...... "การประมงไทย" (อ่าน 25874 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้