แนะนำเรื่องดำน้ำ ตอนที่ 6 : ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้หัวแตก

[สายน้ำ]

ห่างหายไปนานเหมือนกันนะครับ  สำหรับ "แนะนำเรื่องดำน้ำ" .......  เรื่องเตือนใจในการดำน้ำ ที่ส่วนมากผมจะถอดความออกมาจากนิตยสารต่างประเทศ  สาเหตุเนื่องมาจากเวลาไม่มีบ้าง  อารมณ์ไม่มีบ้าง  ส่วนเรื่องดีๆน่ะ ไม่ต้องห่วงเพราะฝรั่งเค้าเขียนมาให้อ่านทุกเดือนครับ  ครั้งนี้ก็เช่นกัน  เป็นเรื่องดีมีประโยชน์ที่อ่านแล้วสามารถจดจำเอาไว้เตือนใจเวลาดำน้ำได้ครับ ......

 ..... เป็นเรื่องในคอลัมน์  Lessons For Life  ของ Scuba Diving Magazine  ฉบับประจำเดือน June 2007  ที่เขียนโดยนาย Michael Ange  ที่เขาตั้งชื่อเรื่องไว้ว่า Head Case  เนื่องจากเป็นเรื่องของการดำน้ำที่ขาดความระมัดระวังจนทำให้เกิดอุบัติเหตุขึ้นได้  ผมจึงขอให้ชื่อว่า ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้หัวแตก 

และเช่นเคยครับ   เพื่ออรรถรสในการอ่าน  ผมจึงรื้อภาพใน Stock ของตัวเอง มาทำเป็นภาพประกอบเรื่อง ซึ่งบางภาพอาจจะไม่ได้เกี่ยวกับเรื่องเลยแม้แต่น้อย แต่ก็เอามาลงประกอบเพื่อให้มีสีสันบ้าง ดีกว่าอ่านแต่ตัวหนังสือเพียงอย่างเดียวครับ

ติดตามอ่านได้เลยครับ ......

[สายน้ำ]

Head Case    :     ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้หัวแตก


การลอยตัวขึ้นของ Jesse หยุดลงในทันทีที่ศีรษะของเขากระแทกเข้ากับท้องเรือ

Jesse ต้องพยายามทำให้ตัวเองคงสติสัมปชัญญะเอาไว้และคอยประคองเร็คกูเลเตอร์ให้อยู่ในปากตลอดเวลา  มีเลือดไหลออกมาผสมกับน้ำรอบตัวเขา และเขาเริ่มรู้สึกเหมือนถูกจับมัดตรึงไว้กับที่   ความเจ็บปวดรุนแรงที่ศีรษะเริ่มทำให้เขาหน้ามืด  ท้องไส้ปั่นป่วน  เขารู้ตัวได้ว่าเขาใกล้จะหมดสติเต็มทีแล้ว

มีสิ่งหนึ่งที่เขาไม่เข้าใจเลยคือ ทำไมเขาจึงเป็นเช่นนี้ ในเมื่อ เมื่อสักครู่ การดำน้ำดูเหมือนจะถูกต้องสมบูรณ์ทุกอย่าง  เขาเริ่มลอยตัวขึ้นจากแนวปะการังอันสวยงามด้านล่างขณะที่ยังมีอากาศเหลืออยู่ในถังอีกมากมาย และยังมีเวลาดำน้ำ (no-deco time) เหลืออยู่อีกมากกว่า 10 นาที และบัดดี้ของเขาก็อยู่ห่างกันแค่เอื้อมเท่านั้น

และทุกอย่างก็หายวับไป  เขารู้แต่เพียงว่า เขาจะต้องจมน้ำตาย ถ้าหากเขาไม่พยายามที่จะคงสติเอาไว้  เขาพุ่งสมาธิไปที่การหายใจเข้าออก และพยายามนึกทบทวนว่าเกิดอะไรขึ้นกันนี่

[สายน้ำ]

ตัวนักดำน้ำ (The Diver)

Jesse  เป็นนักดำน้ำที่มีสุขภาพดีคนหนึ่ง ที่เพิ่งจบการเรียนระดับ Open-Water มาหมาดๆ และมีสถิติการดำน้ำประมาณ 12 ไดฟ์ .....

ถึงแม้จะดูเหมือนว่า เขายังค่อนข้างใหม่กับกีฬาดำน้ำ  แต่เขาก็แสดงให้ครูผู้สอนได้เห็นแล้วว่า มีทักษะใต้น้ำที่ดีทีเดียว และเขายังตั้งใจที่จะเรียนในระดับที่สูงขึ้นเพื่อเพิ่มทักษะการดำน้ำให้มากขึ้นอีก

[สายน้ำ]

การดำน้ำ  (The Dive)

มันเป็นวันที่คลื่นลมสงบ ที่ Jesse เลือกที่จะซื้อทริปออกไปดำน้ำยังจุดที่เขาโปรดปราน ซึ่งมันคือแนวปะการังที่สวยงามและสมบูรณ์ไปด้วยสัตว์น้ำนานาชนิด  นักดำน้ำทุกคนฟังการสรุปก่อนการลงดำน้ำอย่างตั้งอกตั้งใจ และทยอยกันลงไปลอยคอบนผิวน้ำที่มีคลื่นสูงเพียง 3 ฟุต ..... 

Jesse และบัดดี้เริ่มการดำด้วยการว่ายทวนกระแสน้ำอ่อนไป ระหว่างนั้นก็สอดส่ายสายตาสำรวจแนวปะการังไปเรื่อยๆ .....

20 นาทีผ่านไป หลังจากใช้อากาศในถังไป 3/4  แล้ว  ทั้งคู่เริ่มย้อนกลับทางเดิม โดยว่ายตามกระแสน้ำไปตามแนวปะการัง เพื่อกลับไปที่สายสมอที่เห็นลิบๆอยู่เบื้องหน้า มันเป็นไดฟ์ที่สุดยอดสำหรับเขาเลยทีเดียว

[สายน้ำ]

อุบัติเหตุที่เกิดขึ้น (The Accident)


ทั้งสองคนได้เช็คเกจวัดอากาศและความลึกอีกครั้งก่อนที่จะลอยตัวขึ้น ทุกอย่างก็เป็นปกติดี   แต่สิ่งที่พวกเขาไม่ได้สังเกตก็คือ พวกเขากำลังลอยตัวไปตามกระแสน้ำที่กำลังพาขึ้นสู่ผิวน้ำ ..... Jesse เพลิดเพลินกับการทำท่าทางเลียนแบบสัตว์ที่พวกเขาได้เห็นข้างล่างให้กับบัดดี้ดู โดยไม่รู้ตัวเลยว่ากำลังลอยขึ้นเรื่อยๆ

ทันใดนั้น  Jesse ได้ลอยขึ้นอย่างรวดเร็ว  เร็วกว่า Jim ที่พยายามส่งสัญญาณบอกให้ Jesse ปล่อยอากาศออกจากชูขีพเสียอีก  แต่ Jesse มัวแต่หมกมุ่นสังเกตฝูงปลาสากที่กำลังล้อมกันเป็นวงกลมอยู่เบื้องหน้า จึงไม่ได้เห็นสัญญาณที่ Jim พยายามสื่อสารด้วย 

Jesse ลอยขึ้นเร็วอย่างไร้การควบคุม และกว่าเขาจะรู้ตัวก็เมื่อศีรษะของเขากระแทกเข้ากับท้องเรือเสียแล้ว .... Jim ได้แต่มองดูบัดดี้ของเขาชนกับท้องเรือโดยไม่สามารถช่วยเหลืออะไรได้ทัน และเขาต้องตกใจหนักขึ้นไปอีกเมื่อได้เห็นน้ำรอบตัว Jesse ผสมกับเลือดที่ไหลออกมาจากแผลบนศีรษะของเขาจนเป็นสีแดงฉาน

[สายน้ำ]

ความช่วยเหลือ  (The Rescue)


ถึงจะเจ็บและมึนงง   Jesse ก็ยังมีสติพอที่จะไม่ปล่อยให้เร็คกูเลเตอร์หลุดออกไปจากปากเขา ..... 

เมื่อ Jim เข้ามาถึงตัว Jesse  เขาโล่งอกเมื่อพบว่า Jesse ยังหายใจอยู่  นอกจากนี้ เขายังพบอีกว่า  BC ชอง Jesse  ที่ถูกเป่าจนเต็ม  อัดตัว Jesse ให้ยังคงติดอยู่กับท้องเรือ .....  Jim จึงปล่อยลมใน BC ของ Jesse ออกเพื่อดึงตัวเขาลงมา และกลับขึ้นสู่ผิวน้ำพร้อมๆกันบริเวณแพล็ตฟอร์มท้ายเรือ  ไดฟ์มาสเตอร์บนเรือรีบวิ่งเข้ามาหาคนทั้งสองทันทีที่ได้ยินเสียงของ Jim ที่ตะโกนเรียกเพื่อขอความช่วยเหลือ

ตัว Jesse นั้น อยู่ในอาการมึนงงและไม่ค่อยจะมีปฏิกิริยาตอบสนองนักในขณะที่เพื่อนๆช่วยกันนำเขาขึ้นไปบนเรือ  ....  ที่ทุกคนเห็นได้ชัดเจนคือ Jesse ได้รับบาดเจ็บจากการกระแทกจนมีบาดแผลบนศีรษะ แต่จากการลอยตัวขึ้นอย่างเร็ว  กัปตันจึงสันนิษฐานเผื่อไว้ว่า Jesse อาจจะได้รับบาดเจ็บจากการที่ถุงลมในปอดแตก (Air Embolism) หรือ DCS  (Decompresion Sickness)  ….. ลูกเรือจึงให้อ๊อกซิเจนแก่ Jesse ในทันที และรีบนำตัวเขาไปยังสถานพยาบาลที่อยู่ใกล้ที่สุด

ซึ่งผลจากการตรวจรักษาทำให้ทุกคนโล่งใจ เนื่องจาก Jesse มีเพียงอาการบาดเจ็บจากบาดแผลบนศีรษะเท่านั้น โดยไม่ได้มีอาการบาดเจ็บในจุดอื่นๆของร่างกายอีกเลย

[สายน้ำ]

การวิเคราะห์สาเหตุ (Analysis)


Jesse ไม่ได้ใส่ใจกับกฎทางฟิสิคส์ โดยเฉพาะกฎของ Boyle ในเรื่องการขยายตัวของแก็ส ที่จะต้องนำมาใช้กับการดำน้ำทุกครั้ง  ไม่ว่าการดำครั้งนั้นจะดำในจุดที่คุ้นเคย  ง่ายๆ  สบายๆ และทุกอย่างจะดูราบรื่นก็ตาม

อุบัติเหตุครั้งนี้เกิดมาจากความผิดพลาด 3 อย่าง  คือ

1.  Jesse ไม่ได้แหงนขึ้นไปมองด้านบนว่ามีอะไรหรือไม่ ขณะลอยตัวขึ้น
2.  Jesse ไม่ได้คอยสังเกตอัตราความเร็วในการลอยขึ้นจาก Dive Computer ของเขา
3.  Jesse ไม่ได้ปล่อยลมออกจาก BC เพื่อที่จะลดอัตราความเร็วในการลอยขึ้น

สถาบันสอนดำน้ำหรือร้านดำน้ำ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนในโลก  จะให้ความสำคัญกับ 3 ทักษะนี้เหมือนๆกัน และไม่ต้องสงสัยเลยว่า Jesse เอง ก็ต้องทั้งเรียนทั้งฝึก 3 ทักษะนี้มาแล้วอย่างแน่นอน ....  ผู้สอนส่วนมากจะสอนให้ชูมือขึ้นเหนือศีรษะขณะลอยตัวขึ้น เพื่อปกป้องอันตรายที่เราอาจมองไม่เห็นก่อนมาถึงศีรษะเสียด้วยซ้ำ

 Jesse ได้ละเลยกระบวนการเหล่านี้ไป ใช่หรือไม่  ไม่เช่นนั้น เขาอาจจะลดความรุนแรงของการบาดเจ็บลงได้หรืออาจจะหลีกเลี่ยงต่อการได้รับบาดเจ็บไปได้พร้อมๆกัน

โดยทั่วไป  หากทุกอย่างดำเนินไปด้วยดี  นักดำน้ำมักจะคิดว่า กฎต่างๆนั้นไม่เห็นจะมีความสำคัญหรือจำเป็นตรงไหนเลย  แต่ถ้าเกิดโชคร้ายขึ้นมา  ความประมาทอาจทำให้การดำน้ำจบลงด้วยการบาดเจ็บหรือการสูญเสีย  เหมือนที่เกิดขึ้นกับ Jesse ในครั้งนี้ ที่การดำน้ำของเขาราบรื่นมากๆจนเขารู้สึกปลอดภัยเพียงพอที่จะไม่ต้องไปสนใจกับทั้งทฤษฎีและหลักปฏิบัติที่ได้ร่ำเรียนมาจนจบขั้น Open-Water ซึ่งความประมาทครั้งนี้เกือบจะทำให้เขาต้องเสียชีวิตไปเสียแล้ว

[สายน้ำ]

บทเรียนสำหรับชีวิต  (Lessons For Life)


แหงนหน้า  ชูมือขึ้นเหนือศีรษะ และหมุนไปรอบๆ   ในขณะที่ลอยตัวขึ้น  คุณจะได้มองเห็นและสามารถหลีกเลี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้

คอยสังเกตความเร็วขณะลอยตัวขึ้น    มีอันตรายมากมายหลายอย่างที่อาจเกิดขึ้นจากการลอยตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว รวมทั้งมีอัตราเสี่ยงสูงที่จะเกิด Air Embolism  และ DCS อีกด้วย ......  คุณควรสลับตามามอง Dive Computer หรือ เกจ ของคุณไปด้วย และจำไว้ว่า “ความเร็วในการลอยตัวขึ้นอย่างปลอดภัย มักจะช้ากว่าที่พวกคุณคิด”

ปล่อยลมออกจาก BC ขณะกำลังลอยตัวขึ้น    คุณสามารถทำให้ตัวคุณสามารถควบคุมอัตราความเร็วในการลอยขึ้นได้ ด้วยการปรับการลอยตัว (Buoyancy) ของคุณให้เป็นกลางไปตลอดทางจนถึงผิวน้ำ

ปฏิบัติตามที่ได้รับการฝึกมาเสมอ   เท็คนิคสำหรับการดำน้ำที่ปลอดภัย อาจจะดูไร้สาระ ในขณะที่การดำน้ำของคุณราบรื่นไร้อุปสรรค แต่จากบทเรียนชีวิตเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่า กฎของการดำน้ำที่ถูกกำหนดขึ้นมาให้ปฏิบัตินั้น  มันต้องมีเหตุผลเสมอ



เป็นไงครับ ....ตื่นเต้นดีมั๊ย

อย่าทำเป็นหัวเราะดีไปเลยครับ  เรื่องแบบนี้มีโอกาสเกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่เฉพาะมือใหม่หรอกครับ  มือเก่าเพดานดำน้ำสูงๆยิ่งตัวดีเลย มักจะประมาท และชอบฝ่าฝืนกฎเพราะเห็นเป็นเรื่องไร้สาระ

เรื่องแบบนี้  ถ้าเกิดขึ้นทั่วๆไปคงใช้ชื่อเรื่องว่า "ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้หัวแตก" ได้  แต่ถ้าเกิดขึ้นแถวจุดดำน้ำของพัทยาล่ะก็  ชื่อเรื่องอาจจะต้องเปลี่ยนไปเป็น   "ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้หัวขาด" ครับ ..... ก็ทั้ง Jetski และ Speedboat  ของเจ้าพ่อเจ้าแม่วิ่งกันให้ว่อนแบบนั้น 

กฎการดำน้ำ เค้ามีไว้ให้ปฏิบัติตาม เพื่อความปลอดภัยในชีวิตครับ  เค้าไม่ได้มีไว้ให้ท่องจำ พอสอบผ่านก็ละลายหายไปกับน้ำทะเล  และที่สำคัญไม่น้อยไปกว่าการปฏิบัติตามกฎการดำน้ำคือ ต้องมีสติอยู่ตลอดเวลา ไม่ประมาทครับ

ขอให้ดำน้ำกันอย่างมีความสุข และปลอดภัยครับ .............

[Plateen]

ขอบคุณพี่สายน้ำที่นำเรื่องราวมาเตือนสติกันครับ
ผมว่ามันก็คงคล้ายๆกับการขับรถ ตอนขับเป็นใหม่ๆก็มักระมัดระวัง
ไม่กล้าขับเร็ว มุดซ้ายมุดขวา อุบัติเหตุเลยไม่ค่อยเกิด
แต่พอชักปีกกล้าขาแข็งทีนี้ละเป็นเรื่อง

ป้องกันหัวแตกจากการดำน้ำแบบนี้พอไหวครับ
แต่ป้องกันหัวแตกจากการ(แอบ)ไปดำกับกิ๊กนี่มีวิธีไหนป้องกันไม๊ครับ 

[สายชล]

ชวนเมียไปดำน้ำพร้อมกับกิ๊ก....

หรือไม่ก็เลิกกับเมียก่อนจะไปดำน้ำกับกิ๊ก.....

ว๊า.....เริ่มมาก็กลายเป็นกระทู้เบี่ยงเบนซะแล้ว....

จริงๆแล้วเรื่องที่คุณสายน้ำนำมาเล่านี้เป็นเรื่องที่นักดำน้ำควรให้ความสนใจไม่ว่าจะเป็นมือใหม่หรือมือเก่านะคะ

ถ้าเป็นมือเก่า.....มักจะเกิดขึ้นได้เพราะความประมาท มัวแต่เพลิดเพลินกับสิ่งที่เห็นรอบกาย หรือมัวแต่ถ่ายภาพ...ถ่ายวีดิโอสัตว์ที่อยู่ใกล้ผิวน้ำอยู่จนขาดความระมัดระวัง

ถ้าเป็นมือใหม่....มักจะเกิดจากการควบคุมการลอยตัวไม่ดี พอลอยตัวขึ้นก็ลืมปล่อยลมออกจาก BCD หรือบางทีแทนที่จะปล่อยลมออก กลับเติมลมเข้าไปใน BCD เสียอีก

เรื่องนี้อันตรายมากนะคะ....โดยเฉพาะถ้าเกิดเหตุแถวแหล่งดำน้ำที่มีพาหนะทางน้ำนานาชนิดวิ่งกันขวั่กไขว่ ไม่ว่าจะเป็น พัทยา....สิมิลัน.....ริเชลิว....พีพี...หินม่วง...หินแดง....ฯลฯ ไม่ใช่แค่หัวแตก แต่หัวเละแบบหมอไม่รับเย็บเลยล่ะค่ะ 

[conundrum]

พี่สองสายพอมีบทความเรื่อง 'ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้กระเป๋าฉีก'  กะ 'แอบหนีไปดำน้ำอย่างไร ไม่ให้แฟนจับได้'  บ้างมะคับ   

[สายชล]

'ดำน้ำอย่างไร ไม่ให้กระเป๋าฉีก'......ง่ายนิดเดียว...... "อย่าเอากระเป๋าไปดำน้ำด้วยก็หมดเรื่อง"

'แอบหนีไปดำน้ำอย่างไร ไม่ให้แฟนจับได้' .....ก็ง่ายอีกนั่นแหล่ะ......."อย่ามีแฟนสิ.....ไม่มีแฟนก็ไม่มีใครมาตามจับ"

เดี๋ยวเหอะ.....จะไปบอกน้อง Nurse Shark ว่าน้อง conundrum คิดก่อการกบฏ....

[zmax]

สำหรับผมแล้วเวลาจะขึ้นสู่ผิวน้ำผมจะเอามือชูขึ้นด้านบนเพื่อให้มือเป็นตัวยันไว้ก่อนครับ เผื่อมีอะไรอยู่ด้านบนจะได้โดนที่มือของเราก่อน ทำอย่างนี้มาตั้งแต่ dive ที่ 1 แล้วครับ จนถึงทุกวันนี้ก็ยังคงทำอยู่ไม่เคยลืมไม่เคยละเลยครับ (กลัวตายแบบไร้ค่าครับผม) หรือไม่ก็อาจเป็นเพราะผมดำพัทยาบ่อยมั้ง เลยกลัวพาหนะเจ้าพ่อเจ้าแม่จะวิ่งมาเฉาะหัวเข้า อิอิ  ยังไงก็เตือนๆกันไว้นะครับ กันไว้ก่อนดีกว่าครับ ไม่เท่ แต่ไม่เจ็บตัวครับ

[Plateen]

ขึ้นด้วยท่าซูเปอร์แมนเหาะแบบนี้น่าจะปลอดภัยที่สุดแล้วครับ
ทางที่ดีสำหรับในพื้นที่เสี่ยงแบบพัทยาผมแนะนำให้มี "ไส้กรอก" กันทุกคนนะครับ
บรรดาเจ้าถิ่นทั้งหลายไม่เกรงหน้าอินทร์หน้าพรหมหรอกครับ
อุปกรณ์ดำน้ำอื่นๆตั้งหลายตังค์ก็มีแล้ว เพิ่มเจ้าตัวนี้อีกไม่กี่ร้อยบาทเพื่อความปลอดภัยกันเถอะครับ
ถ้าไม่มีจริงๆจะลองยิงบัดดี้ขึ้นไปก่อนดูก็ได้

[zmax]

แต่ที่เซ็งยิ่งกว่าคือ พวกพี่ๆทั้งหลาย พอเจอเจ้าไส้กรอกแล้วเป็นโรคอะไรไม่รู้ชอบมาขี่วนๆรอบๆนี่สิ (เจอบ่อยครับ)
ไม่รู้นึกว่าเป็นทุ่นแข่ง จิมคาน่า รึไง